Subject:	Neder-L, no. 9311.a
From:	Ben Salemans
Reply-To:	Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek
Date:	Fri, 5 Nov 1993 01:35:59 MET
Content-Type:	text/plain

                           *********************
*-------------------------- Neder-L, no. 9311.a -----------ISSN-0929-6514-*
| Onderwerpen:                                                            |
| ============                                                            |
| (1) Vac: 9311.01: Baan in Berkeley, University of California            |
| (2) Med: 9311.02: Informatie over BNTL Online Retrieval System          |
| (3) Vra: 9311.03: Boek/cursus 'Nederlands voor anderstaligen' gezocht   |
| (4) Vra: 9311.04: Stagiair voor lezersonderzoek voor Vaktaal gezocht    |
| (5) Med: 9311.05: Bijeenkomst te Leiden op 3 december 1993 n.a.v.       |
|                   verschijnen van rapport 'Nut en nadeel van de         |
|                   neerlandicus op de arbeidsmarkt'                      |
| (6) Rea: 9311.06: Auteur 'Muskietejag' (Vra: 9310.19) gevonden          |
| (7) Med: 9311.07: CHILDLIT, nieuwe e-lijst over jeugdliteratuur         |
| (9) Rea: 9311.09: Vier reacties op vragen 9310.14 en 9310.15 over       |
|                   verschillen tussen suffixen, resp. <-ame> en <-ing>,  |
|                   en <-atie> en <-ering>                                |
|                                                                         |
| Neder-L-tips:                                                           |
| =============                                                           |
| Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar              |
|   listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO     |
| Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl    |
|   met als boodschap: SUB Neder-L                                        |
| Oude Neder-L-berichten opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl|
|   met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206                     |
|   (resultaat: logboek met Neder-L-berichten van juni '92 wordt gestuurd)|
| Gopher-toegang tot Neder-L: alle oude en nieuwe Neder-L-bulletins zijn  |
|   via Gopher in te zien op gopher.nic.surfnet.nl, in de directory       |
|   SURFnet informatie/LISTSERV archieven (nic.surfnet.nl)/NEDER-L        |
| Neder-L wordt ook verspreid via de Internet newsgroup bit.lang.neder-l  |
| Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl  |
|   (dit geldt ook voor Internet-gebruikers die bijdragen willen leveren) |
*--------------------------                     --------------------------*
                           *********************

(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Mon, 1 Nov 1993 21:48:23 -0800
From: tom shannon <tshannon@garnet.berkeley.edu>
Subject: Vac: 9311.01: Baan in Berkeley

Dutch Position at Berkeley

Pending budgetary resources, the Department of German at the University of California, Berkeley, has an opening for a Lecturer in Dutch, 67% time, for the 1994-95 academic year with a possibility of renewal. Responsibilities include courses in elementary, intermediate, and advanced Dutch, plus a culture course (in English) on The Netherlands. Position could be increased to 100% time for a qualified teacher of German language/linguistics/literature. Minimum qualifications: M.A. (Ph.D. desirable), evidence of excellence in teaching at the college or university level. Must be a dynamic teacher with a native command of Dutch. Salary commensurate with experience. Send dossier by 1 December 1993 to

Professor Johan Snapper
Director of Dutch Studies
Department of German
University of California
Berkeley, CA 94720

The University of California is an Affirmative Action, Equal Opportunity Employer.

(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Tue, 26 Oct 1993 08:36:24 +0100 (MET)
From: p.doorenbosch@PICAMAIL.PICA.NL
Subject: Med: 9311.02: Informatie over BNTL Online Retrieval System (BNTL-ORS)

BNTL – ONLINE RETRIEVAL SYSTEEM
===============================

HUIDIGE SITUATIE

Het Online Retrieval Systeem (ORS) van de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (BNTL) bevat alle titels die in de gedrukte BNTL voorkomen. Daarnaast bevat het ORS de titels die reeds zijn ingevoerd voor het BNTL-deel dat in produktie is, alsmede aanvullingen en correcties op reeds verschenen delen. Op 25 oktober 1993 bevatte het ORS 149.253 titels uit de periode 1940-1945 en 1960-heden. Iedere twee weken wordt de databank bijgewerkt met nieuwe en gewijzigde titels.

