Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

lexicografie

Nieuw in Trefwoord

door 2 Reacties

In Trefwoord, het digitale tijdschrift voor lexicografie en lexicologie, zijn onlangs de volgende artikelen verschenen: Een overzicht van alle eerder verschenen artikelen uit Trefwoord (en De Woordenaar) staat op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Nieuwe bijdragen voor Trefwoord over woordenboeken, woordenboekmakers en andere … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord

Woordenboeken als wapens voor de rechter

door Reageer

Er zijn vermoedelijk geen woorden waarover zoveel is geschreven als over Jood. Althans, dat meent Ewoud Sanders, en als er iemand is die dat weten kan, is hij dat – de Nederlandse historicus die het allermeest weet over taal. Sanders is zelf ook al heel lang bezig geweest met het onderwerp. Twintig jaar geleden deed hij al onderzoek naar 'het beeld van Joden in de … [Lees meer...] overWoordenboeken als wapens voor de rechter

Nieuw in Trefwoord

door Reageer

In Trefwoord, het digitale tijdschrift voor lexicografie en lexicologie, zijn onlangs de volgende artikelen verschenen: Een overzicht van alle eerder verschenen artikelen uit Trefwoord (en De Woordenaar) staat op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Nieuwe bijdragen voor Trefwoord over lexicografische onderwerpen zijn welkom. U kunt uw … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord

Een monument voor het Meslânzers

door 4 Reacties

Midslands, heet het in het Nederlands, maar in het woordenboek dat vorige week van deze kleine Waddentaal verscheen, lees je vooral ‘Meslânzers’. In oudere bronnen komt ook nog wel de spelling ‘Meslônzers’ voor. Ergens daartussen ligt de werkelijke klank van dit woord, maar wie dat horen wil, moet er een lange reis voor overhebben. Meslânzers wordt gesproken op het midden van … [Lees meer...] overEen monument voor het Meslânzers

Hoe wurket it rymwurdboek?

door Reageer

De Fryske Akademy hat, mei help fan rapper/kollumnist Pieter Zijlstra en syn freonen Sweder Oosterkamp en Teun de Vries, in rymwurdboek ûntwikkele. Hoe wurket sa’n rymwurdboek no eins? Rymje bart op basis fan klanken. De útspraak fan wurden is dus hiel wichtich. Yn de wittenskip wurdt dy útspraak wjerjûn yn saneamd fonetysk skrift. Dat is in spesjaal skrift dat foar alle … [Lees meer...] overHoe wurket it rymwurdboek?

“Minne bak”

door 6 Reacties

Okkerdeis frege in kollega op ’e Akademy wat ik bedoelde mei “minne bak”. Ik skeat fuortendaalks yn ’e ferdigening. “Kinst dat net? Dat is dochs hiel gewoan Frysk!” Ik blufte eins, want as sy as beropsfries de útdrukking net kin, is it miskien dochs net sok “gewoan Frysk”. “Minne bak” is suver myn standert-reaksje as der wat negatyfs bart. In soarte fan negative ferzje fan … [Lees meer...] over“Minne bak”

Vaak zonder het te beseffen

door Reageer

Mijn digitale snuistertochten door Van Dale, om taal aan studenten ‘een beetje inzichtelijk te maken’, bereid ik meestal voor met een woord dat aangebrand is door de actualiteit. Binnen de kortste keren ben ik vervolgens verdwaald, wegens doorklikken, bijsurfen en nogal ongerust nazien in bestanden die officieel boeken zijn geworden. Ditmaal was het de tweede betekenis … [Lees meer...] overVaak zonder het te beseffen

Woordgeslacht, sexus en Van Dale: een beetje orde op zaken

door 3 Reacties

Over woordgeslacht, voornaamwoordelijke verwijzing en de relatie tussen die twee bestaat nogal wat verwarring, zo blijkt uit een aantal recente discussies op Neerlandistiek naar aanleiding van informatie daarover in de nieuwe dikke Van Dale. Om ervoor te zorgen dat de discussiepunten voor iedereen helder zijn, wil ik hier een aantal feiten op een rijtje zetten. Daarna geef ik … [Lees meer...] overWoordgeslacht, sexus en Van Dale: een beetje orde op zaken

Microscopisch lezen

door Reageer

Guus Middag heeft een bijzondere techniek ontdekt: close reading op microniveau. Ja, je kunt romans close readen , en gedichten; maar Middag doet het met individuele woorden. Hij demonstreerde de techniek jarenlang in het tijdschrift Onze Taal, en sommige stukjes waren al verzameld in zijn Rarewoordenboek. Nu is er ook nog een Verklarend zakwoordenboekje van rare woorden, met … [Lees meer...] overMicroscopisch lezen

Voer voor filologen en lexicografen: ‘menich eewich’

door 4 Reacties

Soms denk ik wel eens: “Toch jammer dat er geen hiernamaals bestaat.” Dan ben ik iets tegengekomen dat ik graag zou delen met een overleden collega of nóg liever met de middeleeuwse auteur zelf. Deze week was dat Jacob Verdam, de man achter het fenomenale Middelnederlandsch Woordenboek. In het MNW-artikel MENICH staat onder betekenisonderscheid 2) Menig: Het gaat om het … [Lees meer...] overVoer voor filologen en lexicografen: ‘menich eewich’

