Op zaterdag 18 maart jl. ontving dr. Frans Debrabandere op het symposium ‘Zeeuwen door de eeuwen. Verhalen over Zeeuwse familienamen’ in het Belfort in Sluis de Matthias de Vriespenning uit handen van prof. dr. Frieda Steurs, directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal. De Stichting Matthias de Vriesfonds werd bijna 40 jaar geleden opgericht en heeft tot doel de Nederlandse lexicologie in het algemeen te bevorderen. De naam van de stichting verwijst naar  Matthias de Vries (1820–1892), een Nederlands taalkundige die als Leidse hoogleraar sterk inzette op de Nederlandse letteren, de taalkunde en de lexicografie. Samen met L.A. te Winkel zette hij het Woordenboek der Nederlandsche Taal op, in de later naar hen beiden genoemde spelling De Vries en Te Winkel.
Het Matthias de Vriesfonds reikte vroeger al de Matthias de Vriespenning uit aan personen die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt voor de lexicologie. De zilveren penning is een kleine versie van de plaquette op de gevel van het voormalige woonhuis van De Vries aan het Rapenburg in Leiden.

Nu het Instituut van de Nederlandse Lexicologie (het INL) hervormd is tot een ruimer Instituut voor de Nederlandse Taal (het INT) met een nieuw elan en een bredere missie, vindt het INT het een goede gelegenheid om weer aan te knopen bij de traditie van de Matthias de Vriespenning. Deze zal worden uitgereikt aan verdienstelijke taalkundigen die zich sterk hebben ingezet voor het Nederlands.

Overhandiging

Prof. dr. Frieda Steurs overhandigde de penning na het uitspreken van de volgende laudatio: “Het is een eer voor ons om de penning vandaag uit te reiken aan dr. Frans Debrabandere, die de lexicologie van het Nederlands op excellente wijze gediend en geïnspireerd heeft. Dr. Debrabandere is onmisbaar geweest voor de totstandkoming van het Vroegmiddelnederlands Woordenboek en het Oudnederlands Woordenboek. Deze woordenboeken zijn nu tot onze grote trots digitaal beschikbaar voor alle gebruikers via onze geïntegreerde taalbank. Tegelijk was dr. Debrabandere de hoofdredacteur van het vierdelige Etymologisch woordenboek. Dit prachtige kwaliteitsvolle werk kwam onder zijn kundige leiding tot stand. Talrijk zijn de prijzen die hij mocht ontvangen; we noemen onder meer de prijs voor Taalkunde van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, de ANV-Visser Neerlandia Prijs, en de Kruyskamp-prijs van de maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Frans Debrabandere is de gedroomde taalkundige, actief op het gebied van de naamkunde, dialectologie, taalzorg, etymologie en lexicografie. Hij publiceerde 17 boeken waaronder 6 woordenboeken en zowat 1.100 artikelen en boekbesprekingen.”

Daarna overhandigde zij hem de Matthias de Vriespenning waarin als randschrift staat: Dr. Frans Debrabandere, met bewondering voor de orde die hij met namen in de chaos schiep.

Symposium

Op het symposium ‘Zeeuwen door de eeuwen’, georganiseerd door de Stichting Johan Hendrik van Dale, de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) en de gemeente Sluis, waren er lezingen over (Zeeuwse) familienamen door Leo Hollestelle, Huib Uil, Jeanine Dekker en Veronique De Tier, Magda Devos, Piet van Sterkenburg en Frans Debrabandere. Frans Debrabandere schreef onder andere het Zeeuws etymologisch woordenboek en het Woordenboek van de familienamen in Zeeland. Dit laatste werk is echter nooit gepubliceerd en enkel online te vinden. De SCEZ en de ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland willen voor de zomer dit woordenboek van de familienamen in Zeeland op de website www.zeeuwseankers.nl plaatsen als doorzoekbare database. Een eerste demonstratie werd getoond op het symposium zaterdag. Er was ook aandacht voor de genealogische website Zeeuwen Gezocht van het Zeeuws Archief. Verder kwamen ook de ontstaansgeschiedenis van de familienamen en de betekenis van enkele bekende en minder bekende Zeeuwse namen aan bod.