Het copyright op de gegevens berust bij het Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (BBN), dat in samenwerking met het Belgische BBN zorg draagt voor het vullen en onderhouden van de databank. Het Pica-bureau in Leiden is verantwoordelijk voor het technisch onderhoud en de beschikbaarstelling van het ORS. De Pica-databank kan benaderd worden over Surfnet en daarmee verbonden (internationale) netwerken.

Tot nu toe kunnen uitsluitend instellingen toegang krijgen tot het ORS. De instellingen die beschikken over een aansluiting zijn:
Amsterdam : Universiteit van Amsterdam, Universiteitsbibliotheek en Bibl. Faculteit der Letteren
Amsterdam : Vrije Universiteit, Universiteitsbibliotheek
Amsterdam : Hogeschool van Amsterdam
Amsterdam : Openbare Bibliotheek
Antwerpen : UFSIA
Arnhem : Bibliotheek Arnhem
Brussel : Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek
Deventer : Stads- of Athenaeumbibliotheek
Den Haag : Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek
Den Haag : Dienst Openbare Bibliotheek
Den Haag : Haagse Hogeschool, studierichting BDI
Den Haag : Koninklijke Bibliotheek
Groningen : Provinciale Bibliotheek Centrale
Groningen : Universiteitsbibliotheek, afd GLO en Bibliotheek Faculteit der Letteren
Haarlem : Stadsbibliotheek
Tilburg : Openbare Bibliotheek
Tilburg : Universiteitsbibliotheek, bibl. Letteren
Leiden : Instituut voor Nederlandse Lexicologie, afd. WNT
Leiden : Universiteitsbibliotheek
Leiden : Universiteitsbibliotheek, afd GLO
Leeuwarden : CBD Friesland
Leuven : Universiteitsbibliotheek KUL
Middelburg : Zeeuwse Bibliotheek
Muenster/Westfalen: Westfaelische Wilhelms-Universitaet, Zentrum fuer Niederlande-Studien
Nijmegen : Universiteitsbibliotheek
Nijverdal : Overijselse Bibliotheek Dienst
Rotterdam : Gemeente Bibliotheek
Rotterdam : Universiteitsbibliotheek
Schiedam : Provinciale Bibliotheek Centrale
Utrecht : Universiteitsbibliotheek, Algemene Bibliotheek

ORS is alleen ter plekke bij de instellingen te raadplegen. Er kan dus niet vanaf de werkplek verbinding mee worden gezocht. De aansluiting bevindt zich over het algemeen op de bibliografische afdeling of de afdeling informatie, danwel bij de vakgroep.

Informatie over aansluitingen kan worden ingewonnen bij mevr. M.S. Geesink. Tel. 070-3 140 284. (E-mail: m.geesink@surfnet.pica.nl)

De prijs voor het zoeken in het ORS wordt uiteindelijk bepaald door de afzonderlijke instellingen. Er zijn instellingen die hun kostprijs niet of slechts in bepaalde gevallen of beperkte mate aan de gebruikers doorberekenen. Het ORS is in principe 24 uur per dag gedurende zeven dagen in de week open. De reele bereikbaarheid wordt op dit moment echter nog bepaald door de openstellingstijden van de aangesloten instellingen.

BNTL en ORS bevatten titels van beschrijvende en theoretische publikaties over Nederlandse taal en over Nederlandse literatuur in ruime zin. Titels van primaire literatuur zijn er niet in te vinden. In het ORS kan gezocht worden op:

• trefwoorden
• auteursnamen
• titelwoorden (monografieen, tijdschriften, artikelen etc.)
• relatiewoorden (de bron waarin een artikel is gepubliceerd)
• systematische codering.
  Deze zoekmogelijkheden kunnen met elkaar gecombineerd worden, zowel vooraf bij het stellen van de zoekvraag als achteraf door het vergroten cq. verkleinen, danwel combineren van gevonden sets. Er kan met booliaanse operatoren gewerkt worden. Ook kan gebruik gemaakt worden van additionele informatie zoals het jaar van uitgave en de materiaalsoort bij het formuleren van zoekopdrachten.

