• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Vij

24 april 2012 door Marc van Oostendorp 8 Reacties

Gedoe in Zweden: de gezaghebbende encyclopedie NE.se heeft een lemma opgenomen voor het ‘sekse-neutrale’ persoonlijk voornaamwood hen. Is dat nu een goed idee of niet?

In ieder geval geeft de taalgeschiedenis een degelijke poging weinig kans van slagen. Het kunstmatig en van hogerhand introduceren van nieuwe woorden is toch al bijna altijd tot mislukken gedoemd en dat geldt al helemaal als het woorden betreft die zo dicht tegen de grammatica aanzitten. Ook de roemruchte Academie Française is het bijna nooit echt gelukt een voorgesteld woord ingang te doen vinden in de Franse taalgemeenschap. Een paar jaar geleden stelde ze voor dat naar een vrouwelijke minister met een mannelijk lidwoord verwezen moest worden (le ministre), omdat het gaat om de functie en niet om de mens die de functie bekleedt. Maar zelfs de Franse overheid gebruikt la ministre.


Nu, we zullen zien wat de Zweden er van maken, van dat hen. Blijkens een interessant artikel in het Amerikaanse tijdschrift Slate is de poging in ieder geval ingebed in een veel bredere beweging in Zweden om het verschil tussen de seksen zoveel mogelijk te verdoezelen (en bijvoorbeeld jongens meisjesnamen te geven en andersom).

Een heel belangrijke vraag voor ons Nederlandstaligen is natuurlijk: wat stellen wij hiertegenover? Kunnen ze alleen in het land van IKEA zo aan hun taal knutselen? Stel dat hen in Zweden een succes wordt, hoe vertalen wij dat dan in het Nederlands? Ik stel voor: vij. De woorden hij en zij beginnen allebei met een stemhebbende wrijfklank, dus moet het neutrale woord dat ook doen. De g is al vergeven en dus blijft alleen de v over.

Aangemoedigd door het succes dat mijn voorstel bij u heeft (dat voel ik door het venster van dit weblog heen) kom ik meteen ook met iets wat die Zweden zo te zien vergeten zijn: een vorm voor het lijdend voorwerp en een voor het bezittelijk voornaamwoord. De eerste zou natuurlijk her moeten zijn (tussen hem en haar in) en de tweede zaar. Zo. Ook weer geregeld. Laat die Zweden nu maar komen!

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: taal, taalbeleid

Lees Interacties

Reacties

  1. Marcel Plaatsman zegt

    24 april 2012 om 08:35

    In het Nederlands is iets dergelijks natuurlijk ook gebeurd met "hen" en "hun", maar die regel beperkt zich eigenlijk ook tot de schrijftaal en het Nederlands van mensen die erg hun best doen en nog niet gedronken hebben. Iets minder kunstmatig is "U", maar dat heeft ook wel 'n wonderlijke ontstaansgeschiedenis, die het succes van dat pronomen niet heeft tegengehouden.

    Beantwoorden
  2. Marc van Oostendorp zegt

    24 april 2012 om 08:43

    Dat zijn nuttige aanvullingen. En de oudere lezers herinneren zich misschien nog hoe Wim T. Schippers onder zijn alias Jacques Plafond probeerde 'joe' in te voeren voor jij/u. Hoezeer men ook klaagt over de verengelsing, men kan toch niet zeggen dat dit voorstel succes heeft gehad.

    Beantwoorden
  3. Aleid zegt

    24 april 2012 om 12:31

    Hoe het ontstaan is, weet ik niet, maar in het Engels (in elk geval in Amerika) wordt vrij veel 'they' gebruikt als sekseneutrale vorm.

    Beantwoorden
  4. Henk zegt

    24 april 2012 om 12:49

    De vorm "vij" zou in het noorden tot problemen leiden. In Friesland zijn voor veel sprekers de V en de W vaak allofonen van hetzelfde foneem. De vorm "vij" zou dan samenvallen met het meervoudspronomen "wij".

    Ik sluit trouwens niet uit dat "die" en ook "diegene" al op weg zijn naar een geslachtsneutraal pronomen van de derde persoon enkelvoud voor mensen: "Als er dan iemand binnenkomt en diegene maakt stennis, dan hoeven we maar op de alarmknop te drukken en binnen een minuut is er een bewaker."

    Beantwoorden
  5. Anoniem zegt

    24 april 2012 om 18:12

    "In ieder geval geeft de taalgeschiedenis een dergelijke poging weinig kans van slagen". Dat ligt er aan, onder welke omstandigheden dit gebeurt. Als een overheid een bepaald woord consequent toepast in haar wet- en regelgeving, lijkt het mij vreemd als dat woord niet wordt opgenomen in de woordenschat, zeker als dat woord veelvuldig in de wetgeving voorkomt. Eenvoudig, omdat men wel zal moeten. Ik ben er van overtuigd dat dit in de praktijk ook veelvuldig gebeurd. Onderwerp voor een proefschrift?
    C. Heeres

    Beantwoorden
  6. Anoniem zegt

    24 april 2012 om 19:59

    herstel: gebeurt

    Beantwoorden
  7. Marc van Oostendorp zegt

    24 april 2012 om 21:56

    Dat lijkt me een goed idee. Ik zou het wel iets breder maken: wat voor factoren maken een nieuw woord succesvol: steun door de overheid, gebruik in de media, maar ook lengte van het woord, de mate waarin het aantoonbaar een gat in de taal vilt, enz. Laten we zien of er iemand is die het wil doen, lijkt e interessant!

    Beantwoorden
  8. Anoniem zegt

    25 april 2012 om 18:04

    Waarom niet een woord dat met een "d" begint? Ik ga voor "dij" !
    De Groningers vinden dat vast makkelijk om te gebruiken, want dat woord hebben ze al voor "die"
    en de Friezen zullen daar gewoon "dy" van maken.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1774 Matthijs Siegenbeek
1872 Jacobus Heinsius
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d