Ons populaire managersfeuilleton De verleden tijd van lijken is terug!
Door Marc van Oostendorp
Glimlachend keek Wouter Pieterse, de voormalige hoogleraar Financiële Letterkunde, in de spiegel. Met zijn nieuwe bril en zijn zorgvuldige kapsel leek hij nóg meer op een financieel econoom, zo iemand met een zeer hoge h-index en ditto maatschappelijk belang, uitgemeten in commissariaten bij verzekeringsmaatschappijen.
Wetenschappelijk verantwoord én belangrijk voor de samenleving, daar draaide het hem al om toen hij had gekozen voor de Financiële Letterkunde, en bij dat doel was hij alleen maar dichter gekomen nu hij HR-manager geworden was, de hoogste HR-manager en daarmee in zekere zin de hoogstverantwoordelijke na de rector op deze universiteit.
En dan mocht hij ook nog een slechtnieuwsgesprek gaan voeren!
Na zorgvuldige studie van een commissie waarin behalve Wouter (vz.) ook nog de decaan, twee andere HR-managers, een studentlid en een medewerker van Wouters nieuwe afdeling (not.) plaats hadden, was er besloten dat Joop, de specialist in middelnederlandse voegwoorden, niet functioneerde.
Er werd op de deur geklopt. Daar zou je hem hebben. Snel borg Wouter de spiegel op van zijn op een buste van Bourdieu en een ultradunne, gesloten laptop, na geheel lege bureau. Hij liep naar de deur om deze open te doen, dat was wel zo netjes.
“Ha, Joop!’, zei hij. Bij de vele cursussen slechtnieuwsgesprek waren de docenten het over één ding altijd eens geweest: de structuur van zo’n gesprek. Onmiddellijk de klap uitdelen, dan de ander de ruimte te geven om te reageren; tenslotte samen vooruit kijken. “We hebben besloten je een verbetertraject aan te bieden. Als er in november geen verbeteringen plaats hebben gevonden, kan dat arbeidsrechtelijke consequenties hebben!”
Joop keek hem ongelovig aan, maar Wouter dacht dat dit niet voldoende ‘ruimte om te reageren’ was. “Ik zal het even toelichten,” zei hij. “We hebben geconstateerd dat je in het afgelopen jaar drie van de achttien vergaderingen hebt gemist. Dat is 17%. Daarnaast zijn je plannen voor je colleges in 2019 ondanks herhaald aandringen nog steeds niet uitgewerkt naar tevredenheid van de desbetreffende commissie. Ook hebben we geconstateerd dat je zelfevaluatie alleen positieve punten bevatte, en geen kritiek op eigen functioneren.”
“Ik ben dit jaar tot lid van de Akademie benoemd,” zei Joop. “Ik heb een boek gepubliceerd en zeven artikelen. Ik heb gastcolleges gegeven in Boedapest en Berlijn.”
“Daar gaat het niet om, Joop!” onderbrak Wouter zijn werknemer, ondanks al zijn slechtnieuwsgesprektrainingen geïrriteerd. “Dat zijn externe activiteiten, die irrelevant zijn voor je beoordeling als werknemer van de universiteit. We weten dat je graag reist en buiten de deur met allerlei collega’s werkt. Voor deze universiteit is echter vooral van belang dat je helpt om ons in deze moeilijke tijden vooruit te helpen. Daar zien we te weinig van!”
Hij hoopte dat de reactie van de werknemer dan nu toch mocht komen, maar Joop zweeg. “Ik vind het zelf ook niet leuk,” zei Wouter. “Maar als er geen verbetering komt, kan ik dat niet tolereren.”
Hij is nog grimmiger dan je denkt. Ik weet van sollicitatieprocedures waarbij mensen niet werden gevraagd voor een vervolgronde omdat ze niet goed zouden liggen in een team. Dat is ergens begrijpelijk, maar het betekent tegelijk dat het feitelijke criterium voor aanstelling niet is of iemand de beste geleerde is maar of iemand de beste omgangsvormen heeft. Mensen die in een bureaucratische context functioneren stellen dus mensen aan die in een bureaucratische context kunnen functioneren.
Ik denk dat dit verklaart hoe sommige onderzoeksnetwerken konden degenereren tot wat alleen kan worden getypeerd als geïnstitutionaliseerde “group think”.
Dit is fictie, Jona! En dan ook nog eens fictie die niet gaat over een sollicitatieprocedure, maar over een beoordeling van iemand die al decennia bezig is met zijn studie naar middelnederlandse voegwoorden. Mijn bedoeling is een spannende thriller te vertellen, en je gaat natuurlijk ook niet tegen Saskia Noort zeggen dat de werkelijkheid grimmiger is dan je denkt omdat sommige mensen gewurgd worden zónder dat ze de avond tevoren een heerlijk recept van Ottolenghi hebben gekookt voor al hun vrienden.
En ik maar denken dat het een sleutelroman was! Trap ik warempel in de valkuil die je van de week met betrekking tot het boek van Tom Wolfe opmerkte.
(Klopt het trouwens dat dit de eerste keer is dat Joop optreedt zonder te niezen? Of komt dat nog?)
Je moet in slechtnieuwsgesprekken de ander de ruimte geven om te reageren, Peter-Arno.
Volgens mij was Joop zichzelf niet meer.