Het BBN is op dit moment helaas niet voldoende geequipeerd om (standing) zoekopdrachten aan te nemen. Slechts in beperkte mate zullen verzoeken daartoe gehonoreerd worden.

In vergelijking met de gedrukte BNTL biedt het ORS een aantal voordelen, zoals:

• het gehele bestand in een actie beschikbaar
• combinatie van selectiemogelijkheden
• snelle beschikbaarheid van nieuwe titels en aanvullingen
• op de vraag toegespitste uitvoer
• downloadmogelijkheden.

De gedrukte BNTL houdt op dit moment echter een voorsprong als het gaat om zaken als:

• ruimere verspreidingsmogelijkheden (bijv. thuiswerkplek)
• context (de BNTL is systematisch ingericht).
  Er is op dit moment absoluut geen sprake van het stoppen van de gedrukte BNTL.

ONTWIKKELINGEN

In de nabije toekomst zullen ontwikkelingen plaatsvinden die de gebruiksmogelijkheden van het ORS opnieuw zullen vergroten en verbeteren. Door het genereren van een nieuwe type indexen zal het zoekproces aanzienlijk versneld worden en ontstaan mogelijkheden om grotere tekstblokken te ontsluiten op full-text-basis. Dit zou het in de toekomst mogelijk kunnen maken om titels van boeken die onderwerp van een publikatie zijn, te ontsluiten, waardoor de vraag welke publikaties er over een bepaald werk verschenen zijn, via het ORS beantwoord kan worden. Een index op behandelde titels in de gedrukte BNTL is door de omvang nagenoeg niet te realiseren. (Vgl. de recensie van Wim Huesken op BNTL, dl. 18 (1940-1945) in: Dokumentaal: 22 (1993) 3 (sep) 124-127).

Ook zal het dan mogelijk worden om online te zoeken via de trefwoordenthesaurus, die nu slechts in gedrukte vorm beschikbaar is. Daarbij zal de volledige structuur van verwijzingen gebruikt kunnen gaan worden, waarmee het zoeken in de databank verder geoptimaliseerd zal zijn. Met het oog op de wijzigingen en de nieuwe ontwikkelingen zal het komende jaar een uitgebreide handleiding beschikbaar komen.

Andere in onderzoek zijnde technische mogelijkheden die de dienstverlening kunnen vergroten zijn o.a.:

• beschikbaarstelling op de thuiswerkplek
• uitvoer van deelbibliografien
• uitvoer in machineleesbare vorm.

Mogelijk dat in de toekomst via het ORS, en in samenwerking met andere instellingen, kopieen van artikelen besteld kunnen gaan worden. Overigens kent het BBN nu al een document delivery-service (uitsluitend tijdschriftartikelen) voor buitenlandse abonnees van de BNTL.

Het BBN streeft ernaar om met ingang van 1994 de specifiek neerlandistische tijdschriften bij voorrang direct na verschijnen te ontsluiten in het ORS. Tot nu toe was dat vanwege achterstanden nog niet mogelijk. Ook monografietitels en titels van essaybundels zullen snel na verschijnen in de databank worden ingevoerd. Hierdoor wordt de signaleringsfunctie (al dan niet d.m.v. opdrachten) aanzienlijk vergroot.

Uiteraard zijn wij graag bereid vragen m.b.t. BNTL en BNTL-ORS te beantwoorden. Ook reacties van gebruikers zijn van harte welkom, evenals signaleringen van met name die titels waarvan verwacht kan worden, dat ze door de BNTL-redactie niet snel opgemerkt zullen worden. Helaas kan het BBN niet ingaan op vragen als ‘Waarin is dit artikel verschenen’ of ‘Wat is er over dit onderwerp gepubliceerd’. De BNTL en het ORS worden door het BBN gemaakt en ter beschikking gesteld, waarna de gebruiker er zelf zijn materiaal in moet verzamelen. Uiteraard werken wij eraan om dat zoekproces zo efficient mogelijk te laten verlopen. Vragen die daarmee verband houden zullen wij graag beantwoorden en suggesties die daaraan kunnen bijdragen stellen we bijzonder op prijs.

