Neder-L, no. 0704.a

Subject:	Neder-L, no. 0704.a
From:	“Ben B.J. Salemans”
Reply-To:	Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek
Date:	Fri, 13 Apr 2007 18:06:04 +0200
Content-Type:	text/plain

                            *********************
*-Vijftiende-jaargang------ Neder-L, no. 0704.a -----------ISSN-0929-6514-*
|                                                                         |
|      ************************************************************       |
|      * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek *       |
|      ************************************************************       |
|                                                                         |
| Onderwerpen in dit bulletin:                                            |
| ============================                                            |
| (1) Rub: 0704.01: Evenementenagenda, met:                               |
|                   - Amersfoort: Literaire stadswandeling, za 14 april   |
|                     2007                                                |
|                   - Borgerhout: Boekenbal, za 28 april 2007             |
|                   - Den Haag: Lezing Anne Marie Boorsma over            |
|                     schrijversportretten van het Letterkundig Museum,   |
|                     do 12 en 19 april 2007                              |
|                   - Leiden: Afscheidscollege van Scaliger-hoogleraar    |
|                     prof. dr. Wim Gerritsen, do 7 juni 2007             |
|                   - Nederland: Museumweekend, za 14 en zo 15 april 2007 |
|                   - Utrecht, Poeziecircus: Botten!, zo 22 april 2007    |
| (2) Vac: 0704.02: Vacature voor een wetenschappelijk medewerker         |
|                   didactiek van vreemde talen (Nederlands en/of         |
|                   Russisch) aan de Carl von Ossietzky Universitaet      |
|                   Oldenburg (deadline: di 17 april 2007)                |
| (3) Vac: 0704.03: Vacature voor een postdoc bij NWO-programma 'The Best |
|                   Intentions: Literary Criticism in the Netherlands     |
|                   1945-2005' aan de Radboud Universiteit te Nijmegen    |
|                   (deadline: za 21 april 2007)                          |
| (4) Vac: 0704.04: Vacature voor een promovendus 'Waarderingsregels      |
|                   Nederlandse literatuurkritiek 1945-2005' aan de       |
|                   Radboud Universiteit te Nijmegen (deadline: za 21     |
|                   april 2007)                                           |
| (5) Vac: 0704.05: Vacature voor een promovendus 'Argumentatiepatronen   |
|                   in de literatuurkritiek' aan de Radboud Universiteit  |
|                   te Nijmegen (deadline: za 21 april 2007)              |
| (6) Rub: 0704.06: Hora est!: promotie Henk de Groot, eind april 2007    |
|                   te Christchurch (Nieuw-Zeeland)                       |
| (7) Med: 0704.07: Plantin-Moretusprijzen 2007                           |
| (8) Med: 0704.08: Reinaert rap van Charlie May o.a. te zien op literair |
|                   festival Zomerzinnen, Wezup (provincie Drente), za 23 |
|                   juni 2007                                             |
| (9) Med: 0704.09: Uitnodiging voor bijeenkomst over projectaanvraag     |
|                   'Dutch songs on line', Utrecht, do 10 mei 2007        |
|(10) Med: 0704.10: Thema-/stagedag TST-centrale, Utrecht, wo 23 mei 2007 |
|(11) Med: 0704.11: Zondag 15 april 2007: vierhonderdste sterfdag van     |
|                   Cornelis Kiliaan, de grootste lexicograaf van de Lage |
|                   Landen                                                |
|(12) Web: 0704.12: Taalschrift april 2007 verschenen                     |
|(13) Web: 0704.13: Nieuwe titels DBNL, april 2007                        |
|(14) Lit: 0704.14: Pas verschenen: Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar.    |
|                   Woordenboek van platte taal. (Den Haag 2007)          |
|(15) Lit: 0704.15: Pas verschenen: Matthias Huening [e.a.] (red.).       |
|                   Nederlands tussen Duits en Engels. Handelingen van de |
|                   workshop op 30 september en 1 oktober 2005 aan de     |
|                   Freie Universitaet Berlin. (Leiden 2006)              |
|(16) Sym: 0704.16: Internationaal Jheronimus Bosch-congres,              |
|                   's-Hertogenbosch, wo 23, do 24 en vr 25 mei 2007      |
|(17) Sym: 0704.17: Congres 'Word & Image: Literature and the Pictorial   |
|                   Arts in the 20th Century', Brussel, vr 11 mei 2007    |
|(18) Col: 0704.18: Linguistisch Miniatuurtje CXVIII: Zonder Theorie geen |
|                   Taalgevoel                                            |
|(19) Col: 0704.19: Column Willem Kuiper, no. 71: Een doornenkroongetuige |
|(20) Informatie over Neder-L                                             |
|                                                                         |
*-------------------------                     ----------vr-13-april-2007-*                           *********************

(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Francien Petiet <f.petiet@uva.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070401.html Subject: Rub: 0704.01: Evenementenagenda

=================
Evenementenagenda
=================

Amersfoort, Gilde Gebouw, Kromme Straat 5

Wandelen en schrijven in Amersfoort, zaterdag 14 april 2007, 13.00 uur

Utrecht over Utrecht organiseert in het kader van het festival op 17 juni, en de naderende inschrijfdeadline, een stadswandeling in combinatie met een schrijfworkshop in Amersfoort. Tot 21 april kunnen schrijvers en dichters (in spe) zich inschrijven voor het literatuuronderdeel van dit Utrechtse festival. Wie nog een extra steuntje in de rug nodig heeft om tot een inzending te komen of gewoon zin heeft in een mooie middag wandelen en schrijven in Amersfoort, kan zich opgeven. Een gids van ’t Gilde leidt u rond door de prachtige binnenstad van Amersfoort, onderhoudt u met historische verhalen, laat u bijzondere locaties zien en vertelt u locale anekdotes. Tijdens de wandeling kunt u inspiratie opdoen voor de daaropvolgende, twee uur durende, workshop.
Reserveren is gewenst via sanne@slau.nl of via 030-2320452 (vraag naar Sanne den Adel of Jasmijn Vreeburg). Kosten: EUR 10,00 (incl. 2 consumpties)

Borgerhout, De Roma, Turnhoutsebaan 286

Boekenbal, zaterdag 28 april 2007, 19.45 uur

Na de vorige editie van het Boekenbal in de Zoo van Antwerpen keert het bal dit jaar terug naar de Roma. Het zesde Boekenbal vindt plaats op 28 april 2007. Het wordt een Boekenbal Populaire, de deuren van het literaire dansfeest staan deze keer weer open voor iedereen: naast prominenten uit de Vlaamse literaire wereld zijn ook alle andere literatuurliefhebbers welkom. De live balmuziek wordt verzorgd door Guido Belcanto en zijn Showorkest. Zij brengen een subtiele combinatie van smartlappen en rock ‘n’ roll. Daarna kan er verder gedanst worden: onder het pseudoniem ‘dj Dance Roots’ draait dichter/troubadour Peter Holvoet-Hanssen de ene langvergeten hit na de andere. Info & tickets: 03/235 04 90 of tickets@deroma.be

Den Haag, Letterkundig Museum, Prins Willem-Alexanderhof 5

Lezing Anne Marie Boorsma over schrijversportretten van het Letterkundig Museum, Donderdag 12 april en 19 april, 10.30 uur.

Kunsthistoricus Anne Marie Boorsma geeft in twee lezingen een uiteenzetting over een aantal interessante schrijversportretten uit de galerij van het Letterkundig Museum. Ze spreekt over de makers, maar haar verhaal gaat ook over de schrijvers en dichters die geportretteerd zijn. In de eerste lezing bespreekt ze kunstwerken die tussen 1880 en 1960 zijn gemaakt en in de tweede lezing portretten uit de jaren zestig. Toegang: EUR 8,00. Reserveren is noodzakelijk en kan per e-mail: info@nlmd.nl of telefonisch: 070 333 96 66

Leiden, Lorentzzaal, Kamerlingh Onnes gebouw, Steenschuur 25

Afscheidscollege van Scaliger-hoogleraar prof. dr. Wim Gerritsen, donderdag 7 juni 2007, 15.00-16.00 uur

Op donderdag 7 juni 2007 houdt Scaliger hoogleraar Prof. dr. Wim Gerritsen een publiekslezing met de titel ‘De zeven vrije kunsten en de Leidse handschriften’. Gerritsen neemt deze datum afscheid van het Scalier Instituut. Gerritsen was de afgelopen vijf jaar als Scaliger hoogleraar aan het Scaliger instituut verbonden. Dezelfde dag neemt ook prof. dr. Paul Hoftijzer afscheid van het instituut als directeur. Ook hij is ruim vijf jaar aan het instituut verbonden geweest. Na afloop van de lezing is het mogelijk verschillende middeleeuwse handschriften die in de lezing zijn behandeld, te bekijken in de tentoonstellingsruimte in de Tielehal van de Universiteitsbibliotheek (Witte Singel 27).

Nederland, diverse locaties

Museumweekend, zaterdag 14 en zondag 15 april 2007

Op zaterdag 14 en zondag 15 april 2007 vindt het jaarlijkse museumweekend plaats. Ruim 500 musea werken mee aan het weekend, voor meer informatie: http://www.museumweekend.nl/ Onder meer het Letterkundig Museum / De Verdieping van Nederland is het hele weekend gratis toegankelijk. Bezoekers kunnen daar onder andere de exposities ‘Helden in Beeld’ en ‘Dutch Treats’ bekijken in het Letterkundig Museum. Hierin is veel te zien, te horen en te beleven: u ontdekt voorstellingen in kijkdozen en ziet tekenaars aan het werk. Van Paulus de Boskabouter, Kikker en Dikkertje Dap tot Madelief en Pippi Langkous. Maar er is meer te doen in het Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum. Loopt u daarna door naar De Verdieping van Nederland en ontdek 1000 jaar Nederland aan de hand van topstukken uit de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief. Bezoek ook de tentoonstelling ‘Michiel de Ruyter, het verhaal achter de admiraal’.

Utrecht, Hofman cafe, Janskerkhof 17a

Poeziecircus: Botten! Zondag 22 april 2007, 20.15 uurj

April is de maand van nieuw leven, en van elk menselijk leven rest spoedig niets dan botten. Een literair cafe over leven en dood, over bottende bomen en bomende botten. “Bij ’t vallen van de blaren, en ’t botten van de bomen, is zelfs de netste heer, nog moeilijk in te tomen!” Met de nieuwste talenten in de poezie, muziek en andere podiumkunsten. Bij elke voorstelling van Het Poeziecircus komt bovendien een acteur langs die werk van een dode dichter nieuw leven inblaast. Bij vorige edities waren gedichten te horen in de vertolking van Ellen ten Damme, Henk Westbroek en Sacha de Boer. Laat je verrassen wie er in de Week van de Poezie langskomt! De toegang is gratis. Voor meer informatie: http://www.poeziecircus.nl

(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 5 april 2007 From: Esther Ruigendijk <esther.ruigendijk@uni-oldenburg.de> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070402.html Subject: Vac: 0704.02: Vacature voor een wetenschappelijk medewerker didactiek van vreemde talen (Nederlands en/of Russisch) aan de Carl von Ossietzky Universitaet Oldenburg (deadline: di 17 april 2007)

=================================================
Vacature voor een wetenschappelijk medewerker didactiek van vreemde (Nederlands en/of Russisch) aan de Carl von Ossietzky Universitaet Oldenburg
=================================================

In der Fakultaet III – Sprach- und Kulturwissenschaften – ist am Institut fuer Fremdsprachenphilologien in den Seminaren fuer Niederlandistik und Slavistik zum naechstmoeglichen Zeitpunkt befristet fuer zwei Jahre eine/ein

Wissenschaftliche Mitarbeiterin/
Wissenschaftlicher Mitarbeiter
in der Fremdsprachendidaktik
(Niederlaendisch und/oder Russisch)
Entgeltgruppe 13 TV-L

im Umfang der Haelfte der regelmaessigen Arbeitszeit (z. Z. 19,9 Std. woechentlich) einzustellen.

