Subject: | Neder-L, no. 9605.a |
From: | Ben Salemans |
Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
Date: | Tue, 7 May 1996 09:14:36 +0100 |
Content-Type: | text/plain |
********************* *-------------------------- Neder-L, no. 9605.a -----------ISSN-0929-6514-* | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Lit: 9605.01: Pas verschenen: nieuwe "Aarts' Letterkundige almanak" | | (2) Lit: 9605.02: Pas verschenen: "Bibliografie van marginale uitgaven, | | (aflevering 4,) 1981-1994" | | (3) Med: 9605.03: Nederlandse vertaling van 16de-eeuwse Engels gedicht | | (4) Rea: 9605.04: Reactie op rubriek 'Uit de STCN, no. 1' (9604.15): | | nadere informatie over gesignaleerde grammatica van | | Henry Hexham | | (5) Vra: 9605.05: Gezocht: digitale informatie over de Nederlandse | | illegale pers 40-45 | | (6) Pro: 9605.06: Promotie Bas van Bakel met proefschrift "A Linguistic | | Approach to Automatic Information Extraction" op 2 | | mei aan de KUN | | (7) Col: 9605.07: Column Willem Kuiper, no. 25: "Jacob, de bastaard, | | van Maerlant" | | (8) Sym: 9605.08: NLGL'96 - Nederlandse Symposium over Grijze Literatuur| | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Gopher-toegang tot Neder-L: alle oude en nieuwe Neder-L-bulletins zijn | | via Gopher in te zien op gopher.nic.surfnet.nl, in de directory | | SURFnet informatie/LISTSERV archieven (nic.surfnet.nl)/NEDER-L | | WWW-toegang tot Neder-L: | | http://www.nic.surfnet.nl/nlmenu/tijdschriften/tijdschriften.html | | Algemene URL, voor direct contact vanuit Internet/Gopher/WWW: | | gopher://hearn.nic.surfnet.nl:70/11/1.%20LISTSERVs%20public | | %20archives%20on%20hearn.nic.surfnet.nl/Neder-L | | (Geen spatie tussen "20public" en "%20archives" plaatsen.) | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | (dit geldt ook voor Internet-gebruikers die bijdragen willen leveren) | *-------------------------- --------------------------* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 02 May 1996 18:40:39 +0200 (MET DST)
From: Piet Verkruijsse <Piet.Verkruijsse@let.UVA.NL>
Subject: Lit: 9605.01: Pas verschenen: nieuwe "Aarts' Letterkundige almanak"
AARTS’ ALMANAK
Na vier jaar is er eindelijk weer eens een “Aarts’ Letterkundige almanak” die ditmaal als ondertitel voert “na het Anne Frank-herdenkingsjaar 1995; geheel gewijd aan auteurs die stierven in de oorlogsjaren 1940-1945”. De redactie was weer in handen van C.J. Aarts en Willy Tibergien (Amsterdam: Uitgeverij C.J. Aarts; Gent: Po”eziecentrum, 1996; 192 p.; ills.; f.19,95).
Wie deze almanak ter hand neemt, begrijpt waarom het zolang heeft geduurd: Aarts heeft uitgebreid bio-bibliografisch onderzoek verricht naar Nederlandse, Vlaamse, Friese, Surinaamse en uitgeweken Duitse schrijvers die in de oorlogsjaren zijn overleden. Dat leverde een indrukwekkend “Aarts’ Letterkundig Lexicon voor de slachtoffers uit 1940-1945” op (p. 109-176), voorzien van biografica (naam, pseudoniemen, plaatsen en data van geboorte en overlijden, prijzen) en zo compleet mogelijke bibliografische overzichten (primaire ‘en secundaire literatuur).
Verrassend is te bemerken dat de auteur met het grootste bibliografische overzicht de vrijwel volslagen onbekende Jan F. Feitsma is. Voor het opsommen van vooral zijn vertaalwerk (de “Nederlandse recordhouder romans-vertalen”) heeft Aarts bijna twee pagina’s nodig, waarmee hij Ter Braak, Johan Brouwer, A.M. de Jong en Melis Stoke (Herman Salomonson) ruim voorblijft.
Onthullend is het overzicht van gegevens uit de diverse bronnen die Aarts ge”excerpeerd heeft. Daaruit blijkt dat in biografische woordenboeken en andere literatuur die zich met dit onderwerp bezighoudt de meest uiteenlopende overlijdensdata de ronde doen.
