Taalgebruik en taalpolitiek bij de PVV

Hoera! Het nieuwe verkiezingsprogramma van de PVV is binnen. Dat is altijd smullen, bijvoorbeeld omdat de toon zoveel persoonlijker is: geen commissie die over ieder woord wikt en weegt, maar gewoon Martin Bosma die snel in razende vaart een stuk in elkaar knalt.

De consequenties voor het taalgebruik zijn al elders op het internet geanalyseerd, met name de voorliefde voor bepaalde woorden (op pagina 13 staat drie keer gireren, de zinsnede barre tijden komt drie keer voor, het woord bobo vijf keer). Mij viel daarnaast op dat elites consequent in het meervoud gebruikt wordt:

– We zijn erin gelokt door progressieve elites die ons welvaart beloofden en ons bang maakten voor het alternatief. (p. 10)
– Anders krijgen we oorlog – liegen de elites. (p. 10)
– Maar de elites in Brussel zien niets. (p. 12)
– En de progressieve elites vinden het verschrikkelijk. (p. 13)
– De progressieve elites zijn doodsbang van de stem des volks. Wij niet.  (p. 27)

Ik kan dat  consequente meervoud niet goed plaatsen. Je zou verwachten dat de tegenstem van de wij die de held is van dit verkiezingsprogramma als een monolitisch blok wordt voorgesteld, maar in plaats daarvan zijn ze dus een meervoudig geheel – misschien omdat hen dat nog anoniemer en bedreigender maakt. Maar voor mij blijft het wringen.

Stoer

Inhoudelijk is het ook interessant, als we even specifiek letten op het taalbeleid. Het Nederlands komt er relatief bekaaid van af. Goede taalbeheersing wordt een aantal keer genoemd als voorwaarde voor het toekennen van een uitkering (‘Geen uitkeringen voor boerkadragers of wie belabberd Nederlands spreekt’, p. 25, 37.) Verder moeten we het doen met de volgende enigszins mysterieuze mededeling:

– Onze mooie Nederlandse taal verdedigen we. Dus communiceert de overheid alleen in het Nederlands.

De eerste zin klinkt stoer, maar in dat kader is de tweede zin nogal slap. Als de Nederlandse taal verdedigd moet worden, kun je je afvragen of het dan volstaat als de overheid alleen in die taal communiceert. Ik schat dat op dit moment meer dan 95% van de overheidscommunicatie in het Nederlands is, en daarnaast lijkt het me de vraag in hoeverre nu het uitgeven van een brochure in een andere taal een bedreiging is van het Nederlands. (Elders wordt overigens nog een maatregel genoemd die zou kunnen worden begrepen als een poging tot taalverdediging: de eis dat 35% van de muziek op ‘Radio 2’ in het Nederlands moet zijn.)

Taalraad

Een andere taal lijkt echter minstens even belangrijk als het Nederland als speerpunt van de PVV. Het Afrikaans wordt in ieder geval uitvoeriger genoemd:

– Het Afrikaans is nauw verwant  met het Nederlands. De taal, gesproken in Zuid-Afrika en Namibië, wordt steeds verder  gemarginaliseerd. Nederland komt op voor het Afrikaans en zijn sprekers, bijvoorbeeld via de ambassades en de Taalunie. (p. 43)

– Steun aan het Afrikaans, de taal die zo nauw verwant is aan het Nederlands. (p. 45)

 Voor wie de PVV-standpunten kent is deze plotselinge wens om geld voor een cultureel doel naar een derdewereldland te sturen, wellicht  enigszins verrassend. Veel wordt echter duidelijk uit de Wikipedia-pagina over Martin Bosma, waaruit duidelijk blijkt dat het Afrikaans een stokpaardje van de huisideoloog van de partij is. Een paar maanden geleden was Bosma nog in Zuid-Afrika met vakantie en probeerde zich er als een voorvechter van het Afrikaans voor te doen; dit tot ongenoegen van de Afrikaanse Taalraad (als het ware de elites van de Afrikaanse taal) die bang was dat de belangstelling van een anti-moslimpartij als de PVV juist het volgens sommigen bedenkelijke imago van het Afrikaans een duwtje in de negatieve richting zou kunnen geven.

Dat de gemiddelde PVV-kiezer enorm aangetrokken wordt door het standpunt over het Afrikaans, lijkt niet erg waarschijnlijk. De schrijver heeft hier gewoonweg een privé-hobby het document ingesmokkeld.