Aufgaben:

Lehrverpflichtung im Umfang von 2 LVS zur Durchfuehrung einer fremdsprachendidaktischen Lehrveranstaltung (Schwerpunkt Slavistik und/oder Niederlandistik)
Mitwirkung an (1) der Entwicklung eines integrierten FD-Curriculum fuer Niederlaendisch und/oder Russisch in den Bereichen Sprachpraxis, Sprachwissenschaft und/oder Literaturwissenschaft und (2) der Aktualisierung der fremdsprachen- bzw. fachdidaktischen Bestaende der Universitaetsbibliothek in den Bereichen Niederlaendisch und Russisch
Forschung zur eigenen Qualifikation im Bereich Fremdsprachendidaktik zum Zwecke einer Promotion

Vorausgesetzt wird ein ueberdurchschnittlicher wissenschaftlicher Hochschulabschluss – idealerweise mit Lehramtsorientierung – im Bereich Niederlaendische und/oder Slavische Philologie (Russisch) oder ein vergleichbarer Abschluss. Vorarbeiten zu einem Dissertationsvorhaben im Bereich der Fremdsprachendidaktik (Niederlaendisch bzw. Russisch) sind erwuenscht.

Es wird erwartet, dass sich die Mitarbeiterin/der Mitarbeiter, in diejenige der beiden Sprachen, die zum Zeitpunkt der Bewerbung nicht nachgewiesen werden kann, einarbeitet.

Eine Verlaengerung der Stelle um maximal ein Jahr ist nicht ausgeschlossen.

Die Carl von Ossietzky Universitaet strebt an, den Frauenanteil im Wissenschaftsbereich zu erhoehen. Deshalb werden Frauen nachdruecklich aufgefordert, sich zu bewerben. Gem. ő 21 Abs. 3 NHG sollen Bewerberinnen bei gleichwertiger Qualifikation bevorzugt beruecksichtigt werden.

Schwerbehinderte Menschen werden bei gleicher Eignung bevorzugt eingestellt.

Bewerbungen werden mit Lebenslauf, Zeugniskopien sowie einem Expose bzw. Probekapiteln des Dissertationsvorhabens unter dem Kennwort “FwN Fremdsprachendidaktik” bis zum 17.04.2007 erbeten an den Studiendekan der Fakultaet III, Carl von Ossietzky Universitaet Oldenburg, Postfach, 26111 Oldenburg. Es wird darauf hingewiesen, dass die Bewerbungsunterlagen nicht zurueckgesendet werden; bitte senden Sie daher keine Mappe.

Fragen zur Stelle beantworten Ihnen gerne Frau Dr. Kohler, Tel. 0441/798-2309, und Frau Dr. Ruigendijk, Tel. 0441/798-4695.

(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Jos Joosten <j.joosten@let.ru.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070403.html Subject: Vac: 0704.03: Vacature voor een postdoc bij NWO-programma 'The Best Intentions: Literary Criticism in the Netherlands 1945-2005' aan de Radboud Universiteit te Nijmegen (deadline: za 21 april 2007)

======================================================================
Vacature voor een postdoc NWO-programma ‘The Best Intentions: Literary Criticism in the Netherlands 1945-2005’
======================================================================

Postdoc (1.0 fte)
Faculteit der Letteren
Maximum salaris: EUR 4190,– bruto per maand bij een fulltime
aanstelling
Vacaturenummer: 23.05.07
Sluitingsdatum: 21 april 2007

Functieomschrijving

U verricht onderzoek binnen het door NWO gefinancierde programma ‘The Best Intentions: Literary Criticism in the Netherlands 1945-2005’, dat als einddoel heeft om te komen tot een geschiedenis van de naoorlogse literatuurkritiek in Nederland. Binnen het project zullen ook twee promovendi actief zijn, respectievelijk op het gebied van de argumentatieanalyse en literair-historisch onderzoek. Waar beide promotieonderzoeken zich richten op de kritieken zelf, zal het postdoc-onderzoek bestaan uit een drietal onderzoeken naar de, eerder literair-sociologische, randvoorwaarden voor het functioneren van de literaire kritiek in de naoorlogse periode en naar het bestaand onderzoek naar literatuurkritiek. Een deelstudie inventariseert en analyseert de (spraakmakende en vergeten) controversen in de naoorlogse literaire kritiek in Nederland, voornamelijk op hun literair-sociologische premissen. De tweede deelstudie inventariseert en analyseert het bestaande wetenschappelijk onderzoek naar literatuurkritiek in Nederland en in internationaal wetenschappelijk kader. De derde deelstudie wijdt zich aan de ontwikkeling in plaats en functie die in de loop van de periode 1945-2005 is toegekend aan de literatuurkritiek. Daarnaast vervult u een rol bij het coordineren van de beide promotieonderzoeken. Vanuit een grondige kennis van de naoorlogse Nederlandse literatuurgeschiedenis beoordeelt u (mede) het voor analyse aangedragen nieuwe materiaal binnen het argumentatieonderzoek en voorziet u het van contemporaine contexten. Uw onderzoeksresultaten leveren bouwstenen voor het onderzoek naar de geschiedenis van de naoorlogse Nederlandse literaire kritiek.

Functie-eisen

U hebt ruime onderzoekservaring op het gebied van de moderne Nederlandse letterkunde, blijkend uit een proefschrift en serieuze publicatielijst. U bent zowel zeer goed vertrouwd met de (naoorlogse) Nederlandse literatuurgeschiedenis als met theorievorming op het gebied van de algemene literatuurwetenschap. U kunt goed zelfstandig en planmatig werken en bezit coordinerende kwaliteiten. Goed kunnen functioneren in teamverband is een vereiste. Uw schriftelijke en mondelinge beheersing van het Nederlands zijn uitstekend, die van het Engels goed; u bezit passieve kennis van Frans en Duits.

Organisatie

De Faculteit der Letteren verzorgt voor circa 2800 studenten bachelor- en masteropleidingen, verdeeld over elf afdelingen op het gebied van geschiedenis en kunst, talen en culturen, taalwetenschap en bedrijfscommunicatie, die op het gebied van onderwijs en onderzoek nauw samenwerken. Het onderzoek van de faculteit is samengebracht in een instituut voor historisch, literair en cultureel onderzoek en een instituut voor taalwetenschappelijk onderzoek.

Arbeidsvoorwaarden

Het betreft een aanstelling voor 1,0 fte voor de duur van een jaar met bij goed functioneren de mogelijkheid van verlenging met twee jaar. Maximaal schaal 11, afhankelijk van leeftijd en ervaring, met een maximum van EUR 4.190,– bruto per maand bij een fulltime aanstelling. De Radboud Universiteit biedt uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden.

Additionele informatie verkrijgbaar bij

prof. dr. J.H.Th. Joosten
telefoon: 024 3611233
e-mail j.joosten@let.ru.nl

prof. dr. P.J. Schellens
telefoon: 024 3615898
e-mail p.j.schellens@let.ru.nl

Een exemplaar van het onderzoeksprogramma is op aanvraag beschikbaar.

Solliciteren

Radboud Universiteit, Faculteit der Letteren
Afdeling Personeelszaken, de heer P. Stunnenberg
(personeelsadviseur),
Postbus 9103, 6500 HD Nijmegen
Solliciteren per e-mail kan ook: pzlet@let.ru.nl

(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Jos Joosten <j.joosten@let.ru.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070404.html Subject: Vac: 0704.04: Vacature voor een promovendus 'Waarderingsregels Nederlandse literatuurkritiek 1945-2005' aan de Radboud Universiteit te Nijmegen (deadline: za 21 april 2007)

============================================================
Vacature voor een promovendus ‘Waarderingsregels Nederlandse literatuurkritiek 1945-2005’
============================================================

Faculteit der Letteren
Maximum salaris: EUR 2.502,00 bruto per maand
Vacaturenummer: 23.06.07
Sluitingsdatum: 21 april 2007

Functieomschrijving

Als promovendus verricht u, samen met een collega promovendus op het gebied van de Taalbeheersing van het Nederlands en een postdoc-medewerker, onderzoek naar de ontwikkelingen in gebruik van argumentatie in de naoorlogse Nederlandse literaire kritiek. Uw project maakt deel uit van het door NWO gefinancierde programma ‘The Best Intentions: Literary Criticism in the Netherlands 1945-2005’. Uw deelproject bestaat uit literair-historisch bronnenonderzoek naar kritieken in dag- en weekbladen in de periode 1945-2005, waarbij de nadruk ligt op het opsporen van metakritische en postulatieve passages in de recensies.
De eerste periode van het onderzoek werkt u nauw samen met uw collega-promovendus bij het ontwikkelen van een analyse-instrument waarmee de argumentatie in een groot corpus literaire kritieken kwantitatief kan worden onderzocht. In de tweede fase zullen met behulp van dit instrument aan de hand van enkele peiljaren uit de onderzochte periode de ontwikkelingen en fluctuaties in argumentatiestrategieen geanalyseerd worden. Aan de hand van deze argumentatiecases wordt de literair-historische ontwikkeling van het literair-kritische discours in het naoorlogse Nederland in kaart gebracht.
Uw project levert bouwstenen voor het onderzoek naar de geschiedenis van de naoorlogse Nederlandse literaire kritiek. De resultaten van het onderzoek legt u vast in een proefschrift en enkele artikelen.

Functie-eisen

U hebt een doctoraal of masterdiploma Nederlandse taal en cultuur, met een specialisatie op het gebied van de moderne Nederlandse letterkunde. U bent met name goed vertrouwd met de ontwikkelingen in de naoorlogse literatuurgeschiedenis en hebt bij voorkeur ervaring met argumentatie-analyse. U kunt goed zelfstandig en planmatig werken. Goed kunnen functioneren in teamverband is een vereiste. Uw schriftelijke en mondelinge beheersing van het Nederlands zijn uitstekend, die van het Engels goed.

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Maximale aanstelling: 1,0
Promovendus salarisschaal, aanvangssalaris EUR 1.956,00 en loopt per jaar op tot een maximum van EUR 2.502,00.
Contractduur: in eerste instantie 1 jaar, bij gebleken geschiktheid verlenging met 2,5 jaar.