Wat biedt de almanak nog meer? Vijftien in gevangenschap geschreven gedichten; een kalender met gedenkwaardigheden over 1995; de “Dodenakker” met 80 necrologie”en gewijd aan auteurs die stierven in de oorlogsjaren en een “Dodenakker” met een chronologisch overzicht van auteurs die stierven in de jaren 1990-1995.
Aarts c.s. hebben een almanak vervaardigd die tot in lengte van jaren zal dienen als bio-bibliografisch naslagwerk voor de oorlogsjaren.
De uitgave is ook te bestellen bij de heer R. Ritsman van de stafafdeling Algemene Zaken via tel. 070-3140524 of via e-mail ruud.ritsman@konbin.nl. Portokosten worden bij postverzending in rekening gebracht.
P.J. Verkruijsse
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 02 May 1996 18:40:39 +0200 (MET DST)
From: Piet Verkruijsse <Piet.Verkruijsse@let.UVA.NL>
Subject: Lit: 9605.02: Pas verschenen: "Bibliografie van marginale uitgaven, (aflevering 4,) 1981-1994"
BIBLIOGRAFIE VAN MARGINALE UITGAVEN 1981-1994
Tot dat gedeelte van de mensheid met de meeste gemengde gevoelens horen in ieder geval de bibliografen. Ook Marieke van Delft en Kees Thomassen presenteren hun monumentale “Bibliografie van marginale uitgaven 1981-1994” enerzijds met de nodige voldoening omdat het gat dat ontstond na het verschijnen van de vorige aflevering in 1983 eindelijk gedicht is, anderzijds beseffen zij dat volledigheid bij lange na niet gehaald is. Dat is echter niet hun schuld: niet alle margedrukkers sturen trouw hun produkten naar het Depot van Nederlandse Publikaties op de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
In principe bevat de bibliografie alle drukwerk van de contribuanten van de Stichting Drukwerk in de Marge, behalve als die contribuanten de marge ontgroeid zijn (zoals de uitgeverijen De Buitenkant en C.J. Aarts) en behalve als het utiliteitsdrukwerk (kalenders, affiches, geboortekaartjes e.d.) en unieke kunstenaarsboeken betreft. Daarnaast zijn wel uitgaven opgenomen van niet-contribuanten, echter geen in eigen beheer vervaardigde genealogische uitgaven en geen archiefinventarissen (die zijn beschikbaar op het Centraal Bureau voor Genealogie, respectievelijk het Algemeen Rijksarchief). Tenslotte is de categorie roofdrukken buitengesloten; de KB mag zich bibliografisch blijkbaar niet inlaten met wettelijk verboden publikaties hoewel ze wel in de Depotcollectie zijn opgenomen.
Ondanks al die beperkingen bevat aflevering 4 van de Marge-bibliografie 6030 alfabetisch op auteur of titel gerangschikte nommers met een register op persen en uitgevers en een register op secundaire auteurs, samenstellers, kunstenaars e.d. De samenstellers hebben daarmee niet alleen de marginale drukkers maar ook de literatuur- en boekhistorici een belangrijke dienst bewezen.
De “Bibliografie van marginale uitgaven 1981-1994”, samengesteld door Marieke van Delft en Kees Thomassen, onder auspici”en van Stichting Drukwerk in de Marge, Den Haag: Koninklijke Bibliotheek 1996 (Bibliografie van marginale uitgaven; 4) (677 blz.; opl. 650 exx.), is uitsluitend verkrijgbaar op de Koninklijke Bibliotheek voor de prijs van f.50,-.
P.J. Verkruijsse
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 01 May 1996 15:24:41 +0000
From: Peter J. Large <p.j.large@appbiol.hull.ac.UK>
Subject: Med: 9605.03: Nederlandse vertaling van 16de-eeuwse Engels gedicht
Nieuw op de WWW:
Aan Zijn Verlegen Minnares, vertaling in het Nederlands van Peter Large van het zeer goed bekende gedicht To His Coy Mistress van de 16de-eeuwse Engelse dichter Andrew Marvell (1621-1678). Te vinden bij URL: http://www.hull.ac.uk/php/abspjl/Dutch/Marvell/MarvellFrames.html
Peter Large.
