Kinderen van een paar uur oud kunnen hun moedertaal al herkennen! Het is misschien geen zwaartekrachtsgolf, maar een dit weekeinde online geplaatst artikel uit Neuropsychologia – de officiële verschijningsdatum is pas in april – zorgde in ieder geval wel voor een rimpeling.
Een paar uur oud! Hoe weten we dat? Het is de onderzoekers gelukt door op een vernuftige manier nieuwe experimentele technieken in te zetten.
Om te beginnen kun je tegenwoordig vrij gemakkelijk en zonder al te veel belasting in iemands hersenen kijken, of in ieder geval zien waar relatief veel activiteit plaatsvindt. Je hoeft er alleen een bandje om het hoofdje te doen. En er zijn kennelijk genoeg ouders die zoiets geen probleem vinden, voor de wetenschap.
Alleen rijst dan natuurlijk wel de volgende vraag: hoe merk je dat het kind zijn moedertaal hoort?
Ook daarvoor ontwikkelden de onderzoekers een vernuftige techniek. Ze namen een tweetalige vrouw die het kind nooit eerder gehoord had en die even vloeiend Frans – de moedertaal van de kinderen – als Arabisch – een volkomen onbekende taal – sprak. In beide talen las ze het verhaal van Sneeuwwitje voor. De zuigelingen luisterden naar een van de verhalen óf naar een achterstevoren afgespeeld fragment in een van die talen.
De resultaten laten zien dat kinderen inderdaad verschil maken tussen hun moedertaal en een vreemde taal – maar ook dat ze verschil horen tussen die vreemde taal en achterstevoren afgespeelde spraak. Ze horen dus wel dat die vreemde taal een taal is, en niet zomaar wat klanken.
“Two newborns were excluded because their data revealed motion-related artifacts due to crying during fNIRS recording.”
Wat zullen die kinderen er later spijt van krijgen dat ze deze kans hebben gemist om bij te dragen aan een nieuw wetenschappelijk inzicht!
Hoe weten we dat kinderen het "herkennen als een taal"? We zien dat kinderen anders reageren op geluidsproducties die ze mogelijk al maanden hebben gehoord (ik weet echt niet wat kinderen al meekrijgen in de baarmoeder en wanneer ze potentieel iets kunnen horen) en waar de hersenen dus al aan hebben kunnen wennen, t.o.v. een volledig nieuw patroon.
Hoe lang zou het duren voor ze Arabisch op dezelfde manier verwerken als Frans? Zit het in die paar uur, of is het een langer proces. Reageren ze op Frans als op Arabisch als ze echt pasgeboren zijn, of is er dan al een verschil tussen moedertaal en vreemde taal? Hoe zit het met gelijksoortige talen?
Het is erg interessant, maar roept nog wel wat vragen op.
Het argument dat ze het herkennen als taal is dat ze heel anders reageren als ze omgekeerd afgespeeld Frans of Arabisch horen. Het lijkt er sterk op dat ze dat als onnatuurlijk beschouwen, hoewel het akoestisch per definitie sterk lijkt op gewoon afgespeelde fragmenten.
Ze waren natuurlijk 'gewend aan het Frans', dat is het hele punt, maar merk op dat ze de spreekster nog nooit eerder konden hebben gehoord: ook de moeder kende deze niet. Ze reageerden dus wel degelijk op iets abstracters dan 'geluidsproducties'. Mij lijkt de conclusie vrij logisch dat ze dus in de moederschoot al bezig waren 'Frans' te leren, of daar in ieder geval bepaalde eigenschappen van oppikten, misschien genoeg zodat ze weten op welke 'geluidsproducties' ze moeten letten als ze geboren zijn.
Ik neem aan dat Arabisch expres is genomen als een taal die maximaal contrasteert en die de moeder niet zoveel hoort (het gat over kinderen in Montréal). Het zou natuurlijk interessant zijn hoeveel verschil nog is toegestaan – hoe het zit met andere Romaanse talen, of andere variëteiten van het Frans. Dat onderzoek gaat vast nog gebeuren, in ieder geval dat hoop ik.
Ik ontken niet dat ze het Frans herkennen, maar ik stel er vraagtekens bij dat ze het herkennen en verwerken als Frans, i.e., een taal. Zelfs met de non-linguïstische stimuli heb daar nog geen sluitend bewijs voor. Ongetwijfeld is herkenning van patronen erg handig (noodzakelijk) bij taalverwerving, maar herkenning van patronen alleen is geen taalverwerving.
Nogmaals, dat maakt de observatie niet plots oninteressant, verre van zelfs. Maar ik zou het niet zien als meer dan verkennend onderzoek en dan ook zeker geen verregaande conclusies trekken over taalverwerving van baby's. Vandaar ook al mijn vervolgvragen.