Additionele informatie verkrijgbaar bij

prof. dr. J.H.Th. Joosten
telefoon: 024 3611233
e-mail j.joosten@let.ru.nl

prof. dr. P.J. Schellens
telefoon: 024 3615898
e-mail p.j.schellens@let.ru.nl

Een exemplaar van het onderzoeksprogramma is op aanvraag beschikbaar.

Solliciteren

Radboud Universiteit, Faculteit der Letteren
Afdeling Personeelszaken, de heer P. Stunnenberg (personeelsadviseur),
Postbus 9103, 6500 HD Nijmegen
Solliciteren per e-mail kan ook: pzlet@let.ru.nl

(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Jos Joosten <j.joosten@let.ru.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070405.html Subject: Vac: 0704.05: Vacature voor een promovendus 'Argumentatiepatronen in de literatuurkritiek' aan de Radboud Universiteit te Nijmegen (deadline: za 21 april 2007)

==============================================
Vacature voor een promovendus
‘Argumentatiepatronen in de literatuurkritiek’
==============================================

Faculteit der Letteren
Maximum salaris: EUR 2.502,00 bruto per maand
Vacaturenummer: 23.07.07
Sluitingsdatum: 21 april 2007

Functieomschrijving

Als promovendus verricht u, samen met een collega promovendus op het gebied van de Nederlandse letterkunde en een postdoc-medewerker, onderzoek naar argumentatiepatronen in de literaire kritiek. Uw project maakt deel uit van het door NWO gefinancierde programma ‘The Best Intentions: Literary Criticism in the Netherlands 1945-2005’. Uw deelproject bestaat uit twee componenten: allereerst ontwikkelt u een analyse-instrument waarmee de argumentatie in een groot corpus literaire kritieken kwantitatief kan worden onderzocht. Er wordt met name ingezoomd op metakritische passages, waarin recensenten hun beoordelingscriteria prijs geven. In een pilotanalyse test u (samen met uw collega promovendus) de hanteerbaarheid, betrouwbaarheid en validiteit van het instrument. Ten tweede maakt u een deels kwalitatieve deels kwantitatieve analyse van een aantal literair-kritische controverses in de periode 1945-2005. Het doel hiervan is het blootleggen van argumentatiepatronen in literair-kritische discussies en het detecteren van mogelijke ontwikkelingen hierin in de loop van de tijd.
Uw project levert enerzijds een aantal bouwstenen voor het onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlandse literaire kritiek; het draagt anderzijds bij aan een theorie over argumentatieschema’s en -patronen in evaluatieve teksten. De resultaten van het onderzoek legt u vast in een Nederlandstalig proefschrift en in enkele Engelstalige artikelen.

Functie-eisen

U hebt een doctoraal of masterdiploma Nederlandse taal en cultuur, met een specialisatie op het gebied van taalbeheersing en/of argumentatie-onderzoek. U hebt ervaring met kwantitatief en/of kwalitatief tekstanalytisch onderzoek en affiniteit met de Nederlandse letterkunde.
U kunt goed zelfstandig en planmatig werken. Goed kunnen functioneren in teamverband is een vereiste. Uw schriftelijke en mondelinge beheersing van het Nederlands zijn uitstekend, die van het Engels goed.

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

prof. dr. J.H.Th. Joosten
telefoon: 024 3611233
e-mail j.joosten@let.ru.nl

prof. dr. P.J. Schellens
telefoon: 024 3615898
e-mail p.j.schellens@let.ru.nl

Een exemplaar van het onderzoeksprogramma is op aanvraag beschikbaar.

Solliciteren

Radboud Universiteit, Faculteit der Letteren
Afdeling Personeelszaken, de heer P. Stunnenberg (personeelsadviseur),
Postbus 9103, 6500 HD Nijmegen
Solliciteren per e-mail kan ook: pzlet@let.ru.nl

(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 10 april 2007 From: J. Noordegraaf <j.noordegraaf@let.vu.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070406.html Subject: Rub: 0704.06: Hora est!: promotie Henk de Groot, eind april 2007 te Christchurch (Nieuw-Zeeland)

=================================================================
Hora est!: promotie Henk de Groot eind april 2007 te Christchurch (Nieuw-Zeeland)
=================================================================

De studie van het Nederlands in Japan (1641-1868)

Eind april 2007 ontvangt de Nederlander Henk de Groot de doctorsbul (PhD in Japanese) van de University of Canterbury in Christchurch, Nieuw-Zeeland voor zijn dissertatie ‘The study of the Dutch language in Japan during its period of national isolation (ca. 1641-1868)’. Dit werkstuk van 287 bladzijden behandelt de Japanse ‘rangaku’ (Dutch learning) in de eeuwen dat het Nederlands in Japan de exclusieve wetenschapstaal was. De auteur omschrijft zijn dissertatie als ’the first study in English that examines the development of the study of the Dutch language in Japan during the period through an analysis of the textbooks and dictionaries that were produced in Japan’. In deze studie zien we dan ook vertalingen van woordenboeken en spraakkunsten van bijvoorbeeld Sewel, Halma, Weiland en Siegenbeek de revue passeren.

Over het onderwerp van zijn dissertatie heeft De Groot al eerder in Nederlandse periodieken gepubliceerd zoals in ‘Meesterwerk, Voortgang, jaarboek voor de neerlandistiek, Trefwoord’ en ook in het ‘Bio- en bibliografisch lexicon van de neerlandistiek’ (DBNL). Een handelseditie is in voorbereiding.

(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 10 april 2007 From: Els De Ridder <els.de.ridder@boek.be> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070407.html Subject: Med: 0704.07: Plantin-Moretusprijzen 2007

===========================
Plantin-Moretusprijzen 2007
===========================

Graag informeren wij u over de Plantin-Moretusprijzen 2007 voor de best verzorgde boeken in Vlaanderen. Deze prijzen bekronen de boeken die zich onderscheiden door hun verzorgde vormgeving, illustratie en grafisch-technische productie.

Een boek komt in aanmerking als het aan een van deze criteria voldoet:

oorspronkelijke publicatie van uitgevers die in Vlaanderen of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevestigd zijn;
oorspronkelijke uitgave van een VUV-lid;
oorspronkelijke uitgave van een Vlaamse ontwerper.
de uitgave moet in 2006 verschenen zijn.

Er worden maximaal 2 prijzen per categorie toegekend, zijnde:

literatuur (proza, poezie, theater, essays, literatuurgeschiedenis);
educatieve en wetenschappelijke uitgaven;
kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen;
overige non-fictie;
kinder- en jeugdboeken;
bibliofiele uitgaven;
werk van Vlaamse vormgevers, waar ook verschenen.

De jury bestaat uit 6 specialisten: Danny Dobbelaere (voorzitter), Jan Darthet (deskundige boekbedrijf), Marc Mombaerts (deskundige pre-press en drukken), Louis Van den Eede (deskundige typografie), Nicolaas De Schryver (deskundige boekbinden) en Nej De Doncker (deskundige grafische vormgeving).

Deze jury komt samen in de maand mei. De feestelijke prijsuitreiking vindt plaats op woensdag 26 september. De winnaars worden vooraf op de hoogte gebracht.

Graag geven wij u mee dat er extra inspanningen gedaan zullen worden om de prijzen de nodige weerklank te geven in de pers. De winnende boeken worden ook op verschillende plaatsen tentoongesteld.

U kunt vanaf nu de door u gerealiseerde uitgaven voordragen voor de Plantin-Moretusprijzen 2007. Daartoe stuurt of faxt u ons uiterlijk op 25 april 2007 deelnameformulier. Het deelnameformulier en het complete reglement zijn op te vragen bij mw. Els de Ridder: els.de.ridder@boek.be

Els De Ridder
Te Boelaerlei 37
2140 Borgerhout
tel. 03 / 287 66 92
fax 03 / 281 22 40

(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 9 april 2007 From: ZUVUYA <info@zuvuya.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070408.html Subject: Med: 0704.08: Reinaert rap van Charlie May o.a. te zien op literair festival Zomerzinnen, Wezup (provincie Drente), za 23 juni 2007

============
Reinaert rap
============

Charlie May en zijn collega Reinaert performers reisden in de achter ons liggende maanden door Vlaanderen en Nederland met hun voorstelling “Reinaert de Vos…. gerapt”. Zij verzorgden de Reinaert rap tussen Groningen en Menen en van Leidschendam tot Maaseik.

Op 23 juni van dit jaar levert Charlie zijn bijdrage aan het literair festival Zomerzinnen. Dit festival, wat plaats zal vinden in het mooie Drentse boerderijendorp Wezup, zal worden geopend door cabaretier Freek de Jonge. Diverse bekende Nederlandstalige auteurs en uitgeverijen zullen tijdens dit eendaagse festival acte de presence geven. Meer informatie vindt u op het webadres http://www.zomerzinnen.nl

Na de zomer zal de Reinaert rap uitgevoerd worden op allerlei scholen, in culturele centra en tijdens een bijeenkomst in het kader van het intergemeentelijk cultureel samenwerkingsproject “Het land van Reynaert” te Sint-Gillis-Waas.

Fred Jansen

ZUVUYA theater, straattheater en rap
Opaal 4
4337 MA Middelburg NL
t: +31-(0)118-476594
f: +31-(0)84-2236752
gsm: +31-(0)6-15344086
e: info@zuvuya.nl
w: http://www.straattheater.eu

(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 9 april 2007 From: Louis Peter Grijp <louis.grijp@meertens.knaw.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070409.html Subject: Med: 0704.09: Uitnodiging voor bijeenkomst over projectaanvraag 'Dutch songs on line', Utrecht, do 10 mei 2007

===================================================
Uitnodiging: bijeenkomst over ‘Dutch songs on line’
===================================================

Een consortium bestaande uit de Universiteit Utrecht, de Digitale Bibliotheek Nederlandse Letteren DBNL, de Koninklijke Bibliotheek en het Meertens Instituut, bereidt een aanvraag voor bij NWO-Middelgroot, getiteld “Dutch songs on line”. Doel is een omvangrijk corpus Nederlandse liederen op het internet te publiceren, zowel full-text doorzoekbaar als op trefwoorden, melodieen enz. De DBNL levert het technische format, de Nederlandse Liederenbank van het Meertens Instituut de metadata uit de Nederlandse Liederenbank, goed voor zo’n 125.000 liedteksten en -melodieen in totaal. De selectie van het corpus valt grotendeels samen met de inhoud van de Liederenbank, dat wil zeggen dat in beginsel alle liederen uit de middeleeuwen zullen worden gedigitaliseerd, zeer vele uit de Gouden Eeuw, en wat minder uit de achttiende en negentiende eeuw. Wel zijn veel liedbladen uit de negentiende eeuw en veldwerkopnamen uit de twintigste eeuw ontsloten. Het gaat om zowel Noord- als Zuid-Nederlands materiaal. De geavanceerde zoekmogelijkheden van de Liederenbank worden in ons plan gecombineerd met de kracht van de DBNL, te weten volledige literaire teksten on-line met daaraan secundaire bronnen gekoppeld als biografische woordenboeken, literatuurgeschiedenissen enz.