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 25 Apr 1996 10:31:46 +0100
From: John M Gledhill <reg061@coventry.ac.UK>
Subject: Rea: 9605.04: Reactie op rubriek 'Uit de STCN, no. 1' (9604.15): nadere informatie over gesignaleerde grammatica van Henry Hexham
Further information offered on the following:
On Mon, 22 Apr 1996, I read in Neder-L, Rub: 9604.15:
> <snip>
> Introductie van de rubriek ‘Uit de STCN’
> —————————————-
> <snip>
>
> Uit de STCN, no. 1
> ——————
>
> Voor de grammaticaal geinteresseerden een mogelijk interessant boek is : Henry Hexham, A copious englisg[!] and Netherduytsch dictionarie, Rotterdam, pr. A. Leers, 1660
> UBL : 396 E 7
>
> Dit woordenboek, gemaakt door ‘een oudt soldaet’ bevat een beknopte grammatica van het Nederlands, met uitspraakregels, woordverbuigingen, vervoegingen en de constructie van bijwoorden en bijvoegelijke naamwoorden.
>
> Met vriendelijke groet,
>
> Paul Dijstelberge (STCN)
>
There are several articles on this grammar. I will refer those interested to consult my article in “Dutch Studies”, volume 2 pp1-17, where Hexham is compared to Beyer, van Heule and others; a list of the other articles on Hexham (eg Leroux & Scheurweghs, Dibbets) is included in the footnotes.
Further reference to some of Hexham’s spelling is included briefly in my article in “Dutch Crossing” Number 28, April 1986 pp5-21, notably on p.12, but more importantly in this context my article in “Dutch Crossing” number 32, August 1987 pp121-127, discusses the possible origins of the misspelling of “Englisg” (sic) noted above, i.e. as a possible precursor to the proposals to use <sg> for <sch> to reappear later that century in Duikerius, being used in the publications of Klaas Najer, and to be criticised by others such as Leupenius and Ten Kate, and more recently by Harry Mulisch.
John Gledhill
(5)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 24 Apr 1996 13:03:18 -0400 (EDT)
From: Jan van der Lugt <75477.204@CompuServe.COM>
Subject: Vra: 9605.05: Gezocht: digitale informatie over de Nederlandse illegale pers 40-45
In verband met een studie over de illegale pers in Nederland gedurende de Tweede Wereldoolog, ben ik op zoek naar informatie hierover in digitale vorm. Uiteraard zouden dit artikelen in dag- week- of maanbladen kunnen zijn, of historisch materiaal, welke reeds in digitale vorm aanwezig is, zowel in het Nederlands als in het Engels. Uiteraard zijn ook e-mailadressen, of internetadressen over dit onderwerp van harte welkom.
Gaarne uw eventuele bijdrage hierterzake aan mijn e-mailadres:
75477.204@compuserve.com
Mijn dank
Jan van der Lugt
Gorkum
(6)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 23 Apr 1996 11:07:39 +0200
From: Bas van Bakel <bakel@cs.UTWENTE.NL>
Subject: Pro: 9605.06: Promotie Bas van Bakel met proefschrift "A Linguistic Approach to Automatic Information Extraction" op 2 mei aan de KUN
=======================================================================
Een taalkundige benadering van automatische informatie-extractie
‘ELSA’ HELPT BIJ HET SELECTEREN VAN INFORMATIE
=======================================================================
Op 2 mei promoveert drs. Bas van Bakel op het proefschrift “A Linguistic Approach to Automatic Information Extraction”. Zijn onderzoek heeft betrekking op de taaltechnologie, in het bijzonder het automatisch selecteren van informatie. Van Bakel heeft de taalcomponent van zo’n zoeksysteem ontwikkeld voor de Analytische Chemie. Zo’n systeem selecteert belangrijke informatie over scheikundige proefbeschrijvingen en slaat die op in een database.
Het taal-onderdeel wordt thans gebruikt door de Groep Kennistechnologie van de Universiteit Twente in een Information Retrieval systeem. Van Bakel is sinds 1995 verbonden aan genoemde onderzoeksgroep om leiding te geven aan het onderzoek. Hij zal op donderdag 2 mei aan de Katholieke Universiteit Nijmegen promoveren.
Informatisering
Steeds meer gegevens van allerlei aard komen beschikbaar via elektronische media als CD-ROM en Internet (bijvoorbeeld via World Wide Web). Zo worden er jaarlijks duizenden wetenschappelijke publikaties in computerleesbare versie uitgegeven. Juist vanwege het enorme aanbod is het des te moeilijker voor wetenschappers de ontwikkelingen in hun vakgebied bij te houden. Er is grote behoefte aan computerprogramma’s die uit de hoeveelheid informatie de meest interessante gegevens kunnen opsporen en verwerken. Deze programma’s zijn bekend onder de namen Information Retrieval en Informatie-extractie systemen.
