Door Marc van OostendorpIn het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde staat een artikel van de Utrechtse taalkundige Wim Zonneveld over 'de vroegste geschiedenis van voetbalvocabulair in het Nederlands'. Van alles en nog wat wordt in het artikel belicht: dat goal in de concrete betekenis – de palen waartussen de bal moet worden geschoten – al vrij snel wordt … [Lees meer...] overPenantie
woorden
Aamborstig
Door Marc van OostendorpTon den Boon is de meest getalenteerde lexicograaf van Nederland. Van Dale mag zich gelukkig prijzen dat hij voor die uitgeverij werkt: hij is Nederlands hoofdredacteur van de Grote Van Dale (er is ook een Vlaamse hoofdredacteur, Ruud Hendrickx) en maakt een dagelijkse rubriek, het Woord van de Dag. Dat is een verbazingwekkende rubriek: ik begrijp niet … [Lees meer...] overAamborstig
Onderzoek naar vieze woorden
Door Marc van Oostendorp Op het Amerikaanse Language Log en de al even Amerikaanse online-tijdschriften Slate en The Atlantic was er eerder deze week discussie over woordaversie: de weerzin die mensen kunnen voelen tegen woorden, zonder dat de gebruikelijke redenen van toepassing zijn. Het zijn geen scheld- of vloekwoorden, ze worden ook niet 'fout' gerekend … [Lees meer...] overOnderzoek naar vieze woorden
The Son of Jood
Door Marc van OostendorpEr is nu een maand voorbij sinds ik hier op een koude maandagochtend een stukje tikte over het woord Jood. Twee scholieren hadden me verteld dat ze het woord op school gebruikten (om precies te zijn, een vertelde het; de ander knikte), en op het Meldpunt Taal vond ik iemand anders die het meldde.Dat was alles wat ik die maandagochtend te melden had. Het … [Lees meer...] overThe Son of Jood
Zwoel
Wat betekenen woorden? Door Marc van Oostendorp Wat woorden betekenen, dat is een van de grootste raadsels van het menselijk bestaan. Neem een woord, een willekeurig woord, en probeer een goede, precieze en alles omsluitende definitie te geven. Wat is pakweg, mededogen, en wat doet het onderscheiden van medelijden? Wat zijn de precieze omstandigheden waaronder je kunt zeggen … [Lees meer...] overZwoel
Woord
Gert de JagerHet mooiste woord is een Frans woord: svelte. Het zou uit een verdwenen Slavische taal kunnen komen of uit het Noors. Een handgebreide trui met een svelte-motief. De s en de v vormen ook visueel een prachtige combinatie. Eigenlijk niet toelaatbaar, verboden schoonheid. Dat het woord 'slank' betekent, is er te veel aan. Schoonheid wordt kitsch dankzij betekenis. … [Lees meer...] overWoord
Evenement
Gert de Jager Voor het eerst in zijn huidige, pregnante betekenis gehoord uit de mond van een koopman in tapijten - van iemand die mijn kamers kwam opmeten ter wille van vaste vloerbedekking, om precies te zijn. Die moest gelegd voordat ik met vakantie ging. ‘U gaat genieten.’ … [Lees meer...] overEvenement
Dubben
Bij het doorzoeken van de Statenbijbel naar het gebruik van als en/of dan kwam ik opeens deze zin tegen: “Als radeloose, die met gedurich dencken, ende dubben, den tijt vast slijten, ende niet sekers besluyten, nochte tot de sake en doen (Statenbijbel, Genesis XLII 1637). Een mooie vondst want dit citaat ontbreekt in het Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT). Maar … [Lees meer...] overDubben
Gek interessant
Het nieuwe nummer van het taalkundige tijdschrift TABU staat weer vol prachtige artikelen. Zo heeft de Groningse hoogleraar Nederlands Jack Hoeksema een artikel dat gaat over gek, waanzinnig en krankzinnig als 'bijwoorden van graad', dat wil zeggen, in zinnen zoals de volgende:Het is krankzinnig duur. Het is waanzinnig duur. Het is niet zo gek duur.Zoals uit … [Lees meer...] overGek interessant
Allochtoon
Soms moet ik even met vakantie van de Nederlandse taal en heb ik behoefte aan een ander onderwerp. Dan geef ik me over aan mijn hobby: de studie van de Griekse dialecten. Dezer dagen ben ik in Gent op een congres over dat onderwerp: volle dagen met discussies over de manier waarop je vragen maakt in het Pontisch en een rare nieuwe intonatie in het Cypriotisch.Het is enerzijds … [Lees meer...] overAllochtoon
@iederwoord
Sinds een aantal weken volg ik op Twitter het account @iederwoord. Elke 15 minuten wordt er een tweet verstuurd met een woord uit de Nederlandse taal, in alfabetische volgorde. Het fenomeen is afgekeken van het Engelse account @everyword dat alle woorden van de Engelse taal twittert. Digitaal artiest Adam Parrish startte Everyword eind 2007 en denkt in mei 2014 alle Engelse … [Lees meer...] over@iederwoord
Zoentje op je oorlel
Wat is het verschil tussen een kus en een zoen? Mijn indruk is dat er gaandeweg een betekenisverschil aan het ontstaan is tussen die twee woorden. Voor een eerste definitie zoeken we ons heil bij het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). Dat definieert kus als 'eene aanraking met de lippen, in 't bijzonder eene aanraking van een anders mond'. Verder merkt het woordenboek op … [Lees meer...] overZoentje op je oorlel
De mooiewoordenindustrie
Toen ik anderhalf jaar geleden met een kraampje op de open dag van het Meertens Instituut stond, wist ik niet wat ik daarmee zou aanrichten. Een keer in de zoveel jaar doet het instituut mee met de zogenoemde wetenschapsdag en stelt de poorten open voor wat we het grote publiek noemen. Dat bestaat overigens voor een aanzienlijk deel uit vrienden, familie en bekenden van … [Lees meer...] overDe mooiewoordenindustrie