Tijdens een bijeenkomst worden vakgenoten nader geinformeerd, maar vooral ook geraadpleegd over dit initiatief. Doel moet zijn het stimuleren en bundelen van onderzoek op dit gebied. Een concreet middel is het tot stand brengen van bijeenkomsten en bundels, activiteiten die ook in de aanvraag zullen worden opgenomen. De onderzoeksvragen die daaraan ten grondslag kunnen liggen zijn voorwerp van bespreking.

Deze oproep is gericht aan neerlandici, musicologen, etnologen en andere (cultuur-)historici met belangstelling voor het Nederlandse lied, ongeacht of zij zijn gespecialiseerd in middel-, zestiende, zeventiende of latere eeuwen. Gezien het veelzijdige karakter van het thema “liedcultuur” is een interdisciplinaire en diachrone benadering ons inziens noodzakelijk. Een voorlopig programma gaat hierbij.

Belangstellenden dienen zich van te voren aan te melden.

Bijeenkomst “Dutch songs on line”

Donderdag 10 mei 2007, 13:30-17:00 uur
Sweelinckzaal, Drift 21, Utrecht

13:30 Dieuwke van der Poel (dagvoorzitter) – Welkomswoord

13:45 Louis Peter Grijp – Hoofdlijnen van “Dutch songs on line”

14:00 Frank Willaert – Van ‘Zoet akkoord’ tot ‘Fiere nachtegaal’:een model uit de medievistiek

14:15 Rene van Stipriaan – De DBNL en het Nederlandse lied

14:30 Martine de Bruin – De Nederlandse Liederenbank en het internet

14:45 Els Stronks – Naar een IT-architectuur voor “Dutch songs on line”

15:00 Theepauze

15:30 Maartje Dewilde – ‘Den Eerelijcken Pluckvoghel’: een noodkreet om full-text retrieval uit de onderzoekspraktijk

15:45 Louis Peter Grijp – Onderzoeksvragen voor de Werkgroep

16:00 Discussie

17:00 Borrel

Er zijn geen kosten. Gaarne aanmelden voor 15 april. Deelnemers krijgen tevoren enkele stukken toegestuurd.

Louis Peter Grijp
Hoofd Documentatie- en Onderzoekscentrum voor het Nederlandse lied,
Meertens Instituut
Bijzonder hoogleraar Nederlandse liedcultuur in heden en verleden,
Universiteit Utrecht
e-mail: louis.grijp@meertens.knaw.nl

(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 10 april 2007 From: Laura van Eerten <eerten@inl.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070410.html Subject: Med: 0704.10: Themadag/stagedag TST-centrale, Utrecht, wo 23 mei 2007

==================================
Themadag TST-centrale, 23 mei 2007
==================================

Op woensdag 23 mei a.s. organiseert de TST-centrale een stagedag voor studenten taal en spraak.

Ooit wel eens over nagedacht wat je allemaal kunt met je taal- of spraakstudie? Tijd om stage te lopen maar je weet nog niet waar? Op de themadag van de TST-centrale bieden verschillende taal- en spraaktechnologiebedrijven een kijkje in de praktijk. De ontwikkeling van taal- en spraaktechnologie is groeiend en er zijn mensen met veel uiteenlopende achtergronden aan het werk. Of je nu kunstmatige intelligentie, informatiekunde of taalwetenschap studeert, in de TST is er altijd wel een plekje voor je te vinden.

Op 23 mei krijg je de gelegenheid om kennis te maken met deze wereld. Stagiairs en medewerkers van bedrijven zoals Q-go, Dutchear en Textkernel komen vertellen over hun ervaringen in de TST. Daarnaast worden er vacante stageplaatsen aangeboden en staan er bedrijven op de informatiemarkt waar je persoonlijk vragen kunt stellen. Wil je jouw toekomst een stapje voor zijn, kom dan naar de stagedag van de TST-centrale in Utrecht!

Plaats: Hogeschool Domstad, Utrecht (op loopafstand van het CS) Toegang: gratis

Het programma wordt zo spoedig mogelijk bekend gemaakt op de website http://www.tst.inl.nl

Wilt u vanuit uw organisatie of bedrijf een stand op de informatiemarkt verzorgen? Stuur dan voor aanmelding een e-mail naar tst-info@inl.nl.

(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: Thu, 12 Apr 2007 13:13:15 +0200 [CEST] From: VERHELST Hilde <Hilde.VERHELST@admin.provant.be> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070411.html Subject: Med: 0704.11: Zondag 15 april 2007: vierhonderdste sterfdag van Cornelis Kiliaan, de grootste lexicograaf van de Lage Landen

========================================
Vierhonderdste sterfdag Cornelis Kiliaan
========================================

Op zondag 15 april 2007 zal het vierhonderd jaar geleden zijn dat Cornelis Kiliaan overleed. Hoewel deze taalkundige een grote rol heeft gespeeld in de geschiedenis van de Nederlandse woordenschat, doet zijn naam misschien niet meteen een belletje rinkelen. Wie was Kiliaan en waarom is hij zo belangrijk geweest ?

Van Duffel tot Antwerpen: het leven van Kiliaan

Wanneer Cornelis Kiliaan geboren werd, is uit de bronnen moeilijk op te maken. Zeker is dat het rond 1530 moet zijn geweest en dat zijn wieg in Duffel stond. Kiliaan is trouwens bekend onder verschillende namen. Officieel heet hij Cornelis Abts van Kiele, maar zelf ondertekende hij documenten met ‘Cornelis van Kiel(e)’ en ‘C. Kiel’. Naar de gewoonte van zijn tijd werd zijn naam ook dikwijls naar het Latijn omgezet: Cornelius Kilianus. Deze variant werd uiteindelijk vernederlandst tot Kiliaan, de naam waaronder hij vandaag nog bekend is.

Zijn ouders, Hendrick Abts van Kiele en Anna Rechtstraets, waren welstellende burgers van het dorp. Zijn vader stierf toen hij nog minderjarig was, zijn moeder in 1564. Door het vroege overlijden van zijn zus kreeg hij het volledige familiebezit in handen,en hoefde hij zich voor de rest van zijn leven weinig financiele zorgen te maken.

In 1548 trok Kiliaan naar de Leuvense universiteit om er Latijn, Grieks, Hebreeuws en rechten te studeren. Na zijn studies kon hij aan de slag in de pas opgerichte drukkerij van Christophe Plantin, die zou uitgroeien tot een van de grootste drukkerijen van Europa. Hij begon onderaan de ladder als letterzetter en drukker, tot hij in 1558 werd gepromoveerd tot meesterknecht. Plantin geloofde duidelijk in de kwaliteiten van Kiliaan, want in 1565 werd hij benoemd tot corrector of proeflezer, in die tijd een goedbetaalde functie voorbehouden voor wetenschappers.

Kiliaan deed echter meer dan het verbeteren van het werk van anderen. Zijn talenknobbel bezorgde hem een waaier aan opdrachten. Zo werkte Kiliaan mee aan de Polyglotbijbel. Deze achtdelige wetenschappelijke editie van de bijbel in de drie grondtalen (Hebreeuws, Aramees en Grieks), aangevuld met Syrische en Latijnse vertalingen, behoort tot de wonderen van de vroege boekdrukkunst. Daarnaast vertaalde hij verschillende werken naar het Nederlands en was hij een veelgevraagd dichter. Ook de overheid zag brood in de talenten van Kiliaan. Rond 1580 werkte hij voor de inlichtingendienst van de opstandige Nederlanden en vertaalde hij onder meer op de Spanjaarden buitgemaakte documenten.

Op 50-jarige leeftijd trouwde hij met Marie Bosmans met wie hij 3 dochters kreeg: Catharina, Maria en Anna. Na amper 8 jaar huwelijk sterft Marie. Een jaar later overlijdt ook Christophe Plantin, en wordt de drukkerij overgenomen door diens schoonzoon Jan Moretus. Kiliaans magnum opus moet dan nog verschijnen. In 1599, wanneer Kiliaan ongeveer 70 jaar was, werd het ‘Etymologicum teutonicae linguae’ uitgegeven, het eerste verklarende woordenboek van de Nederlandse taal, het resultaat van bijna 40 jaar studie. Het werk kende grote bijval en bleef tot het einde van de achttiende eeuw het standaardwoordenboek.

Zelf heeft Kiliaan niet meer kunnen genieten van het succes van dit werk. Roem en erkenning waren ook niet zijn drijfveren. Hij leefde ietwat in de schaduw van de grote wetenschappers van zijn tijd, die dan wel zijn werklust apprecieerden, maar hem niet als een humanist pur sang beschouwden.

In 1604 nam hij ontslag bij de Plantijnse drukkerij wegens een aanslepende ziekte. Hij overleed op 15 april 1607 en kreeg een bescheiden begrafenis in de Onze-Lieve-Vrouwkerk te Antwerpen.

Hij leerde zijn volk vertalen…

Nog in 1976 erkende hoofdredacteur Kruyskamp in zijn inleiding dat de ‘Grote Van Dale’ schatplichtig is aan het werk van Kiliaan. Met het ‘Etymologicum’ realiseerde deze in 1599 immers het eerste verklarende woordenboek van het Nederlands. Het kende onmiddellijk grote bijval: tot en met het einde van de achttiende eeuw gold het als het standaardwoordenboek en werd het verschillende keren herdrukt. Niet zonder reden wordt Kiliaan dan ook beschouwd als de grootste lexicograaf van de Lage Landen.

Het was zijn werkgever Christophe Plantin die Kiliaan de opdracht gaf om woordenboeken voor het Nederlands samen te stellen. Sinds de Renaissance streefden wetenschappers naar een volledige inventarisatie van de woordenschat, te beginnen met het Latijn. De Parijse uitgever Robert Estienne had in dat opzicht baanbrekend werk geleverd met zijn serie woordenboeken Latijn-Frans en Frans-Latijn, en Plantin wilde dat Kiliaan voor het Nederlands hetzelfde deed. De eerste werken van Kiliaan waren weinig origineel, hoewel ze van groot maatschappelijk nut bleken te zijn. In 1562 verscheen er een viertalig woordenboek, het ‘Dictionnarium Tetraglotton’, waarin Latijnse woorden in het Grieks, Frans en Nederlands werden vertaald. Kiliaan baseerde zich voor dit werk grotendeels op reeds bestaande woordenboeken; het werk verscheen dan ook anoniem.

Kiliaan wilde echter verder gaan en woordenboeken samenstellen volgens zijn eigen inzichten. Met de goedkeuring van Plantin publiceerde hij in 1574 een Nederlands-Latijn woordenboek. Het ‘Dictionnarium Teutonico-Latinum’ was met 12.000 ingangen nog tamelijk beknopt van opzet, maar betekende een grote methodologische vooruitgang, doordat Kiliaan bij de Nederlandse ingangen verwante vormen van andere verwante talen opnam. Hij was hiermee de eerste in Europa die taalvergelijking in de praktijk bracht. Veertien jaar later had Kiliaan een tweede editie van zijn woordenboek klaar, die bijna driemaal zo omvangrijk was als de eerste. Naast deze inhoudelijke uitbreiding paste hij hier opnieuw een aantal vernieuwingen toe. Hij gebruikte niet alleen andere woordenboeken als bron, maar putte ook uit andere niet-lexicografische werken. Ook nieuw is dat hij bij een aantal woorden aangeeft in welke streek ze gebruikt worden. Tenslotte vermeldt hij ook echte etymologieen (gemeenschappelijke verklaringen van Nederlandse woorden).