Van Bakel ontwikkelde, samen met dr. Geert Postma van de Vakgroep Analytische Chemie van de KUN, een informatie-extractiesysteem voor de Analytische Chemie. Het systeem bestaat uit een taalmodule en een analytisch-chemische kennismodule. Van Bakel ontwikkelde het taal-onderdeel ELSA, de analytisch-chemische inbreng kwam van dr. Postma. ELSA (English Language Semantic Analyser), geeft per zin een taalkundige analyse van de documentbeschrijvingen (titel en abstract). Daarna selecteert de scheikundige kennismodule alle belangrijke gegevens, die worden opgeslagen. De kennisbank die aldus wordt gevormd kan worden geraadpleegd door een expertsysteem of door een scheikundige die wil weten hoe hij bepaalde experimenten moet uitvoeren.
Voor taalkundigen is het wellicht interessant te weten dat ELSA hoofdzakelijk is gebaseerd op de Government & Binding theorie van Chomsky en dat een structuralistische parser een van de onderdelen van ELSA is. De English Language Semantic Analyser kan worden beschouwd als de Engelse versie van het Nijmeegse AMAZON/CASUS systeem. In ELSA worden de taalkundige principes apart van de programmatuur opgeslagen. Hierdoor wordt inzichtelijk welke theoretische principes aan het systeem ten grondslag liggen.
Technolinguistiek
ELSA is ontwikkeld volgens de principes van de Technische Taalkunde (Technolinguistiek), een stroming binnen de Computationele Taalkunde waarin computersystemen gebaseerd worden op taalkundige theorieen. Daarmee onderscheidt zij zich van meer technologisch georienteerde benaderingen. Het onderzoek heeft nieuwe inzichten opgeleverd over de wijze waarop toepassingsgericht computerlinguistisch onderzoek gebruik kan maken van algemene principes uit de taalkunde. Volgens Van Bakel is het een misvatting dat theoretisch-georienteerd onderzoek niet kan samengaan met onderzoek naar concrete toepassingen. De twee benaderingen kunnen in zijn ogen juist uitstekend profiteren van elkaars inzichten. Daarom kan het onderzoek kan ook beschouwd worden als een constructieve bijdrage aan de Computationele Taalkunde in het algemeen en de Technolinguistiek in het bijzonder. Beginselen en methodologie van de technolinguistiek zijn in de dissertatie verder uitgewerkt.
Nieuw onderzoek Universiteit Twente
Het ELSA-systeem wordt gebruikt in het Condorcet-project, een nieuw onderzoek op het terrein van de Information Retrieval bij de Groep Kennistechnologie van de Universiteit Twente. In dit project, gefinancierd door de Stichting Technische Wetenschappen, ontwikkelen zes onderzoekers een onderdeel van een Information Retrieval systeem voor documenten binnen een bepaald vakgebied (bijvoorbeeld de Medische Wetenschap). Zo’n systeem moet op basis van een verzoek van de gebruiker alle relevante documenten kunnen vinden. Het bestaat uit een (semi-)automatische indexeerder, en een retrieval module. De indexeerder maakt gebruik van onderdelen van het ELSA-systeem. Bas van Bakel is als projectleider verbonden aan de Condorcet-groep.
Promotie: drs. B.J. van Bakel op het gebied van de Letteren
Promotores: prof. dr. J.J.A. van Bakel, prof. drs. G. Kateman
Copromotor: dr. P.A.J.M. Coppen
Datum: donderdag 2 mei 1996 om 13.30 uur precies
Plaats: Aula/Congresgebouw KUN, Comeniuslaan 2, Nijmegen
Titel proefschrift: A Linguistic Approach to Automatic Information Extraction
Handelseditie: geen
(7)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 24 Apr 1996 00:11:26 +0200
From: Willem Kuiper <Willem.Kuiper@let.UVA.NL>
Subject: Col: 9605.07: Column Willem Kuiper, no. 25: "Jacob, de bastaard, van Maerlant"
Jacob, de bastaard, van Maerlant
Het huis van de schilder staat altijd in de grondverf. Zo luidt een aloude Zaanse wijsheid. Bij mij zijn het de stapels boeken die ik niet ‘uit’gelezen heb. Ik heb ze gekocht, ik ben erin begonnen, ben er een heel eind in gevorderd en sommige sleep ik maandenlang in mijn tas van hot naar haar. Thuis kan ik namelijk niet lezen. Daar heersen toetsenbord en beeldscherm. Lezen doe ik in treinen, bussen en wachtkamers. Helaas, er rijden minstens vier treinen per uur van Zaandam naar Amsterdam en die trein doet er maar twaalf minuten over. Normaal gesproken dan. Het record is anderhalf uur. Gelukkig had ik een boek bij me.