Paul Doorenbosch
Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek,
Tel. 070-3 140 248.
(E-mail: p.doorenbosch@surfnet.pica.nl)

(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Fri, 22 Oct 93 09:38:43 +0200
From: Zoltan Csorba <csorba@szocio.tgi.bme.hu>
Subject: Vra: 9311.03: Boeken/cursussen 'Nederlands voor anderstaligen' gezocht

Neemt jullie mij niet kwalijk als mijn nederlands niet goed is, maar ik heb heel weinig tijd nederlands te leren. Mijn naam is Zoltan Csorba, ik woon in Hongarije. Ik ben student. Ik zou graag een nederlands grammaticaboek hebben, maar in Hongarije kan ik geen vinden. Mijn kwestie is: Hoe kan ik dat van hier kopen, en hoeveel mag dat zijn? heeft iedereen antwoord, hij/zij zal me schrijven.

dank je wel
Zoltan Csorba
csorba@szocio.tgi.bme.hu

BS Stuur uw tips naar Neder-L (liefst incl. prijs, volledige titel, ISBN, evt. cursusmateriaal). Het zou natuurlijk aardig zijn als een Neder-L-abonnee aan de hand van deze ‘case’ het BNTL-ORS (zie vorig bericht 9311.01) zou willen testen en zijn/haar bevindingen naar Neder-L zou willen sturen. Maar korte tips die Zoltan Csorba kunnen helpen aan het gezochte materiaal zijn uiteraard ook van harte welkom. Ben Salemans.

(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Thu, 28 Oct 1993 13:00:03 +0100 (MET)
From: KOREVAAR@rulcri.LeidenUniv.nl
Subject: Vra: 9311.04: Stagiair voor lezersonderzoek voor Vaktaal gezocht

Gezocht: stagiair voor lezersonderzoek voor Vaktaal

De LVVN (Landelijke Vereniging van Neerlandici) zoekt een student Nederlands die als stage een onderzoek wil en kan doen naar de (opinie van de) lezers van het tijdschrift VakTaal, dat bij het lidmaatschap van de vereniging hoort (ong. 400 abb.).

De redactie en het bestuur van de LVVN zouden graag weten wat de lezers denken over:
a. de inhoud van het tijdschrift;
b. de vormgeving;
c. de verschijningsfrequentie, abonnementsprijs etc.

Heb je belangstelling voor dit lezersonderzoek, dan kun je contact opnemen met Wim Klooster, de begeleider van deze stage (e-mail:
klooster@alf.let.uva.nl).

(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Thu, 28 Oct 1993 13:25:14 +0100 (MET)
From: KOREVAAR@rulcri.LeidenUniv.nl
Subject: Med: 9311.05: Bijeenkomst te Leiden op 3 december 1993 n.a.v. verschijnen van rapport 'Nut en nadeel van de neerlandicus op de arbeidsmarkt'

Nut en nadeel van de neerlandicus op de arbeidsmarkt

Vorig jaar stuurde de vakgroep Nederlands van de RU Leiden aan ruim 1100 Leidse alumni (afgestudeerd na 1945) een enqueteformulier als onderdeel van een onderzoek naar de positie van de Leidse neerlandicus op de arbeidsmarkt. In totaal 760 oud-studenten reageerden en vulden het formulier in. De resultaten van het onderzoek zijn binnenkort in een handzaam rapport beschikbaar.

De studievereniging Nieuw Nederlands Peil en de vakgroep laten de verschijning van dit rapport niet ongemerkt voorbijgaan. Op vrijdag 3 december a.s. wordt het rapport officieel overhandigd aan Aad Nuis (neerlandicus en onderwijsspecialist van D’66).