Aan deze woordverklaringen hechtte Kiliaan zoveel belang, dat hij de derde editie van zijn woordenboek ‘Etymologicum teutonicae’ linguae doopte. Hierin worden nog meer Nederlandse woorden beschreven (40.000 ingangen) en zijn de methodologische vernieuwingen uit de vorige versies verfijnd en aangevuld. Met het ‘Etymologicum’ van 1599 realiseerde Kiliaan niet alleen het eerste moderne Nederlandse woordenboek, door zijn innovatieve aanpak was het werk een unicum in Europa.

Het jaar van Kiliaan

De Provincie Antwerpen wil, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen en de gemeente Duffel, gedurende het jaar 2007 Cornelis Kiliaan uitgebreid herdenken met verschillende activiteiten.

Op 30 april 2007 tenslotte heeft in Duffel een persconferentie plaats waarop al deze activiteiten verder zullen worden toegelicht. Wordt vervolgd dus…

Alvast meer informatie?

Stijn Van Rossem, projectcoordinator,
stijn.vanrossem@admin.provant.be
GSM 0477 97 46 30
T 03 240 63 05

Elly De Weirdt, communicatie & educatie,
elly.deweirdt@admin.provant.be
03 240 63 05
03 220 43 20

(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Taalunie <taalschrift@taalunie.org> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070412.html Subject: Web: 0704.12: Taalschrift april 2007 verschenen

=================================
Taalschrift april 2007 verschenen
=================================

De nieuwe editie van Taalschrift is verschenen met daarin de volgende onderwerpen:

DISCUSSIE
Boeken zijn geen binnenbrandjes

Alle gerespecteerde grote Vlaamse en Nederlandse kranten hebben hun eigen boekenbijlagen. Maar inhoudelijk doen die bijna allemaal hetzelfde: elkaar achterna hollen. Dat stelt Jos Joosten, hoogleraar Nederlandse Letterkunde van de Radboud Universiteit Nijmegen, vast. Hij pleit voor meer originele, eigengereide boekenbijlagen. Mee eens?

Prof. dr. Jos Joosten, hoogleraar Nederlandse Letterkunde, Radboud Universiteit Nijmegen
Lees verder op: http://taalschrift.org/discussie/001382.html

U wordt uitgenodigd om te reageren via de reactiemogelijkheid onder de column.

REPORTAGE
Luisterboek verovert de boekenplank

Het luisterboek is in opkomst. In de Verenigde Staten en Duitsland zijn voorgelezen boeken op band en cd al lange tijd volstrekt normaal. Bij ons was het grote succes van de gesproken ‘Harry Potter’ zes jaar geleden nog een echte verrassing, maar tegenwoordig publiceren steeds meer uitgevers Nederlandstalige teksten op cd. Hoe groot is het aandeel van het luisterboek, en is het een serieuze concurrent voor de papieren roman? Taalschrift zoekt het antwoord bij de bron.

Tekst en foto’s: Mieke Zijlmans

Lees verder op: http://taalschrift.org/reportage/001383.html

(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 2 april 2007 From: DBNL <nieuws@dbnl.org> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070413.html Subject: Web: 0704.13: Nieuwe titels DBNL, april 2007

==============================
Nieuwe titels DBNL, april 2007
==============================

R.C. Bakhuizen van den Brink , De studietijd van R.C. Bakhuizen van den Brink door brieven toegelicht
Nicolaas Beets, Het dagboek van de student Nicolaas Beets, 1833-1836
Maurits Dekker, Roodboek
P.N. van Eyck en Aart van der Leeuw, De briefwisseling tussen P.N. van Eyck en Aart van der Leeuw
Rhijnvis Feith, Het graf
R.L.K. Fokkema, Het komplot der Vijftigers
Justus de Harduwijn, Goddelycke wenschen
Onno Zwier van Haren, Agon, sulthan van Bantam
Daniel Heinsius, Nederduytsche poemata
H.J.A. Hofland, Tegels lichten
Johan Huizinga, Homo ludens. Proeve eener bepaling van het spel-element der cultuur
Constantijn Huygens, Dagh-werck
Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2005
Cynthia McLeod, Hoe duur was de suiker?
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 10
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 11
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 12
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 13
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 14
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 15
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 16
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 17
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 18
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 19
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 20
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 21
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 22
Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 23
Passionate. Jaargang 3
Passionate. Jaargang 4
Passionate. Jaargang 5
Passionate. Jaargang 6
Passionate. Jaargang 7
Cefas van Rossem en Hein van der Voort, Die Creol taal
Frans Ruiter en Wilbert Smulders, Literatuur en moderniteit in Nederland 1840-1990
Marylin Simons, Carrousel
H.L. Spiegel, Twe-spraack. Ruygh-bewerp. Kort begrip. Rederijck-kunst
Mattheus Gansneb Tengnagel, Alle werken
Marcus van Vaernewyck, Van die beroerlicke tijden in die Nederlanden en voornamelick in Ghendt 1566-1568
August Vermeylen, Verzameld werk. Deel 1
August Vermeylen, Verzameld werk. Deel 2
August Vermeylen, Verzameld werk. Deel 3
Jeronimo de Vries, Proeve eener geschiedenis der Nederduitsche dichtkunde
‘Wat een degradatie, om van een Forum op een blad vol wijven terecht te komen!’
Wet van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde

Zie ook: http://www.dbnl.org/nieuws/2007_04.php

Nieuwe gedichten april 2007

Onno Kosters, ‘Hier is de grote verdwijntruc’

Zie ook: http://www.dbnl.org/gedichten/

(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Taalwerkplaats <redactie@taalwerkplaats.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070414.html Subject: Lit: 0704.14: Pas verschenen: Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar. Woordenboek van platte taal. (Den Haag 2007)

==============
Pas verschenen
==============

Heidi Aalbrecht en Pyter Wagenaar: Woordenboek van platte taal. Plaats, Uitgeverij BZZToH, 2007. 336 blz.; EUR 29,50; ISBN 978-90-453-0513-4

Je kunt niet altijd en overal maar zeggen wat je wilt: veel woorden worden als platvloers ervaren en zijn daarom hooguit bruikbaar in een bepaald gezelschap of een bepaalde situatie. In het ‘Woordenboek van platte taal’ vindt u deze woorden. Hedendaagse spreektaal van slaapkamer tot bordeel, van de straat tot in de kroeg, van uit de gevangenis tot op het kerkhof. Obsceen, vulgair, misdadig, ordinair, drankzuchtig, morbide, … alles wat in een alledaags gesprek zou leiden tot rode koontjes of gefronste wenkbrauwen, genadeloos samengebracht.

Wat vindt u in dit woordenboek?

Woorden en uitdrukkingen over seks, drank, misdaad en dood.
Scheldwoorden, straattaal en Bargoens.
Honderden citaten ter illustratie.
Leeskaders met betekenisverwante woorden.

Het boek is geillustreerd met een alfabet dat Jacques Tange, kunstenaar van het jaar 2005, speciaal voor deze uitgave heeft gemaakt.

(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 5 april 2007 From: B.P.M. Dongelmans <B.P.M.Dongelmans@let.leidenuniv.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070415.html Subject: Lit: 0704.15: Pas verschenen: Matthias Hueninge.a.,. Nederlands tussen Duits en Engels. Handelingen van de workshop op 30 september en 1 oktober 2005 aan de Freie Universitaet Berlin. (Leiden 2006)

==============
Pas verschenen
==============

Matthias Huening e.a.,: Nederlands tussen Duits en Engels. Handelingen van de workshop op 30 september en 1 oktober 2005 aan de Freie Universitaet Berlin. Leiden, Stichting Neerlandistiek Leiden, 2006. 290 blz. [ill.]; EUR 29,50; ISBN 13-978-90-78531-02-9

In 2006 was het vijftig jaar geleden dan Van Haeringens studie ‘Nederlands tussen Duits en Engels verscheen. Dit was aanleiding voor een workshop onder dezelfde titel, die op 30 september en 1 oktober 2005 plaatshad aan de Freie Universitaet Berlin. Deze bundel is daarvan het resultaat. De auteurs van de artikelen bespreken Van Haeringens visie op de drie West-Germaanse talen in het licht van recent onderzoek. Uitgaande van het Nederlands neemt elke onderzoeker telkens een taalverschijnsel onder de loep, steeds in vergelijking met het Engels en/of het Duits. Sommige auteurs richten zich vooral op de synchrone vergelijking, anderen gaan op zoek naar de oorzaken van de geconstateerde overeenkomsten en verschillen in het verleden van de onderzochte talen.

Inhoud:

Matthias Huening: ‘Inleiding. Nederlands, Duits, Engels: tussen-dimensies’
Fred Weerman: ‘It’s the economy, stupid! Een vergelijkende blik op men en man’
Freek Van de Velde: ‘Herhaalde exaptatie. Een diachrone analyse van de Germaanse adjectiefflexie’
Jenny Audring: ‘Genusverlies en de betekenis van voornaamwoorden’
Gunther De Vogelaer: ‘Pronominaal genus bij ‘Zuid-Nederlandse’ taalverwervers: grammaticaal of semantisch systeem?’
Sebastian Kuerschner: ‘De Nederlandse nominale meervoudsallomorfie tussen Duitse complexiteit en Engelse eenvoud’
Anneke Neijt: ‘Ritme naast klemtoon in ongelede woorden van het Nederlands, Duits en Engels’
Torsten Leuschner: ‘Nederlands tussen Duits en … Zweeds. Grafonemische afkortingen (Kurzwoerter) in taalvergelijkend perspectief’
Reinier Salverda: ‘Over de sterke werkwoorden in het Nederlands, Engels en Duits’
Ton van der Wouden: ‘Nederlandse voorzetsels tussen Duitse en Engelse’
Werner Abraham: ‘(Prepositionele) Naamval tussen extensionele economie en intensionele lokalistische precisie. Reflecties van de Duitse datief in Germaanse naamvalloze talen: het Nederlands, het Engels en het Scandinavisch’
Luk Draye en Joop van der Horst: ”Hebben/haben’ versus ‘zijn/sein’ in drieledige werkwoordsgroepen in het Duits en het Nederlands’
Ingeborg Harmes: ”Shall’, ‘zullen’ en ‘sollen’: een contrastieve analyse’
Frank Landsbergen: ”Krijgen’, ‘kriegen’ en ‘get’: een vergelijkend onderzoek naar betekenisverandering en grammaticalisatie’
Barbara Schluecker: ‘Wat er van ‘blijven’ overblijft. Een semantische analyse van het koppelwerkwoord blijven in het Nederlands en het Duits’

Het boek is te bestellen door overmaking van EUR 29,50 op postgiro 3881447 t.n.v. Stichting Neerlandistiek Leiden, Postbus 9515, 2300 RA Leiden o.v.v. SNL 15.