Maar af en toe komt er een boek voorbij dat uit moet, Maerlants Wereld bijvoorbeeld, van Frits van Oostrom. Dan kan het gebeuren dat ik niet de hele avond boven achter de PC zit, maar mij met een vulpotloodje beneden op de bank onder een lamp nestel met een gevoel van onverholen nieuwsgierigheid. Bijna al mijn collega’s hebben een eenmansbedrijf, wat de productie tamelijk voorspelbaar maakt. Met Frits van Oostrom ligt dat anders, die heeft een ‘maisniede’. Dat is Middelnederlands voor ‘huishouding’. Daaronder valt iedereen die binnen de muren van de hofstede op reguliere basis de nacht doorbrengt. Van hoog tot laag. Hij heeft een fantastische secretaresse en een aantal leenmannen en -vrouwen die hem bijstaan op zijn heervaarten. Nee, ik ben niet jaloers. Beter een goeie groene dan een slechte blauwe, hield mijn judoleraar mij altijd voor. En hij had gelijk.
Feit is dat Frits van Oostrom behalve door zijn wetenschappelijke en literaire, niet in het minst door zijn organisatorische kwaliteiten vermag wat voor weinigen is weggelegd: een boek schrijven over Jacob van Maerlant, de meest productieve Middelnederlandse auteur die (van de weeromstuit?) kwantitatief en kwalitatief het slechtst gelezen wordt. Ware Jacob een Duitser, een Fransoos of een Engelsman, er zou elke vijf jaar een boek over hem verschijnen en elke tien jaar een congres gehouden worden.
Wat heb ik in mijn boekenkast nou helemaal over Jacob van Maerlant staan? – tekstedities buiten beschouwing gelaten: Jan te Winkel, Maerlants werken, beschouwd als spiegel van de dertiende eeuw. Leiden 1877, diss. Hoogeschool Groningen; D.A. Stracke, In de leer bij Jacob van Maerlant. Brugge 1942 – uiterst curieuze lezing; J. van Mierlo, Jacob van Maerlant, zijn leven, zijn werken, zijn beteekenis. Turnhout 1946; Jozef Janssens (nee niet Jef), De Mariale persoonlijkheid van Jacob van Maerlant. Antwerpen 1963.
Dat was tot de vorig jaar verschenen dissertatie van Petra Berendrecht, Proeven van bekwaamheid, zo’n beetje het belangrijkste wat over de vader der dietscher dichteren algader in druk verscheen. Voor de volledigheid moet hier ook Jos Biemans genoemd worden, die december ’95 promoveerde op de handschriften waarin Jacobs Spiegel historiael werd overgeleverd. Prachtig proefschrift. Heb ik ook nog niet uit.
Van Oostrom voegt geen nieuwe ‘feiten’ toe aan Jacobs biografie, maar zijn interpretatie van die feiten kan desondanks beschouwd worden als een substantiele stap vooruit. Jacob wordt geportretteerd als een ‘schoolauteur’. Hij heeft zijn kennis op school opgedaan. Daar leerde hij de boeken van de geleerde zegsmannen kennen, begrijpen en onthouden. Om vervolgens als een duif die kennis gefilterd en gemengd met van alles en nog wat in de krop van piepjonge aristocraten als Florens V, Gheraert van Voorne en Nicolaes van Cats uit te braken. Onder supervisie van tante Aleida, de zuster van Roomskoning Willem II, u weet wel, die zo’n ongelukkige uitwedstrijd in West-Friesland speelde (AD 1256). Tante Aleida moest na de dood van haar echtgenoot Jan van Avesnes (AD 1257) onder grote druk met haar zes kinderen Henegouwen verlaten en haar toevlucht zoeken bij de belangrijkste (Zeeuwse) edelman van die dagen: Albrecht van Voorne. Daar, en op Walcheren, groeide Florens op, totdat hij oud genoeg was om te trouwen en te denken dat hij het zelf wel aan kon (14 jaar). Toen kon tante Aleida het nona krijgen en Jacob zijn koffers pakken en terug (?) naar Damme gaan.
