Beste scholier –
Ik probeer me voor te stellen dat ik achttien ben, net als jij. Overal hoor je al sinds je vroege puberteit om je heen bazuinen dat het crisis is. De wereld is duister en barbaarse horden staan overal klaar om de westerse beschaving aan te vallen. Je moet een studie kiezen en iedereen vertelt je dat je verstandig moet zijn en economie moet gaan studeren.
Je zou het liefst je leven wijden aan taal. Taal is hét argument tegen iedere economische theorie. Taal kan economisch niet bestaan: ze is volkomen gratis en tegelijkertijd ’t kostbaarste dat er is. Taal is in eindeloze hoeveelheden voorhanden, je kunt haar gratis van iedere straathoek meescheppen. Wie een taal heeft geleerd, wéét echt iets, iets wat altijd nuttig blijft. Zo iemand heeft voor altijd zijn brein verrijkt.
Maar iedereen zegt dat je van een verrijkt brein niet kunt eten.
Je ziet dat overal talenopleidingen gesloten worden, en dat dit gebeurt met als argument dat ze te weinig studenten trekken. Je ziet dat ze inderdaad steeds minder studenten trekken. En dat waar voor bèta-opleidingen de overheid de conclusie trekt dat er campagnes moeten worden begonnen om meer studenten te trekken als zoiets gebeurt, de enige conclusie van de minister bij talenstudies is dat ze dan maar moeten opgaan in Europese Studies, want dat is veel moderner.
Je wordt dus omringd door mensen die neerzien op een van de fraaiste dingen die er zijn – kennis, diepe, intieme, kennis van een taal en een cultuur, kennis van redeneren en discussiëren, van de geschiedenis en van het heden.
Maar het is niet waar wat die mensen zeggen. Een opleiding doe je niet omdat je over drie jaar een baan nodig hebt, of in ieder geval niet alleen daarom; een opleiding doe je omdat je een leven moet gaan inrichten en de meubels nodig hebt om nu vast klaar te zetten waarmee je je de rest van je leven kunt omgeven. Je hebt een allround-opleiding nodig waarop je altijd voort kunt bouwen, niet een die je wat instrumenten aanreikt om ervoor te zorgen dat je over vijf jaar een lease-auto hebt en over vijftien jaar een burnout omdat je je alleen maar met onzin hebt beziggehouden.
Wie een taal studeert, of dat nu Nederlands is of een andere taal, leert zich uit te drukken, leert te begrijpen wat anderen zeggen, kan mooie boeken lezen en films bekijken en gesprekken voeren en naar fraaie oorden trekken, dat alles onder het mom van de studie. Je leert logisch nadenken én dichters begrijpen. Je leert alles wat je nodig hebt in het leven.
Er is iets mis met onze cultuur – er zit een destructieve kracht in die mensen hun leven wil doen vergooien aan dingen die op een cynische manier ‘nuttig’ worden genoemd, maar die slechts nuttig zijn in de eerste paar jaar na je studie.
Het omgekeerde moet je doen. Ik heb de keuze dertig jaar geleden gemaakt, en gelukkig ben ik toen aan het cynisme ontsnapt en heb mijn leven niet laten bederven door het nut op korte termijn. Ik heb een keuze gemaakt waardoor ik mijn leven op een zinvolle manier heb kunnen inrichten: aan het dag-in dag-uit bezig zijn met de grootste schat die er is en die overal in overvloed om ons heen is: taal.
Wat zou ik graag weer 17 zijn en voor deze keuze staan…
Prachtig stuk! Zou verplichte kost moeten zijn voor scholieren.
Ik denk dat er nog een andere reden is waarom talenstudies steeds minder in trek zijn, behalve dat er iets mis is met onze cultuur. En die reden is het middelbaar onderwijs. Er is een groot tekort aan docenten Frans en Duits (waardoor die lessen vaak door onbevoegden gegeven worden). Toch zijn de eindexamencijfers goed; dat komt omdat het niveau zeer laag is. Officieel staat voor Frans evenveel 'studielastuur' als voor scheikunde; in werkelijkheid wordt aan het laatste vak zeker twee keer zo veel tijd besteed als aan het eerste. Ik ben zelf student, en bijna alle medestudenten die ik over dit onderwerp spreek en die kortgeleden eindexamen gedaan hebben, bevestigen dit. De talen worden absoluut niet serieus genomen; ze worden gezien als 'pretvakken'.
Slimme leerlingen, die meer uitdaging willen, zullen dus meestal een bètaprofiel kiezen. En ook geen taal gaan studeren. Zonde!
Als we meer talenstudenten willen, moeten we dus beginnen het curriculum in het middelbaar onderwijs te verzwaren. Hopelijk komen we dan in een opwaartse spiraal (meer talenstudenten, meer bevoegde docenten, enzovoort).