(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 3 april 2007 From: Anouk <a.rooth@deridder-pr.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070416.html Subject: Sym: 0704.16: Internationaal Jheronimus Bosch-congres, 's-Hertogenbosch, wo 23, do 24 en vr 25 mei 2007

=======================================
Internationaal Jheronimus Bosch-congres
=======================================

Dertig wetenschappers uit diverse landen komen in mei in ‘s-Hertogenbosch bijeen tijdens het internationale Jheronimus Bosch-congres ‘De bronnen van Bosch’. In het Jheronimus Bosch Art Center delen zij gedurende drie dagen alle actuele kennis over de bronnen die de middeleeuwse kunstenaar inspireerden. Het congres heeft plaats op 23, 24 en 25 mei 2007.

De keynote speakers die het tweede internationale Jheronimus Bosch-congres openen, zijn prof. dr. Larry Silver en prof. dr. Joseph Koerner. Gedurende de drie dagen geven onder anderen ook dr. Roger-Henri Marijnissen, prof. dr. Eric de Bruyn, prof. dr. Jos Koldeweij en prof. dr. Reindert Falkenburg hun visie op de bronnen van Bosch.

Het congres wordt gehouden in het Jheronimus Bosch Art Center, een kennis- en ervaringscentrum dat op 26 maart 2007 officieel wordt geopend door prof. mr. Pieter van Vollenhoven. Het multifunctionele kennis- en ervaringscentrum staat in het middeleeuwse centrum van de stad waar Bosch (ca. 1450 – 1516) is geboren, gevormd en gestorven. In 2001 organiseerde de gemeente ‘s-Hertogenbosch met succes het eerste internationale Jheronimus Bosch-congres, de volgende edities staan gepland voor 2011 en 2016.

Voor informatie, programmering en registratie: http://www.jheronimusbosch-artcenter.nl

(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 11 april 2007 From: Kim Gorus <kgorus@vub.ac.be> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070417.html Subject: Sym: 0704.17: Congres 'Word & Image: Literature and the Pictorial Arts in the 20th Century', Brussel, vr 11 mei 2007

====================================================================
Congres ‘Word & Image: Literature and the Pictorial Arts in the 20th Century’
====================================================================

Op 11 mei 2007 vindt aan de Koninklijke Vlaamse Academie van Belgie (Brussel) het drietalige congres ‘Word & Image: Literature and the Pictorial Arts in the 20th Century’ plaats. Het organiserend comite nodigt u van harte uit om dit congres bij te wonen. In bijlage vindt u het volledige programma en bijkomende informatie over deze dag. Het congres is gratis, graag aanmelden van te voren: kgorus@vub.ac.be

‘Word & Image’ is een samenwerking tussen de VUB, KUB en ULB en kwam tot stand dankzij de steun van het FWO en de KVAB.

Word & Image / Woord & Beeld / Wort & Bild
Literature and the Pictorial Arts in the Twentieth Century
Literatuur en de beeldende kunst in de twintigste eeuw
Literatur und die bildenden Kuenste im 20. Jahrhundert

11 May 2007 / 11 mei 2007 / 11. Mai 2007
Paleis der Academien – Brussels / Brussel / Bruessel

Program / Programma / Programm

9.00: Welcome, registration and coffee / Verwelkoming, registratie en koffie / Begruessung, Registration, Kaffee

09.30: KEYNOTE SESSION

09.30: Introduction of the keynote speakers by Prof. Dr. Bart Vervaeck (Vrije Universiteit Brussel)

09.45: Prof. Dr. Jan Baetens (Katholieke Universiteit Leuven), ‘The Visual Within the Text. Models and References of Contemporary Writing’ (30′) – discussion (30′)

10.45: Coffee break / Koffiepauze / Kaffeepause

11.00: Dr. Irina O. Rajewsky (Freie Universitaet Berlin), ‘Intermediality and Medial Difference. Reflections on the Dynamics of Medial Boundaries in the Context of Intermediality’ (30′) – discussion (30′)

12.00: Dr. Yra van Dijk (Universiteit van Amsterdam), ‘Into thin air: the subject and the blank spaces in modern poetry’ (30′) – discussion (30′)

13.00: Lunch

14.00: SITZUNG I

14.00: Drs. Noel Reumkens (Vrije Universiteit Brussel), ‘Inter- oder intramedial? Ueber das Zitieren von verbalsprachlichen Elementen visueller Kunstwerke in literarischen Texten’ (20′) – Diskussion (10′)

14.30: Dr. Silke Horstkotte (Universitaet Leipzig), ‘Das gespiegelte, unsichtbare Land: Spektrale Fotografien und die Topografie der Erinnerung in der deutschen Gegenwartsliteratur’ (20′) – Diskussion (10′)

15.00: Dr. Gunther Martens (Universiteit Gent), ‘Bildkonjekturen in Karl Kraus’ Die Fackel und Alexander Kluges Chroniken’ (20′) – Diskussion (10′)

14.00: SESSION I

14.00: Prof. Dr. Christophe Den Tandt (Universite Libre de Bruxelles): ‘Graphic Evidence: The Referential Value of Photographs in Crime Novels and Films’ (20′) – discussion (10′)

14.30: Dra. Sien Uytterschout (Universiteit Gent): ‘Visualised Incomprehensibility of Trauma in Jonathan Safran Foer’s Extremely Loud and Incredibly Close’ (20′) – discussion (10′)

15.00: Drs. Patrick Lennon (Vrije Universiteit Brussel): ‘Memory and the Use of Photography in Recent Memoirs’ (20′) – discussion (10′)

14.00: SESSIE I

14.00: Dra. Kim Gorus (Vrije Universiteit Brussel), ‘”Construire en detruisant”: tijd vs. ruimte in Verhemelte van Peter Verhelst’ (20′) – discussie (10′)

14.30: Dr. Odile Heynders (Universiteit van Tilburg), ‘”Hoelderlin via Stammheim”, Dirk van Bastelaere in dialoog met Gerhard Richter’ (20′) – discussie (10′)

15.00: Prof. Dr. Erik Spinoy (Universite de Liege), ‘Sprekend en gesproken subject. Hugo Claus over Hugo van der Goes’ (20′) – discussie (10′)

15.30: Coffee break / Koffiepauze / Kaffeepause

15.45: SITZUNG II

15.45: Dr. Ulrike Weymann (Johannes Gutenberg-Universitaet Mainz), ‘Visualitaet im literarischen Fruehwerk von Peter Weiss’ (20′) – Diskussion (10′)

16.15: Dr. Antje Buessgen (Universite catholique de Louvain), Das Medium ‘Farbe’ in der deutschsprachigen Literatur des 20. Jahrhunderts: Von Hofmannsthal bis Handke’ (20′) – Diskussion (10′)

15.45: SESSION II

15.45: Dr. Sascha Bru (Universiteit Gent): ‘The Eye’s Disenchantment. On Anti-ocularcentrism in Modernist Vanguard Magazines’ (20′) – discussion (10′)

16.15: Dr. Raphael Ingelbien (Katholieke Universiteit Leuven): ‘Ekphrasis and Lyric in Philip Larkin’s ‘The Card Players’ (20′) – discussion (10′)

15.45: SESSIE II

15.45: Dr. Elke Brems (Katholieke Universiteit Leuven), ‘De jongen op de foto ben ik zelf. Over het gebruik van foto’s in genealogisch proza.’ (20′) – discussie (10′)

16.15: Dr. Ad Zuiderent (Vrije Universiteit Amsterdam), ‘Plaatjes bij Gerrit Krol’ (20′) – discussie (10′)

16.45: Coffee break / Koffiepauze / Kaffeepause

17.00: SITZUNG III

17.00: Dra. Indra Noel (Universite de Mons-Hainaut), ‘Sprachraume: Intermedialitaet in sprachreflexiven Gedichten um die Jahrtausendwende’ (20′) – Diskussion (10′)

17.30: Drs. Stephan Kurz (Universitaet Wien), ‘Kompression: Zeichen zeichnen. Kurt Schwitters’ i-Gedicht’ (20′) – Diskussion (10′)

17.00: PETER VERHELST

18.00: Conclusion and coffee / Afsluiting en koffie / Abschluss und kaffee

(18)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: 2 april 2007 From: Peter-Arno Coppen <P.A.Coppen@let.ru.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070418.html Subject: Col: 0704.18: Linguistisch Miniatuurtje CXVIII: Zonder Theorie geen Taalgevoel

================================================================
Linguistisch Miniatuurtje CXVIII: Zonder Theorie geen Taalgevoel
================================================================

In de internationale bestseller ‘Blink’ beschrijft wetenschapsjournalist Malcolm Gladwell een smaaktestexperiment met de colamerken Pepsi Cola en Coca Cola. Ondanks het feit dat deze twee frisdranken niet heel erg veel van smaak verschillen -op een ‘degree of difference (DOD) scale’ van 1 tot 10 is het verschil maar 4- zijn veel Amerikanen in staat om in een blinde smaaktest de ene van de andere cola te onderscheiden. Maar bijna niemand slaagt voor de ‘driehoekstest’: dat is een test waarbij je drie glazen te proeven krijgt. Nu hoef je niet eens te zeggen welke van de drie de Pepsi en welke de Coca Cola is, je hoeft alleen maar de vreemde smaak eruit te halen. Gemiddelde score: net boven de 30&37; correct, dat staat ongeveer gelijk aan domweg raden.

Een veel moeilijker taak dus, die driehoekstest. Maar nu komt het: leg je dezelfde taak voor aan zogeheten smaakexperts, die geleerd hebben om smaken te benoemen volgens een beschrijvingssysteem in verschillende dimensies, dan scoren die experts op de driehoekstest bijna perfect. Hoe kan dat?

Het moeilijke van de driehoekstest, zo luidt de verklaring, is dat je de eerste smaak onthouden moet hebben als je het derde glas proeft. Dat is bijna onmogelijk als je geen middelen hebt om je smaakbeleving “vast te leggen” in beschrijvende termen. Experts met smaakanalytische vaardigheden hebben die middelen wel, en scoren dus beter.

Een beetje doorredenerend op dit experiment kom je tot een vaststelling die door het hele boek van Gladwell, en in veel psychologisch onderzoek, steeds weer opduikt: onze waarneming van de wereld wordt sterk beinvloed door “wat we ermee kunnen”. Wij construeren onze waarnemingen meer achteraf terwijl we daarbij het idee hebben dat we een zuivere weergave van onze zintuiglijke registratie geven. Dat leidt voor de taalwetenschap tot enigszins ongemakkelijke conclusies.

Want zo zit het natuurlijk ook met grammaticaliteitsoordelen. Iedere linguist kent het verschijnsel dat een geloofwaardige grammaticale theorie voorspellingen doet over grammaticale en ongrammaticale zinnen, voorspellingen die onwillekeurig je eigen oordeel gaan beinvloeden. Je gaat fout vinden wat volgens je theorie fout moet zijn, en goed wat theoretisch goed is. Methodologen spreken hier een beetje smalend over ‘intuitiemoeheid’. Maar is dat wel terecht?

In de cola-smaaktest is de conclusie dat de smaakbeleving van de experts ‘beter’ is dan de smaakbeleving van de leek die de analytische vaardigheden mist om de smaak te beschrijven. Nou kun je die smaakbeleving natuurlijk afzetten tegen de objectieve chemische samenstelling van de frisdrank, en dat kan bij grammaticaliteit niet, maar waarom zou de situatie voor taalgevoel eigenlijk anders zijn dan voor colagevoel?