Ook komt Van Oostrom met een nieuwe kijk op Jacobs afkomst: hij zou de verboden vrucht van een of andere hoge heer (priester of edelman) geweest zijn. Dat zou zijn kostbare opleiding verklaren.
Volkomen mee eens – ik spreek dit vermoeden al jaren tijdens (hoor)colleges uit – en mijns inziens verklaart dit meer dan de herkomst van zijn schoolgeld. Het verklaart vooral zijn aanstelling aan het hof van Voorne en het hem geschonken vertrouwen leermeester van de fine fleur van de Hollandse en Zeeuwse adel te mogen worden. Hoger had je hier niet, het was de absolute aristocratische top.
Ten tijde van Jacob van Maerlant was inmiddels het besef voldoende doorgedrongen dat kennis niet alleen voor mietjes was en dat men als man van adel niet slechts verstand in zijn bovenarmen en zijn ballen behoefde te hebben. Toch stond lichamelijke kracht in een veel, veel hoger aanzien dan eruditie. Lichaamskracht werd direct geassocieerd met ‘adel’. Hoe edeler men was des te sterker, en des te ‘schoner’. Een jongetje maakte zijn adellijke afkomst niet waar door goed te kunnen leren, maar door goed te kunnen vechten (of vliegen). En omdat de ouders van zijn speelkameraadjes hun zoontjes voortdurend op het hart drukten het hotemetootje toch vooral te laten winnen, groeide het ego van het kereltje rechtevenredig met diens ambitie. Meer dan eens lezen we in de epische literatuur over conflicten tussen een potentaatje in de dop en diens opvoeder.
Jacob zal zich op Voorne moeilijk hebben kunnen handhaven als hij het alleen van zijn eruditie had moeten hebben. Een handje kracht doet wonderen in de ogen van jongetjes die opgroeien in een wereld die geweld verheerlijkt. Het rechtbuigen van een hoefijzer zal meer indruk gemaakt hebben dan het voordragen van een gedicht. Zoals het ook geen toeval zal zijn dat Jacob in zijn Heimlicheid der Heimlicheden, een cadeau aan Florens V bij gelegenheid van zijn volwassenwording (12 jaar), alle hoofdstukken in het origineel over het nemen van een bad onvertaald liet. Het is ondenkbaar dat men Jacob heeft laten zijn wie hij was als hij er niet op een of andere manier bijgehoord heeft. En die een of andere manier moet blauw bloed geweest zijn.
Wij zijn zo gewend om mensen als gelijkwaardig te beschouwen dat het ons enige moeite kost ons voor te stellen dat men hier ten tijde van Jacob van Maerlant precies andersom over dacht. Mensen waren in beginsel ongelijk en de gehele maatschappij was erop ingericht die ongelijkheid te concretiseren in kleding, gedrag, status, rechtspositie enzovoort. Er was niets dat zich aan het standsbesef onttrok. Het lijkt me praktisch uitgesloten dat Jacob zijn kostersambt kon vervullen zonder ‘edel’ te zijn.
Maar hoe dan? Was hij een buitenechtelijk kind in die zin dat zijn vader een gehuwd man was die bij een andere vrouw een kind verwekte? Of waren zowel zijn vader als zijn moeder ongehuwd en hebben zij nooit een paar gevormd? Beide situaties kwamen toendertijd frequent voor. Hoe dan ook, voor zover de kronieken hierover informatie lekken hielden de vaders minstens evenveel van zo’n buitenechtelijk kind als van hun wettig kroost. En niet alleen vanwege de prettige herinnering aan de conceptie, die buitenechtelijke kinderen waren heel vaak een stuk flinker, gezonder en vitaler dan de legale erfgenamen. Florens V wettige nazaten waren vogeltjes voor de kat, maar zijn ‘natuurlijke’ kinderen allerminst voor de poes. Denk maar aan Witte van Haamstede.
Jacob van Maerlant zal gelet op zijn ‘moedertaal’ een Nederlandstalige moeder gehad hebben, een Vlaamse vrouw uit de omgeving van Brugge. Jacobs vader – stel ik mij voor – moet op zijn minst tweetalig geweest zijn, misschien wel drietalig: Vlaams, Waals, Latijn. Omdat hij als buitenechtelijk kind erfrechtelijk of hierarchisch niets voorstelde, werd er voor hem een passende werkplek gezocht, en gevonden. Het Vlaanderen van zijn dagen was al zo zeer verfranst dat er geen Nederlandstalige opdrachtgever van enig niveau gevonden kon worden. Dan maar Zeeland. Hemelsbreed vlakbij, maar wat een wereld van verschil met Brugge.