Nieuw boek: Geen woord te veel. Geschiedenis van INL tot INT

door Reageer

Op donderdag 5 november 2020 werd tijdens het symposium 'Op je woorden letten' het nieuwe boek Geen woord te veel. Geschiedenis van INL tot INT gepresenteerd. Het boek is geschreven door voormalig INL-directeur Piet van Sterkenburg en Frieda Steurs, de huidige directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). In het boek komen Matthias de Vries en zijn taalkundige … [Lees meer...] overNieuw boek: Geen woord te veel. Geschiedenis van INL tot INT

Matthias de Vriespenning voor prof. dr. Dirk Geeraerts

door Reageer

Op donderdag 5 november 2020 ontving prof. dr. Dirk Geeraerts tijdens het symposium 'Op je woorden letten' de Matthias de Vriespenning. Deze bijzondere penning wordt traditioneel door het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) uitgereikt aan taalkundigen die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt voor de lexicologie en de studie Nederlands. Het was voor het eerst dat de … [Lees meer...] overMatthias de Vriespenning voor prof. dr. Dirk Geeraerts

26 februari 2020, Leeuwarden: J.H. Halbertsma’s Fries-Latijnse Lexicon Frisicum (1872) vertaald

door Reageer

Door Anne Dykstra Joost Hiddes Halbertsma (1789-1869) schreef het Lexicon Frisicum uitdrukkelijk niet voor de Friese bevolking. Toch wordt hij gezien als de founding father van de lexicografie van het moderne Fries. Daar valt wat voor te zeggen, want zijn postuum uitgegeven Lexicon Frisicum (1872) heeft uiteindelijk geleid tot het wetenschappelijke Wurdboek fan de Fryske … [Lees meer...] over26 februari 2020, Leeuwarden: J.H. Halbertsma’s Fries-Latijnse Lexicon Frisicum (1872) vertaald

Nieuw in Trefwoord: twee bijdragen over het Oudfries

door Reageer

In juni van dit jaar werd het 10de International Congress of Historical Lexicography and Lexicology gehouden in Leeuwarden. Twee presentaties gingen over woordenboekprojecten buiten Friesland waarin ook Oudfries woordmateriaal beschreven wordt. Deze bijdragen zijn nu in vertaling opgenomen in Trefwoord, het digitale tijdschrift voor de lexicografie. Andreas Deutsch, … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord: twee bijdragen over het Oudfries

Pas verschenen: Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje

door Reageer

Komt een klimaatschieter op gewelddadige wijze op voor het milieu? Is een dwangzoen een typisch gevalletje #MeToo? En zijn kastelen in Spanje echt een bezoekje waard? In het nieuwe boek Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje bespreken Dirk Geirnaert en Roland de Bonth de betekenis en herkomst van ‘woorden die we wisten’. … [Lees meer...] overPas verschenen: Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen in Spanje

Nieuw in Trefwoord: Lexicografie van het Fries, een beknopt overzicht

door Reageer

In juni van dit jaar werd het 10de International Congress of Historical Lexicography and Lexicology gehouden in Leeuwarden. Tijdens de welkomstsessie gaven Frits van der Kuip en Janneke Spoelstra een beknopt overzicht van de lexicografie van het Fries. De Nederlandstalige versie van dit overzicht is hier te vinden. … [Lees meer...] overNieuw in Trefwoord: Lexicografie van het Fries, een beknopt overzicht

De witte wijn leppende elite

door 9 Reacties

Een paar weken geleden brak Nicoline van der Sijs op Neerlandistiek een lans voor de historische taalkunde, die bestudeert hoe het moderne Nederlands is ontstaan uit oudere taalfasen (lees haar pleidooi hier). Wie kennis heeft van de historische taalkunde kan volgens haar met een relativerende en kritische blik naar taalregels kijken. Daarnaast geeft bestudering van de … [Lees meer...] overDe witte wijn leppende elite

Van taalvitter naar taalfitter

door 8 Reacties

Door Jan Renkema Vijf jaar lang verzamelde het Instituut voor de Nederlandse Taal taalirritaties in verkiezingen onder de titel Weg met dat woord! In dit boekje worden de inzendingen besproken en gaan de auteurs dieper in op die ergernissen. Ik kreeg het boekje en ik irriteerde mij zó dat ik het heb weggeven aan een man die mij tijdens het baantjes trekken steeds probeerde … [Lees meer...] overVan taalvitter naar taalfitter

Het as

door 1 Reactie

Door Henk Wolf Een paar dagen geleden bekeek ik op nu.nl een video over cremeren. In die video had de voice-over het een paar keer over 'het as'. Dat vond ik opvallend, want voor mij is as uitsluitend een de-woord. Ik heb eerst op de online-woordenboeken WNT en Van Dale nagekeken of die as als het-woord kennen. Dat bleek niet zo te zijn. Toen heb ik op meldpunttaal.nl een … [Lees meer...] overHet as