Wat je in elk geval moet constateren is dat het oordeel van iemand die een analyse heeft van een taaluiting, consistenter en stabieler is dan het oordeel van iemand die elke zin als een nieuwe taaluiting moet beschouwen. Lekenoordelen zijn altijd ‘oppervlakkig’.

Ik weet wel dat dit allemaal in de taalwetenschap vloeken in de kerk is. De moderne taalwetenschap beijvert zich om het zuivere oordeel van de leek te vangen in een grammaticale theorie, of desnoods een stochastisch taalmodel, maar misschien is dit dus wel principieel onmogelijk. Misschien dat je een theoretische beschrijving nodig hebt om uberhaupt een stabiel grammaticaliteitsoordeel te hebben.

Interessante gedachte! Dat zou betekenen dat de linguistiek, tegen de heersende opvatting in, principieel ‘prescriptief’ is in plaats van ‘descriptief’. Het zou verklaren waarom niet-taalkundigen blijven roepen om voorschriften en normen. Dat zijn immers de middelen om hun oordelen vast te leggen.

Als dit waar is, dan is het niet de eerste taak van de linguistiek om de taal te beschrijven, maar om de taalgebruikers de analytische vaardigheden te leren om hun oordelen in stabiele termen te formuleren.

De taalwetenschap creeert haar eigen object, heb ik wel eens iemand schamper horen opmerken. Misschien is dit wel zo. Ook al zie je als het object van de taalwetenschap niet de taal, die immers een metafysisch dubieuze abstractie is, maar het menselijke taalgevoel, dan nog moet je misschien wel aannemen dat dit taalgevoel in diepste zin bepaald wordt door een analytische rationalisatie op basis van een grammatica die we zelf verzonnen hebben.

Ik weet niet zeker of het wel zo geruststellend is, maar in navolging van Marc van Oostendorp in zijn laatste Neder-L-column kan ik de vergelijking maken met de natuurwetenschappelijke quantummechanica, waarin je een deel van de werkelijkheid niet kunt waarnemen zonder deze te veranderen. Daar heet het dat de waarneming de werkelijkheid beinvloedt. Hier zou ik zeggen dat de werkelijkheid alleen bestaat in de interpretatie van je waarneming. Je kunt alleen stabiel oordelen over grammaticaliteit als je je grammatica kent.

Ik snap natuurlijk ook wel dat ook taalgebruikers zonder enig grammaticaal benul een taalgevoel hebben. Echter, als het taalgevoel enigszins overeenkomt met het colagevoel is dit taalgevoel een oppervlakkig oordeel, waarvan het nog maar de vraag is of je het wel kunt vangen in een beschrijving. Bovendien zou gelden dat je dit oordeel kunt stabiliseren door het ontwikkelen van grammaticale vaardigheden. Die stabiliteit van oordeel zou omgekeerd dan weer een maat kunnen zijn voor je grammaticale competentie. Misschien is dat wel het nut van grammatica-onderwijs.

Peter-Arno Coppen

(19)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: zaterdag 7 april 2007 From: Willem Kuiper <wkuiper@xs4all.nl> URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/04/070419.html Subject: Col: 0704.19: Column Willem Kuiper, no. 71: Een doornenkroongetuige

=============================
Column Willem Kuiper, no. 71:
Een doornenkroongetuige
=============================

Morgen is het Pasen en op de radio wordt het lijden van Willem Holleeder afgewisseld met het lijden van Jezus Christus.
Wat betekent dat eigenlijk: Holleeder? Klinkt Duits. Kon die naam echter niet terugvinden in de databank Familienamen van het Meertens Instituut. Wel die van zijn ex-collega John Mieremet, maar zonder annotatie. Ik geef toe, er zijn belangrijker dingen om over na te denken, maar ik kon mij er niet van weerhouden te bedenken wat de etymologie van Mieremet is. Volgens mij is het de vernederlandsing van het Engelse woord voor zeemeermin.
Dat mensen van nu de slag bij Ane (28 juli 1227) naspelen, waar het leger van de bisschop van Utrecht bij gebrek aan TomTom het moeras in stiefelde en zo zichzelf uitschakelde, is tot daar aan toe. Maar als mensen – gelovigen – zich zo inleven in het lijden van Jezus Christus dat zij zich en plein public aan een kruis laten spijkeren dan gaat mij dat te ver. Dat wil ik niet zien. Er zijn bescheidener manieren om zich te aderlaten. Nog afgezien van het gegeven dat – ook de canonieke – de evangelien geen historische bronnen zijn van historische feiten. Het zijn historische getuigenissen van een historische voorstelling van geloofszaken.

Een kroongetuige in de literatuurgeschiedenis van onze Middeleeuwen, waaraan ik deze Paasdagen moest denken, is het strofische gedicht ‘Vanden lande van Overzee’:

Kerstenman, wat’s di gheschiet?
Slaepstu!? Hoe ne dienstu niet
‘Jhesum Cristum’ dinen here!?
Peins! [En] doghed’i dor di enich verdriet,
doe hi hem vanghen en’de’ crucen liet,
in’t herte steken met’ten spere!?
’t Lant daer Hi Zijn bloet in sciet,
gaet al tequiste, als men siet.
Lacy, daer en is ghene were!
Daer houdt dat Sarracijnsche diet
die keirke onder zinen spiet
daerneder, en’de’ doet haer groet onnere,
en’de’ di en dunkets min no mere…

Het gedicht is in slechts een bron bewaard gebleven: het handschrift UB Groningen 405, in de literatuur bekend als het Gronings Zutphense Maerlant handschrift. Een van de mooiere Middelnederlandse codices. Garmt Stuiveling bezorgde het gedicht in een luxe twee-delige facsimile-editie. In zwart-wit. Kleurenfacsimile-edities waren in 1966 onbetaalbaar.
In de inleiding deelt Stuiveling mee dat dit gedicht een aparte plaats inneemt binnen Jacobs strofische gedichten “krachtens z’n klank van actualiteit”. Die actualiteit is de val van de laatste kruisvaardersstad in het Heilig Land, Saint Jehan d’Acres alias Akko. Die militaire tragedie voltrok zich tussen 16 en 28 mei 1291.
Ook Stuiveling geloofde in de veronderstelling dat Jacob van Merlant zozeer geschokt was bij het vernemen van dit slechte nieuws dat hij zijn gemoed uitstortte in 19 strofen van 13 regels. Nadat hij van de schrik bekomen was, dichtte hij er ‘Der Kerken Claghe’ achteraan, en bewees zo dat hij helemaal geen dorre didactische rijmelaar was, maar een heuse dichter!

Tegenwoordig leest ‘niemand’ de strofische gedichten die aan Jacob van Merlant worden toegeschreven, maar wie de moeite neemt de inleidingen op de verschenen edities door te lezen, ziet al dan niet tot zijn verbazing dat deze strofische gedichten tot het beste gerekend werden van de bewaard gebleven Middelnederlandse literatuur. Zelfs Eelco Verwijs, een exemplarische non-conformist, twijfelde niet aan het auteurschap van Jacob. Unaniem kennen de 19e-eeuwse filologen Jacob van Merlant het geestelijk vaderschap van deze strofische gedichten toe.

Zoals gezegd zijn deze strofische gedichten overgeleverd in het Groningse handschrift 405, een verzamelhandschrift met als hoofdmoot Jacob van Merlants ‘Scolastica’ (‘in dietschen’), naadloos gevolgd door de ‘Wrake van Jherusalem’. Onlangs heeft Jos Biemans betoogd dat die hoofdmoot niet de historische kern van de codex is, dat zijn de strofische gedichten. In de slotstrofe van ‘Van den lande van Overzee’ maakt de auteur zichzelf bekend: “Ghi heren dit is Jacobs vont”.
Ik geloof graag dat de dichter van ‘Vanden lande van Overzee’ Jacob heette, destijds een vaak voorkomende doopnaam. Ook geloof ik dat de samensteller van dit verzamelhandschrift – gelet op zijn toevoeging: “dit is ook van Jacob” – wilde dat de gebruikers van dit handschrift zouden geloven dat deze Jacob dezelfde was als de Jacob van Merlant die ‘Scolastica’ schreef en de ‘Wrake van Jherusalem’. Maar is het waar?

Het laatste dat wij van Jacob weten is dat hij in 1288 de pen neerlegt als hij in de ‘Spiegel historiael’ gevorderd is tot het begin van de twaalfde eeuw en wat Maria-mirakelen heeft naverteld (partie IV, boek 3, hoofdstuk 34: ‘Noch van onser Vrouwen’):

Dese miraclen ende menech eene
Hevet gedaen die maghet reene
Maria, ende alle daghe doet.
Ende verstaet dat Jacob moet
Van Merlant rusten terre stede
Vander vierder paertijen mede,
Ende beiden tote dats hem God jan
Dat hire weder coemet an,
Omme te dichtene in redene claer
Die dinghen diere volghen naer.

Wat mij ontroert in dit citaat is dat het de eerste, de enige en de laatste keer is dat Jacob zijn naam noemt in dit werk.
Dat God het Jacob niet vergund heeft zijn vierde partie te voltooien weten wij uit het slotwoord van Lodewijc van Velthem, Jacobs ’testamentair executeur’ (partie IV, boek 8, hoofdstuk 51):

Des danke ic Gode ende sinte Marie,
Dat ic gheent hebbe dese pertie,
Die Jacob van Merlant began,
Die deerste entie derde vort an
Maecte, ende oec in die vierde
Hi sijns levens faelierde;
Entie ander, die hi achterliet,
Die maecte een, die men hiet
Philip ane den Dam Uten Broke,
Ende oec starf na den boeke.
In die vierde heeft gemaect nu
Haer Lodewijc van Veltem, segic u;
Van daert Jacob liet ter stont,
So heeft hijt vort gemaect cont

Ik kan hier weinig anders van maken dan dat volgens Lodewijc Jacob stierf: “sijns levens faelierde”. Toch houdt de literatuurgeschiedenis vol dat Jacob de auteur is van ‘Vanden lande van Overzee’, welk gedicht hij dan op zijn vroegst drie jaar later geschreven zou moeten hebben.

‘Vanden lande van Overzee’ geldt als een parel aan de kroon van de Middelnederlandse Letterkunde. Ik citeer uit ‘Maerlants werk. Juweeltjes van zijn hand’:

“In tegenstelling tot ander werk van Maerlant, waarover de meningen nogal eens verdeeld zijn geweest, is het gedicht ‘Van den lande van oversee’ door diverse literatuurhistorici door de jaren heen lovend beoordeeld. Jan te Winkel noemt het gedicht in zijn proefschrift (2e druk 1891) ‘het schoonste misschien wat wij van hem bezitten’, J. van Mierlo spreekt Over de ‘heilige verontwaardiging’ die ‘hem mede [voert] op de hoogte der poezie’ (I946) en ook de taalkundige Matthias de Vries spreekt van ‘Maerlants meesterstuk’ (1879).”