In de loop der jaren heeft Jacob zo’n 250.000 versregels bij elkaar gepend. Stel dat het hem vergund ware geweest die te redigeren tot zijn Verzamelde Werken, bibliofiel maar toch handzaam, zeg twee kolommen van 50 regels, met een ruime marge, dan zou hij daar op zijn minst 250.000 / 100 = 2500 bladzijden voor nodig.
Ten tijde van Jacob schreef men op perkament. Dat kun je, net als margarine, overal van maken, maar de absolute voorkeur genieten … kalveren! Wil je een mooi boek maken dat goed openligt, dan moet je ervoor zorgen dat de rug van de katernen samenvalt met de ruggegraat van het kalf. Dat bereik je door het vel twee keer over de korte kant te vouwen – formaat quarto. Probeer het maar eens. En dan snijden we nu eens niet zo groot en zuinig mogelijk zodat je overal lies- en okselgaten ziet. Nee, nu eens echt mooi. In dat geval heb je 2500 / 8 = 313 kalfjes nodig hebt. Minstens.
Maar waar haal je zo gauw ruim driehonderd stierkalveren vandaan? (De koetjes werden niet geslacht). Precies, uit Engeland!
Willem.Kuiper@Let.UvA.NL
(8)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sat, 04 May 1996 18:55:00 +0200 (MET DST)
From: Dominic Farace <dfarace@solair1.inter.NL.NET>
Subject: Sym: 9605.08: NLGL'96 - Nederlandse Symposium over Grijze Literatuur
*--------------------------------------------------------------* | | | "Grijze Literatuur in een Netwerk-omgeving" | | TWEEDE NEDERLANDSE SYMPOSIUM OVER GRIJZE LITERATUUR | | NLGL'96 | | | | 13 September 1996 | | | | Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen | | Aula Trippenhuis, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam | | | *--------------------------------------------------------------*
Inhoud:
- Achtergrond en Inleiding
- Programma en Sprekers
- Inschrijfformulier
- ACHTERGROND EN INLEIDING TOT NLGL’96
In november 1989 werd het eerste Nederlandse symposium over grijze literatuur georganiseerd door de stichting WTI onder voorzitterschap van prof.dr. A.O. Kouwenhoven (UvA). De Stichting WTI heeft na dit symposium haar activiteiten gestaakt. Maar de belangstelling voor grijze literatuur is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. In een aantal landen zijn sindsdien seminars en workshops over grijze literatuur georganiseerd, en sinds 1993 is op twee internationale conferenties gepraat over de problemen op dit sterk groeiende informatiegebied.
Tot het midden van de jaren ’80 werd onder ‘grijze literatuur’ het volgende verstaan: “het soort publikatie dat niet verkrijgbaar is langs normale boekverkoopkanalen en dat meestal in lage oplagen verschijnt met beperkte middelen voor distributie, reclame en exploitatie”. Grijze literatuur is niet aan een specifiek onderwerp gebonden, maar betreft publikaties als rapporten, vertalingen, dissertaties, overheids- publikaties, verslagen. Door de opkomst van elektronische publikaties en de groei van computernetwerkfaciliteiten kreeg het begrip ‘grijze literatuur’ een bredere betekenis. Een nieuwe definitie van deze notitie is echter nog niet geformuleerd.
NLGL’96, het tweede Nederlandse Symposium over grijze literatuur heeft een drievoudig doel:
- het geven van een overzicht van nieuwe vormen van grijze literatuur;
- het presenteren van visies van producenten, bemiddelaars en gebruikers op de toepassingsmogelijkheden van grijze literatuur;
- uit de eerste hand kennis geven van onderzoek, methodes en technieken om grijze literatuur succesvol te gebruiken.
Het programma is zo gestructureerd, dat opeenvolgende schakels in het informatieproces hun visie op GL nu en in de toekomst presenteren. Wij verwachten een zeer divers gehoor: van overheid en universitaraire wereld tot en met het bedrijfsleven.