Na deze overhandiging vindt er een forumdiscussie plaats over de positie van de neerlandicus op de arbeidsmarkt, onder voorzitterschap van Frits van Oostrom. Deelnemers aan het forum zijn: Hans Bennis (universitair hoofddocent Moderne Taalkunde), Vincent Kraan (werkzoekend neerlandicus), Christianne Maris (marketing-communicationmanager), Aad Nuis, Jos Nijhof (docent Nederlands voortgezet onderwijs), Marleen van Rossum (beleidsmedewerker vakopleiding Boekenbranche) en Clan Visser ’t Hooft (rectrix en lid van de Stuurgroep Profielnota).

Na afloop is er een borrel, opgeluisterd door poetische bijdragen van Anton Korteweg en Thomas Gerkrath.

Alle neerlandici, neerlandici in spe en andere belangstellenden worden van harte uitgenodigd deze middag bij te wonen (14.00-17.00 uur, Centraal Faciliteitengebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden). Gratis toegangskaarten kunnen worden aangevraagd bij het secretariaat van de vakgroep Nederlands RU Leiden (tel. 071-272604, ma. t/m do., 9.00-12.00 uur) of via e-mail (korevaar@rulcri.LeidenUniv.nl). Na 3 december kan via dit secretariaat ook het rapport besteld worden.

(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Fri, 29 Oct 1993 15:46:58 +0100 (MET)
From: "R.P.L. Arpots, UB Nijmegen" <R.Arpots@ubn.kun.nl>
Subject: Rea: 9311.06: Auteur 'Muskietejag' (Vra: 9310.19) gevonden

Op 27 oktober hielp Fritz Ponelis, Neder-L-abonnee uit Zuid-Afrika, mij aan de naam van de auteur van het komische, Zuidafrikaanse gedicht “Muskietejag”. Na ruim 23 jaar zoeken in talloze bloemlezingen weet ik nu dat de dichter Albertus Daniel Keet (1888-) is. Een Zuidafrikaan (ik had al zo’n vermoeden). Het gedicht is te vinden in “Gedigte van A.D. Keet”, Amsterdam (Swets & Zeitlinger) 1920. Signatuur UB Nijmegen: 200 c 33.

Fritz Ponelis heb ik al via zijn e-mail adres bedankt; bij deze nogmaals.

MUSKIETE-JAG

Jou vabond, wag, ik sal jou krij,
Van jou sal net ’n bloedkol blij
Hier op mij kamermure.
Deur jouw vervloekte gonserij,
Deur jouw gebijt en plagerij
Kon ik nie slaap vir ure.

Mag ik mij voorstel, eer ons skei,
Eer jij die doodslag van mij krij –
Mij naam is van der Merwe.
Muskiet, wees maar nie treurig nie,
Wees ook nie so kieskeurig nie.
Jij moet tog e’e’ndag sterwe.

Verwekker van malaria,
Sing maar jou laaste aria –
Nog e’e’n minuut vir grasie.
Al soebat jij nou no’g so lang,
Al se’ jij ook: ik is nie bang,
Nooit sien jij weer jou nasie …

Hoe sedig sit hij, O, die kreng!
Sij kinders kan maar kranse breng,
No’u gaan die vabond sterwe …
Pardoef! Dis mis! Daar gaan hij weer!
Maar do’o’d sal hij, sowaar, ik sweer –
Mij naam is van der Merwe!

[A.D. Keet (1888-)]

Robert Arpots.

(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Fri, 22 Oct 1993 16:10:15 -0400
From: MJOSEPH@ZODIAC.BITNET (via SHARP-L-lijst)
Subject: Med: 9311.07: CHILDLIT, nieuwe e-lijst over jeugdliteratuur

Announcing a new list: CHILDLIT

PURPOSE: To foster informed discussion about all aspects of children’s and adolescent literature, including its authorship, illustration, publication, promotion, readership, reception, criticism, changing social functions and implications; to promote the exchange of ideas by researchers engaged in original scholarship on any relevant topic and to offer a lively and reliable forum for introducing new perspectives, concerns and queries.