Als je dit leest zou je bijna vergeten dat ‘Vanden lande van Overzee’ niet geheel oorspronkelijk is in de huidige zin van het woord. Het is/lijkt een navolging van twee gedichten van Rutebeuf (ca. 1230- ca. 1285), een man van wie wij zo goed als niets weten, maar wiens ongeveer 56 gedichten (tezamen circa 14.000 versregels) cruciaal zijn voor onze kennis van het politieke en literaire klimaat van de dertiende eeuw. Nog voor 1268 schreef Rutebeuf ‘La complainte d’Outremer’ en in 1277 ‘La nouvelle complainte d’Outremer’. Zo ‘spontaan’ is ‘Vanden lande van Overzee’ dus ook weer niet.
En het is ook niet van Jacob van Merlant. Wie overweg kan met de onvolprezen ‘CD-ROM Middelnederlands’ kan ‘Vanden lande van Overzee’ woord voor woord toetsen aan Jacobs vocabulaire en met mij tot de conclusie komen dat het niet waarschijnlijk is dat dit gedicht van de hand van Jacob van Merlant is.
Maar er is doorslaggevender bewijs om de zwanenzang-hypothese te verwerpen. Om u de moeite van het terugbladeren te besparen geef ik u nogmaals de eerste strofe:

Kerstenman, wat’s di gheschiet?
Slaepstu!? Hoe ne dienstu niet
‘Jhesum Cristum’ dinen here!?
Peins! [En] doghed’i dor di enich verdriet,
doe hi hem vanghen en’de’ crucen liet,
in’t herte steken met’ten spere!?
’t Lant daer Hi Zijn bloet in sciet,
gaet al tequiste, als men siet.
Lacy, daer en is ghene were!
Daer houdt dat Sarracijnsche diet
die keirke onder zinen spiet
daerneder, en’de’ doet haer groet onnere,
en’de’ di en dunkets min no mere…

Het gaat om de regel: “in’t herte steken met’ten spere!?” Die zou Jacob ‘nooit’ uit zijn pen gekregen hebben. Jezus Christus werd niet in Zijn hart, maar in Zijn zijde gestoken, zoals Jacob expliciet meedeelt in zijn ‘Scolastica’, beter bekend onder de foute benaming ‘Rijmbijbel’:

Mar doe si quam’en’ te onsen Here,
En’de’ sine dod vonden, min no m’er’e,
Ne daden si an sine been,
Mar va’n’ den ridders een
Stackene i’n’ die recht’er’ side
Met eere sperren een gat wide,
En’de’ al te hand liep metter spoet.
Dar vd water ende bloet.
Sulke secghen ov’er’ waer,
Dat die riddre was blent wel naer.
Dar ghent bloet te sine’n’ hande’n’ q’ua’m
Bi auenture’n’ dat hi nam
En’de’ deet an sine oghen mettien,
Ende hem q’ua’m wed’er’ al sijn sien.

Hetzelfde verhaal in Jacobs ‘Spiegel historiael’ (partie I, boek, 7, hoofdstuk 31: Vanden zonnen vergane):

Maer een ridder daer vort scoot,
En’de’ ontdede hem die zide dan,
Daer water en’de’ bloet ute ran,
En’de’ diene stac, alse me’n’t bevint,
Hiet Longius, en’de’ was blint,
En’de’ mettien bloede dat ran ned’er’
So wart hi daer siende weder,
En’de’ gelovede an onsen H’er’e.

Dat Jezus in ‘Vanden lande van Overzee’ in Zijn hart gestoken wordt, is geen incidentele vergissing. Het gebeurt ook in andere teksten, bijvoorbeeld in de ‘Reis van sente Brandaen’, waar de verrader Judas aan het woord gelaten wordt:

Doe sprac die sondare:
“Ic bem die aerme Judas.
Om dat ic so onghetrauwe was,
Dat ic vercochte sonder noot,
Die mi ghesciep ende gheboot.
Dat hebbic zwaer ontgouden.
Doet mi berauwen soude,
Doe quam die leede duvel
Ende gaf mi eenen twifel
Ende riet, dat ic mi hinc
Ende ne gheene boete ontfinc;
Aldus nam ic die doot;
Dies moetic lijden desen noot.
Haddic ghenade begheert met rauwen,
God es also ghetrauwe,
Het ware mi wel vergaen:
God hadde mi ontfaen,
Also hi den Jode ontfinc,
Die hem, daer hi an tcruce hinc,
Metten speere stac therte ontwee.

De (bijna) blinde Romeinse soldaat Longinus – als ervaringsdeskundige heb ik hier zo mijn twijfels bij – die Jezus met een lans in Zijn (rechter!) zijde steekt, heeft plaatsgemaakt voor een Jood die Hem recht in Zijn hart stak. Een ultieme belediging, waarvoor toch nog vergeving was.

In de proloog van de ‘Roman van Walewein’ wordt melding gemaakt van een wonder dat Jezus verricht zou hebben:

God die dor ons was gheboren
Ende vanden stene maecte broot

Volgens ‘Matteus’ 4 werd Jezus, die na veertig dagen vasten in de woestijn trek begon te krijgen, door de Duivel verleid om van stenen brood te maken. Jezus ging hier niet op in, maar antwoordde: de mens leeft niet van brood alleen. Toch weet ik zeker dat niet alleen Pieter Vostaert ervan overtuigd was dat Jezus niet alleen water in wijn veranderde (tijdens de bruiloft in Kana, ‘Johannes’ 2: 1-11), maar ook stenen in brood, zoals medegedeeld in de fragmenten van ‘Jourdein van Blaves’ (r. 409-410).

Gedurende de Middeleeuwen had je over tal van onderwerpen een ‘populaire’ visie en een ‘geleerde’ visie. In het volksgeloof kon een vrouw geen tweeling krijgen zonder een tweede man te bekennen, maar volgens de wetenschappers van die dagen kon een vrouw van een man een zevenling krijgen. Voor zover ik dat kan overzien strekt dit verschil in referentiekader zich ook uit tot zaken des geloofs. ‘Ongeschoolde’ auteurs weten soms hele andere dingen te vermelden dan geschoolde auteurs.
Dat Jezus door Zijn hart gestoken zou zijn is net als het wonder van de stenen die in brood veranderd werden kenmerkend voor het middeleeuwse ‘volks’geloof. Een zelfbewuste ‘clerc’ als Jacob – die resoluut protesteert tegen de Walsche pseudo-nieuwtestamentische onzin die hij aantreft in de Franse ‘Histoire del saint Graal’ van Robert de Boron, die hij voor Albrecht van Voorne moest vertalen – wist wel beter…

Links:

http://www.stemmenopschrift.nl/audio.aspx?id=6 (Frits van Oostrom draagt de eerste strofe voor van ‘Vanden lande van Overzee’)
http://www.coevorden.nl/web/show/id=130882 (over de slag bij Ane)

Literatuuropgave:

Jos A.A.M. Biemans, ‘Het begrijpen van de vorm’. Amsterdam 2005. Oratie UvA.
Jos. M.M. Hermans, ‘Het Gronings Zutphense Maerlant handschrift. Codicologische Studies rond handschrift 405 van de Universiteitsbibliotheek te Groningen’. Groningen 1979. Publicaties van het Instituut voor Kunstgeschiedenis van de Rijksuniversiteit te Groningen.
G.I. Lieftinck, ‘Problemen met betrekking tot het Zutphens-Groningse Maerlant-handschrift’. Amsterdam 1959. Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, afd. Letterkunde.
‘Maerlants werk. Juweeltjes van zijn hand’. Met inleidingen en vertalingen door Ingrid Biesheuvel. Amsterdam 1998.
‘Oeuvres completes de Rutebeuf’. Publiees par Edmond Faral et Julia Bastin, Tome premier (septieme tirage), Paris 1977, p. 440-460 en p. 492-509.
Frits van Oostrom, ‘Maerlants wereld’. Amsterdam 1996, m.n. p. 373-375.
Rutebeuf, ‘Gedichten’. Gebloemleesd, vertaald en geannoteerd door Clem Schouwenaars. Brugge 1976, herdruk Baarn 1986, m.n. p. 83-99.
‘Van den lande van ouer zee’. Naar het enig bewaard gebleven handschrift ingeleid en toegelicht door Garmt Stuiveling. 2 delen. Amsterdam 1966.

(21)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

*-------------------------------------------------------------------------*
|                                                                         |
| Informatie over Neder-L:                                                |
| ========================                                                |
| Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar              |
|   listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO     |
| Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl    |
|   met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam  |
| Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in      |
|   web-formaat te lezen via: http://www.neder-l.nl/                      |
|   Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01    |
|   Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds    |
|   juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit  |
|   listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html    |
| Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl|
|   met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206                     |
|   (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)|
|   Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)|
| Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar salemans@neder-l.nl     |
| Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@neder-l.nl, naar         |
|   f.petiet@uva.nl (voor de evenementenagenda), Willem.Kuiper@uva.nl,    |
|   P.J.Verkruijsse@uva.nl, Marc.van.Oostendorp@meertens.knaw.nl of       |
|   of naar P.A.Coppen@let.ru.nl                                          |
*-------------------------------------------------------------------------*

*-Einde-------------------- Neder-L, no. 0704.a --------------------------*

Neder-L, no. 0704.a

Amersfoort, Gilde Gebouw, Kromme Straat 5

Borgerhout, De Roma, Turnhoutsebaan 286

Den Haag, Letterkundig Museum, Prins Willem-Alexanderhof 5

Leiden, Lorentzzaal, Kamerlingh Onnes gebouw, Steenschuur 25

Nederland, diverse locaties

Utrecht, Hofman cafe, Janskerkhof 17a

Aufgaben:

Functieomschrijving

Functie-eisen

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

Solliciteren

Functieomschrijving

Functie-eisen

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

Solliciteren

Functieomschrijving

Functie-eisen

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

Solliciteren

De studie van het Nederlands in Japan (1641-1868)

Bijeenkomst “Dutch songs on line”

Van Duffel tot Antwerpen: het leven van Kiliaan

Hij leerde zijn volk vertalen…

Het jaar van Kiliaan

Program / Programma / Programm

Vind ik leuk:

Gerelateerd

Inschrijven voor de Dagpost

Amersfoort, Gilde Gebouw, Kromme Straat 5

Borgerhout, De Roma, Turnhoutsebaan 286

Den Haag, Letterkundig Museum, Prins Willem-Alexanderhof 5

Leiden, Lorentzzaal, Kamerlingh Onnes gebouw, Steenschuur 25

Nederland, diverse locaties

Utrecht, Hofman cafe, Janskerkhof 17a

Aufgaben:

Functieomschrijving

Functie-eisen

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

Solliciteren

Functieomschrijving

Functie-eisen

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

Solliciteren

Functieomschrijving

Functie-eisen

Organisatie

Arbeidsvoorwaarden

Additionele informatie verkrijgbaar bij

Solliciteren

De studie van het Nederlands in Japan (1641-1868)

Bijeenkomst “Dutch songs on line”

Van Duffel tot Antwerpen: het leven van Kiliaan

Hij leerde zijn volk vertalen…

Het jaar van Kiliaan

Program / Programma / Programm

Delen:

Vind ik leuk:

Gerelateerd

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Footer

Inschrijven voor de Dagpost