• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De Holman-shuffle

11 januari 2012 door Marc van Oostendorp Reageer

S – “Ja, het is zo, het origineel is geschreven in de dactylische hexameter…”
H – “Dactische hexameter”.

Ik weet niet goed hoe ik het bovenstaande goed moet opschrijven. Zoals het er nu staat, lijkt het net alsof H zijn woorden uitspreekt nadat S ze heeft gezegd, maar zo is het niet. Het gaat eerder lettergreep voor lettergreep:

S – “dacty”
H -“dac”
S – “li”
H – “ti”
S – “sche”
H – “sche”

Enzovoort. En ook dat klopt weer niet. Het is meer zo dat H ongeveer en lettergreep achterloopt op S, hij zegt iedere lettergreep terwijl S de volgende al aan het uitspreken is.

Ik luister naar het programma Oba Live, om precies te zijn naar de aflevering van vorige week vrijdag 6 januari 2012. H is de interviewer Theodor Holman, S is zijn gast Piet Schrijvers — vertaler van werk van onder meer Lucretius, dat in het metrum geschreven is dat dactylische hexameter heet. Ik luister vaak naar het programma, dat iedere werkdag wordt uitgezonden en meestal door Holman gepresenteerd wordt. En het valt me vaker op dat Holman deze shuffle uitvoert; in dit geval begint hij in minuut 53 van de uitzending. Een halve minuut later (53:31) zeggen Schrijvers en Holman in fuga ‘zesvoeter’ en nog een paar seconden (53:45) later ‘(daar heb ik een zesvoetige) jambe van gemaakt’.

Andere mensen doen het ook wel, maar ik ken niemand die deze shuffle zo veelvuldig gebruikt als Theodor Holman in Oba Live.

Het gebeurt het vaakst bij moeilijke woorden. Waar het nog het meest op lijkt: de situatie waarin iemand hapert omdat hij even niet op een moeilijk woord kan komen en de ander hem dan aanvult:

S – “Ja, het origineel is geschreven in de … eh… “
H – “…dactylische hexameter!”

Behalve dat Schrijvers in dit geval best op het moeilijke woord kan komen en gewoon doorpraat. Het klinkt daardoor net alsof de spreker vooral wil laten horen aan de meester dat hij dat moeilijke woord ook kent.

Of die interpretatie juist is, is niet eens zo belangrijk. Dat het die betekenis kan hebben, komt natuurlijk alleen door de gelaagdheid van de taal. Er gebeurt eigenlijk niet veel meer dan dat iemand dezelfde woorden zegt als iemand anders, maar een fractie van een seconde later. De luisteraar geeft daar razendsnel een interpretatie aan: deze H zegt de woorden die S had willen zeggen; dat geldt normaal gesproken als behulpzaamheid, maar omdat het te laat komt, is het zinloze hulp. Wat kan het dan zijn? Onwillekeurig ga je gedwongen daarover nadenken.

Zo bezien is de Holman-shuffle een minstens even ingewikkeld stijlmiddel als de dactylische hexameter.

Dactische hexameter.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: gesprek, gespreksanalyse, Theodor Holman

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jac. van Hattum • Geboorteplaats

En welke reis hij aanwees op de kaart
en over grenzen trok of buitengaats;
zijn vinger wees dat dorpje aan de vaart:
dit was zijn jeugd; dit zijn geboorteplaats.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN HUISJESSLAK

Hij trekt een haperend spoor
onder zijn kalken huis
waarin hij boeken leest,
zijn leeszaal van voorname
stilte vol monter vlees.

Bron: Dierenalfabet, postuum verschenen, 1978

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
2024 Dick van Vliet
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d