Ik zat gisteren aan de lunch met een Poolse en een Catalaanse collega-taalkundige die allebei al een tijdje met Nederlanders verkeren. Ik stelde hun de vraag der vragen, wat ik eigenlijk het allerliefst zou willen weten: hoe klinkt onze taal wanneer je naar onze taal luistert zonder haar te verstaan? Je kunt het zelf niet weten, je kunt als moedertaalspreker nooit eens echt luisteren, altijd komt de betekenis er doorheen.
Daar kwam deze grafiek uit voort.
Al snel werden de Poolse en de Catalaan het erover eens dat een ding opviel: de enorme stembuigingen die ze Nederlanders hoorden maken, bijvoorbeeld wanneer ze zeggen:
– Ik ben héééél blij.
Die stembuiging verloopt dan volgens de grafiek die we op een van onze iPads tekenden. Ik hoorde er even van op, want ik ben ondanks mezelf geneigd om te denken. Maar inderdaad, als je oplet hoor je overal van dit soort buigingen. (Ik denk nu: vooral bij vrouwen van mijn leeftijd, dat wil zeggen veertigers, maar mijn collega’s wisten niet zeker of dat klopte.)
Je vindt het wel eigenlijk alleen op straat. Ik heb gisterenavond bijvoorbeeld nauwkeurig naar het slotdebat tussen de lijsttrekkers geluisterd en allerlei commentaarprogramma’s die daaromheen werden uitgezonden, zodat ik u hier een voorbeeld kan geven (op wie ik ga stemmen, heb ik op een andere manier bepaald), maar goede voorbeelden kwamen niet voorbij. Het dichtst in de buurt kwam Kay van der Linde bij 1Vandaag (na minuut 30) van gisterenavond.
Hoe dan ook, vind ik dat er nu een grootscheeps onderzoek moet komen. Bij mijn weten zijn die grote bewegingen aan de aandacht van de grootste intonatiedeskundigen in Nederland tot nu toe ontsnapt. Maar eerst moet ik voorbeeld hebben. Wie helpt me aan een voorbeeld op YouTube?
Peter-Arno Coppen zegt
Ik heb even zitten denken of die alleen bij 'heel' voorkomt, maar je hebt het denk ik ook bij 'erg' ('eeerruug leuk'), en het enigszins uitgerekte 'he-le-maal goed!' Maar weer niet (of heel anders) bij 'zooo leuk!'
Die emotionele verlenging, is dat ook niet wat er aan de hand is bij die verdubbeling zoals in 'kurk-en-kurk-droog' of 'kei-en-kei-leuk'?
Wat youtubevoorbeelden betreft: in het liedje 'Ik heb een heel zwaar leven' van Brigitte Kaandorp doet zij ook iets met die rekking, maar ze legt hem ook op 'zwaaar' of zelfs op 'levuuuhh' (http://www.youtube.com/watch?v=JLNvBvJ-F00 en http://www.youtube.com/watch?v=RC3Vsh89oF0 ) Er staan verschillende opnames op Youtube, maar bijna altijd is in de spelling van de titel juist het woord 'heeel' benadrukt.