SUBSCRIBERS: Anyone interested in applying rigorous critical methodologies in an open-minded examination of children’s or adolescent literature, including, but not restricted to educators, students, librarians, independent researchers, writers, illustrators, bibliographers and people in publishing. The language of discussion is English, no chronological or geographical limitations are imposed and the list is unmoderated.

Subscribers to CHILDLIT are invited to post communications and questions. Possible topics are announcements of colloquia and other kinds of meetings, questions on current research, bibliographical information, short book reviews, job announcements, the sharing of information on access to relevant collections, archives and other electronic information and so on.

TO SUBSCRIBE: Send subscribe message as follows to address below:

Subscribe CHILDLIT firstname lastname (affiliation)

LISTSERV@RUTVM1.BITNET (or)
LISTSERV@RUTVM1.RUTGERS.EDU

Upon subscribing, you will receive a message confirming your subscription and explaining the use of the list. This message also contains further data on how to unsubscribe and where to find more detailed information on using the list.

LIST OWNER: Michael Joseph (mjoseph@zodiac.rutgers.edu)

Michael Joseph
Rare Book & Jerseyana Catalog Librarian
Rutgers University Libraries
TAS Building, Busch Campus
Piscataway, N.J.

908/932-5904
MJOSEPH@ZODIAC

(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Wed, 1 Nov 1993
From: Hans Voorbij <Hans.B.Voorbij@let.ruu.nl>
Subject: Med: 9311.08: STDH-studiedag "Tekstcorpora: bouwen en analyseren" op 17 december 1993

In Neder-L-bericht 9309.08 heb ik de Neder-L-abonnees al geattendeerd op de STDH-studiedag “Tekstcorpora: bouwen en analyseren” op 17 december a.s. te Utrecht.

Ik breng in herinnering dat geinteresseerden zich tot uiterlijk 17 november 1993 kunnen aanmelden bij

Vakgroep Computer en Letteren RUU
t/a Mw. Y. van der Valk
Achter de Dom 22-24
3512 JP Utrecht
tel.: 030-536426
Email: STDH@let.ruu.nl

* * Bij aanmelding s.v.p. postadres vermelden

Daar kunnen zij ook nadere informatie over de studiedag verkrijgen. De inschrijvingskosten bedragen f 15,- te betalen aan de zaal (RU Utrecht, CIM-gebouw, Kromme Nieuwe Gracht 80), die vanaf 9.15 uur geopend zal zijn.

Zoals gemeld staan de volgende voordrachten op het programma:
O. Huber (VUA), Woordgebaseerde codering van corpora van ongestandaardiseerd taalgebruik
H. van den Berg (RUU), Tekstverwerking en computerondersteunde analyse van Oud-Egyptische hierogliefen-teksten
H. Gaylord (RUG), The future of electronic text
E. Talstra (VUA), Naar een databank van tekst-syntactisch geanalyseerde Hebreeuwse tekst
J. van der Voort van der Kleij (RUL), Automatisch lemmatiseren van Nederlandse tekstcorpora
W.J.J. Honselaar (UVA), De opzet van een Russisch tekstcorpus

(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Sun, 31 Oct 1993 22:01 +0100 (MET)
From: Ben Salemans <B.Salemans@lett.kun.nl>
Subject: Rea: 9311.09: Vier reacties op vragen 9310.14 en 9310.15 over verschillen tussen suffixen, resp. <-ame> en <-ing>, en <-atie> en <-ering>

De vragen over genoemde suffixen leverden veel reacties op. Vooral de reacties van Roland de Bonth en Peter-Arno Coppen brachten mij even in verlegenheid. Stom van me dat ik niet even de ANS had geraadpleegd! De Bonths vermoeden dat men nogal eens vergeet deze ‘Bijbel voor de neerlandistiek’ te raadplegen bij niet-syntactische kwesties, klopte in mijn geval, zo moet ik met het schaamrood op mijn kaken bekennen. De ANS biedt inderdaad veel meer informatie dan louter syntactische, maar dat wisten de Neder-L-lezers natuurlijk allang. 😉

Hieronder plaats ik de vier reacties in volgorde van binnenkomst:

—1: De Bonths reactie van Fri, 22 Oct 1993 16:13:43 +0100 (MET)—–

Beste Neder-l’ers,

In Neder-l 9310.c vraagt Jacques Schuurman zich af wat nu precies het verschil is tussen zelfstandige naamwoorden die eindigen op -ame en -ing. Ben Salemans ziet zijn kans schoon en maakt van de gelegenheid gebruik te vragen of er verschil bestaat tussen zelfstandige naamwoorden met de uitgang -ering en die met -atie. De Schrijfwijzer van Renkema heb ik momenteel niet bij de hand, maar wel de ‘Bijbel’ voor elke neerlandicus: de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS).

Wanneer problemen als de bovenstaande zich voordoen zullen weinig mensen naar de ANS grijpen. Dat is jammer want deze spraakkunst bevat in hoofdstuk 2 ‘Het substantief (zelfstandig naamwoord)’ een omvangrijk stuk over woordvorming (pp. 70-110). Wat het verschil is tussen de substantiva met -ame en -ing en die met -ering en -atie wordt uit de doeken gedaan in paragraaf 2.6.1.3 en wel op de bladzijden 96 en 97 onder punt 6.

Allereerst, de vraag van Jacques Schuurman. Ik citeer de ANS:

“Van samenstellingen met en afleidingen van het werkwoord nemen kunnen behalve substantivische afleidingen op -ing ook substantieven afgeleid worden met de vorm -name. Deze laatste worden echter niet door iedereen in alle gevallen even acceptabel geacht, hoewel sommige woorden heel gebruikelijk zijn. Soms treedt zelfs betekenisdifferentiering op. Voorbeelden van de bedoelde formaties zijn deelname/deelneming [aha, het gewraakte voorbeeld, RdB] – in de betekenis van ‘rouwbeklag’ uitsluitend deelneming -; opname/opneming (bijv. in een ziekenhuis) – in de betekenis ‘(het produkt van) het opnemen van beelden of geluid’ echter alleen opname; (machts)overname; (bevolkings)toename (‘vermeerdering’) versus afname (‘vermindering’; ook in de betekenis ‘het afnemen, kopen van goederen’); stellingname.”

(p.97).

Ook op de vraag van Ben Salemans heeft de ANS een antwoord. Van de meeste werkwoorden op (beklemtoond) -eren kunnen zelfstandige naamwoorden afgeleid worden door middel van het achtervoegsel -ing. Soms is het ook mogelijk afleidingen te vormen met behulp van het suffix -atie, tenzij, aldus de ANS, er al een ander (ontleend) substantief voorkomt zoals assistentie, bombardement, conclusie, discussie, reactie.

“In een aantal gevallen komt zowel een afleiding op -ering als een op -atie voor, bijv. constatering/constatatie, differentiering/ differentiatie, industrialisering/industrialisatie. Daarbij kan een regionaal verschil in voorkeur optreden, maar soms ook een verschil in betekenis, bijv. delegering/delegatie, notering/ notatie, situering/situatie, of, zoals het geval is bij het paar redenering/redenatie, een verschil in gevoelswaarde.”

(p.97)

Wat het paar redenering/redenatie betreft, heb ik uit de mond van een Nijmeegse hoogleraar Nederlandse taalkunde ooit vernomen dat de gevoelswaarde van vormen op -ering over het algemeen positiever is dan die van woorden op -atie.

Wie na het lezen van dit stuk vragen heeft over andere achtervoegsels (betekenis, afleidingsprocede, (im)produktiviteit) zou ik willen aanraden de boeiende paragraaf 2.6.1.3 door te lezen, waarna de ware liefhebber zijn hart kan ophalen door in paragraaf 2.6.1.2 over woordvorming met voorvoegsels te grasduinen. Dat is namelijk hyperinstructief!

Roland de Bonth (deBonth@lett.kun.nl)
Vakgroep Nederlands, KUN

—2: De Wolfs reactie van Mon, 25 Oct 93 06:50:22 CET—————-

Deelname is eigenlijk een Germanisme. Het suffix -ame is dan ook niet produktief in het Nederlands. Wist U dat deelname niet eens in het Groene Boekje staat?