Dank u wel. Het probleem is inderderdaad dat het een spiraal is: omdat het vak weinig prestige heeft, zijn scholieren niet of minder bereid erin te investeren; dus houd je als je niet uitkijkt vooral minder gemotiveerde scholieren over. En dus gaat het niveau omlaag, en daarmee het prestige.
Ik ben de laatste tijd wel betrokken geweest bij discussies over het schoolvak Nederlands, en ik heb goede hoop dat er wel iets kan gebeuren om het tij te keren. Mijn indruk is dat dezelfde problemen inderdaad ook spelen bij de andere (moderne) talen; het is mij niet helemaal duidelijk in hoeverre daar de verschillende partijen (leraren, academici, enz.) de handen al ineen slaan, maar dat lijkt mij in ieder geval de enige oplossing.
Lao-k 't döör now elemaole met iens wèèn.
Overal waar "taal" staat in dit stukje, zou ook filosofie kunnen staan. Filosofie is het fundament onder alle dingen die je schrijft; taal is het middel om filosofie te uiten, te realiseren en te actualiseren; de verbalisatie van gedachten … je zou kunnen zeggen dat taal de inkt is waarmee geschreven wordt, maar wil datgeen dat geschreven wordt deugen cq relevant zijn en kloppen, dan moeten er koosjere ideeen verwoord worden, ten grondslag liggen aan wat men schrijft, ergo: filosofie!
Want, de huidige politici en beleidsmakers en wie niet al kunnen mooi praten, maar van denken hebben ze geen kaas gegeten, anders zouden ze niet hun onzin door al de strotten drukken, pubers wijsmaken dat geld "waarde" heeft. Praatjesmakers!
Zo is het! En menig ander vak zou hier natuurlijk ook kunnen staan; hoewel we een historicus als premier hebben, zelfs geschiedenis.
Ben je twintig? Studeer je talen? Zend je #taalfie in en pak uit met een echte LIA op je cv!
Lia
(http://www.languageindustryawards.eu/taalfie/)
U zegt het. In mijn middelbareschooltijd kon ik kiezen voor zo'n richting met een mooi evenwicht tussen (moderne) talen en exacte wetenschappen: 5 lesuren Nederlands in de week, 4 Frans, 3 Engels, 3 Duits, naast algemene vakken als geschiedenis, aardrijkskunde, godsdienst, lichamelijke opvoeding, antieke cultuur, en een degelijke dosis wiskunde, scheikunde, fysica, biologie en 'wetenschappelijke literatuur'. Zo bleven aan het einde van de rit nog mooie keuzemodgelijkheden over voor ofwel een alfa of een bèta i hoger onderwijs. Hoewel, wiskunde gaf in dat programma onvoldoende voorbereiding voor studies burgerlijk ingenieur maar met een extra jaar wiskunde of een wiskundeleraar die je toekomst ter harte nam, kon je daar wat aan doen.
In de loop van vele jaren heb ik de talenuren wel erg zien afkalven: Duits bijvoorbeeld is tot een minimum van 1 lesuur/week of tot 0 vervallen. Er zijn wel nog studierichtingen met een groter talenaanbod maar het 'evenwicht' met de exacte wetenschappen is weggevallen. Ik spreek hier heel algemeen. Je zou beginnen vermoeden dat het de algemene tendens is, dat taalvaardigheid en taalbeheersing wel 'vanzelf' meekomen met de studie van een 'ander' vak. En Nederlands en Engels, dat kun je zo, dat leer je zelf vanzelf. Hoe vreemd is een vreemde taal (nog)? Is de smartphone het brein niet in our pocket: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0747563215001272
In mijn vakkenopsomming ontbreekt economie. Dat vak heb ik niet gehad, werd niet aangeboden in een richting met een accent op exacte wetenschappen.
Ja, ik had op de middelbare school ook alleen talen en exacte vakken (wis- en natuurkunde) in mijn pakket. Die keuze kunnen Nederlandse scholieren niet meer maken, geloof ik; voor mij was hij zeer waardevol.
Ik heb het geluk (en daarmee misschien wel ongeluk) dat ik me in het levensjaar bevind waar zoveel van af lijkt te hangen, dezer tijd. De keuze van een studie maken is zo makkelijk niet, maar wanneer je het van verschillende perspectieven bekijkt (mede door middel van dit inspirerende artikel) lijkt die keuze ineens niet zo moeilijk te zijn. Dank u wel.
Dank je wel en succes!
Ben op latere leeftijd een taal gaan studeren, taalreis gedaan naar Farao. Het is te makkelijk om nu te roepen "had ik dit maar eerder gedaan". Het punt is inderdaad dat je je horizon verbreed op moment je met andere invloeden bezig houd. Het gevoel wat je bekruipt bij het ontwikkelen is onbeschrijvelijk.