PLAATS EN DATUM:
Het symposium zal plaatsvinden op 13 september 1996 van 9:00 uur tot 17:15 uur in de Aula van het Trippenhuis van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Kloveniersburgwal 29, Amsterdam
ORGANISATIE-COMMISSIE:
Jupiter, Samenwerkingsverband van Zwaartepuntbibliotheken
Swidoc/KNAW Sociaalwetenschappelijk Informatie- en Documentatiecentrum
UvA/BBI Vakgroep Boek-, Bibliotheek- en Informatiewetenschap
GreyNet Grey Literature Network Service
CORRESPONDENTIE-ADRES:
GreyNet, Grey Literature Network Service
Koninginneweg 201, 1075 CR Amsterdam
Tel/Fax: 020-671.1818 | Email: greynet@inter.nl.net
RAADPLEEG INTERNET VOOR MEER INFORMATIE:
URL: gopher://gopher.konbib.nl/11/greynet/
URL: http://www.konbib.nl/infolev/greynet/home.html
2. PROGRAMMA EN SPREKERS NLGL’96
09:00 Ontvangst
09:30 Voorzitter: A.F. Marks, Swidoc/KNAW
SESSIE I: AUTEURS EN UITGEVERS VAN GRIJZE LITERATUUR:
Informatiemedia en -kanalen voor wetenschappelijke en technische kennis
– Gastspreker: J. Kircz, Elsevier Science Publishers
Onderwerp: Informatie in netwerken en grijze literatuur, gezien door uitgevers
– Gastspreker: M.H. Vincken, KTS/Philips Research
Onderwerp: Publikatiebeleid van corporatieve auteurs t.a.v grijze literatuur
SESSIE II: BEMIDDELAARS EN MAKELAARS VAN GRIJZE LITERATUUR:
Waardevolle bronnen voor overheid en bedrijfsleven
– Gastspreker: A. van Horck, KUBrabant
Onderwerp: Commercialisering van Grijze literatuur
– Gastspreker: R.H.A. Wessels, Jupiter
Onderwerp: Het belang en de toegankelijkheid van Grijze Literatuur
12:30 – 13:30 Lunch
SESSIE III: ONDERZOEK EN ONDERWIJS OP HET GEBIED VAN GRIJZE LITERATUUR:
Wie gebruikt grijze informatie en met welk doel?
– Gastspreker: M. van Calmthout, de Volkskrant
Onderwerp: Gebruik van Grijze literatuur
– Gastspreker: J. Braaksma, UTwente
Onderwerp: Leren zoeken en gebruiken van grijze literatuur
SESSIE IV: PLATFORM VOOR CONSENSUS EN DEBAT:
Paneldiscussie, Open Forum en Sluiting
Voorzitter: J. MacKenzie Owen, NBBI
16:30-17:15 Napraten/drankje
3. INSCHRIJFFORMULIER NLGL’96
TWEEDE NEDERLANDSE SYMPOSIUM OVER GRIJZE LITERATUUR "Grijze Literatuur in een Netwerk-omgeving" [ ] Deelnamekosten: Fl. 245,- p.p. [ ] Studenten: Fl. 75,- p.p. Beperkt aantal plaatsen beschikbaar ** Prijs incl. programmaboek, lunch, koffie/thee en drankje ** ______________________________________________________________ Title: (dhr) (mw) (drs) (dr) ............................... Naam : (familienaam, voornaam, overige initialen) ..................................................... Organisatie: (voluit + acroniem) ........................... Adres/Postbus: ............................................. Pcode/Plaats: .............................................. Tel: .............. Fax: .............. E-mail: .................................................... Handtekening: .................... Datum: ............... ______________________________________________________________
STUUR DIT INSCHRIJVINGSFORMULIER NAAR:
GreyNet, Grey Literature Network Service
Koninginneweg 201, 1075 CR Amsterdam
Tel/Fax: 020-671.1818 | Email: greynet@inter.nl.net
U gelieve het verschuldigde bedrag over to maken op rekening nr. 7372990 van de PostBank, t.n.v. Comite Grijze Literatuur Conferentie Nederland te Den Haag. “Met vermelding van de naam van de deelnemer.”
De inschrijving wordt bevestigd na ontvangst van betaling. De inschrijving geschiedt in volgorde van betaling. In verband met het beperkt aantal plaatsen wordt aangeraden tijdig in te schrijven. De deelname is overdraagbaar. Annulering is niet mogelijk.
-Einde-------------------- Neder-L, no. 9605.a --------------------------
Laat een reactie achter