Er is nog een aantal van dit soort woorden overgenomen, zoals afname, toename en opname. Vooral dit laatste woord heeft veel moeite van zijn barbaristische karakter af te komen. Mijn ‘Prisma Twijfelgevallen Nederlands’ zegt dat voor veel mensen opname beperkt is tot de wereld van de fotografie en er uitsluitend opneming kan plaatsvinden in het ziekenhuis.

Hetzelfde boekje zegt dat deelname en deelneming tegenwoordig allebei de betekenis ‘meedoen’ hebben. Deelneming heeft dan als extra betekenis iets van ‘condole’ances’. De wet spreekt (sprak in elk geval tot voor kort) van ‘deelneming aan strafbare feiten’. Zelf heb ik het idee dat deelneming het aspekt ‘meedoen’ langzaam verliest, wellicht een Humboldtiaans proces.

Bij rondvraag kwam iemand met een heel ander idee. Ik voel het zelf niet zo, maar ik vind het wel het vermelden waard. Deelname zou iets van verleden in zich hebben, dus: ‘het hebben meegedaan’. Deelneming zou dan ‘het meedoen’ en ‘het zullen meedoen’ voor zijn rekening nemen.

 +------------------------------------------+
 |       \ /                                |
 |  \____/">  Henk Wolf                     |
 |  ()___/'   H.A.Y.Wolf@stud.let.ruu.nl    |
 |  ||  ||    (0)3417-59457  Nederland      |
 +------------------------------------------+

—3: Coppens reactie van Mon, 25 Oct 93 09:23:00 MET—————-

Het -atie/-ering-probleem staat vermeld in de ANS (p. 97). Daar wordt opgemerkt dat wanneer beide vormen bestaan er soms regionale voorkeur bestaat (motivatie/motivering) en soms betekenisnuance (redenatie/ redenering). Een snelle blik in mijn eigen intuitie levert de indruk op dat de -atie-vorm vaak het resultaat van de door het genominaliseerde werkwoord genoemde actie benadrukt, terwijl in de -ering-vorm de handeling zelf nog op de voorgrond staat. Naar mijn indruk is het toevoegen van bepalingen die normaliter bij een werkwoord horen, beter bij de -ering-vormen:

de voortdurende ?motivatie/motivering is belangrijk
?evaluatie/evaluering

Alhoewel minder duidelijk dan bij deze gevallen, lijkt me dat bij deelname/deelneming ook het geval (alhoewel “deelneming” natuurlijk ook z’n eigen idiomatische betekenis heeft). “uw voortdurende deelname is gewenst” heeft iets van een telkens-interpretatie (terminatief aspect), terwijl “uw voortdurende deelneming is gewenst” dat niet heeft (duratief aspect).

In ieder geval lijkt me de nominalisering met -ing de productieve variant, en dus ligt ’t voor de hand dat daarin het werkwoordelijke karakter ’t meest behouden blijft.

Peter-Arno Coppen (u250005@hnykun11.urc.kun.nl)

—4: Kerstens reactie van Tue, 26 Oct 93 14:26:29 GMT—————-

In antwoord op de berichten van Jacques Schuurman en Ben Salemans (9310.14 en 15) over de uitgangen <-ing> en <-ame>, alsmede <-atie> en <-ering>, wil ik het volgende melden (let wel, ik ben geen Neerlandicus en zal dus niet met dure termen op de proppen komen).

Het volgende verschil tussen deelname en deelneming merk ik op: in de zin “Mijn oprechte deelneming” zal toch niemand het woord deelname gebruiken?! Tevens zou ik het nooit hebben over de deelneming aan een project, maar over de deelname aan een project.

Kijken we vervolgens naar de volgende deelzin: “Zo luidt mijn redenatie: …”. Zou iemand daarvan “Zo luidt mijn redenering: …” willen maken?

Danny Kersten (kersten@cs.utwente.nl)
Student aan de Universiteit Twente

-Einde-------------------- Neder-L, no. 9311.a --------------------------