• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Het as

5 oktober 2018 door Henk Wolf 1 Reactie

Door Henk Wolf

Een paar dagen geleden bekeek ik op nu.nl een video over cremeren. In die video had de voice-over het een paar keer over ‘het as’. Dat vond ik opvallend, want voor mij is as uitsluitend een de-woord.

Ik heb eerst op de online-woordenboeken WNT en Van Dale nagekeken of die as als het-woord kennen. Dat bleek niet zo te zijn. Toen heb ik op meldpunttaal.nl een melding van de vondst gemaakt. Dat kan ik iedereen die iets aparts hoort of leest, aanraden, want daar onstaat een mooi databankje van opvallende vernieuwingen in het Nederlands. Hulde aan de bedenkers!

Toen ben ik gaan googelen. Op internet komt ‘het as’ 267 keer voor. Daar zitten wel wat valse treffers bij, waarin ‘as’ de afkorting van aanstaande is of waarin het een Afrikaanse werkwoordsvorm is, maar de overgrote meerderheid van de treffers zijn wel degelijk teksten waarin over as wordt gesproken. En opvallend is dat in alle teksten die ik kon vinden ‘het as’ de specifieke betekenis van ‘restant van verbrand mensenlichaam’ heeft. Ik kon geen voorbeelden vinden waarin ‘het as’ verwees naar bijvoorbeeld sigarettenas of as uit de barbecue of de kachel. Ook as in de betekenis van ‘stang waar iets omheen draait’ kwam ik niet tegen.

Het gebeurt weleens vaker dat er in vaktaal een ander lidwoord bij een zelfstandig naamwoord wordt gebruikt dan in de algemene taal. Voorbeelden daarvan zijn microscoop (‘het’ voor onderzoekers, ‘de’ voor de meeste mensen) en ree (‘het’ voor jagers, ‘de’ voor de meeste anderen). Mogelijk speelt dat verschil bij as ook een rol. Opvallend veel van de vindplaatsen van ‘het as’ zijn namelijk websites van crematoria.

Nu nu.nl blijkbaar zonder erg ‘het as’ gebruikt, zou het me niet verbazen als we het begin van een betekenisspecialisatie zien, waarbij ‘het as’ langzaam de betekenis ‘mensenas’ naar zich toe trekt. Over twintig jaar maar eens kijken of die voorspelling uit is gekomen.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: lexicografie, lidwoorden, woordgeslacht

Lees Interacties

Reacties

  1. Monique zegt

    11 juni 2024 om 20:14

    Bedankt voor het uitzoeken Henk! Vandaag werden wij, inderdaad in het crematorium, voor het eerst geconfronteerd met ‘het as’ en ben ik, net als jij destijds, gaan googelen of het zelfstandig naamwoord as bestaat met onzijdig lidwoord. Officieel niet dus, maar jouw uitleg sluit helemaal aan bij onze ervaring. We zijn inmiddels 6 jaar verder sinds jij het hebt uitgezocht en ik heb niet het idee dat ‘het as’ inmiddels volledig is ingeburgerd. Maar wie weet, nog 14 jaar te gaan begrijp ik ..
    Vriendelijke groet,
    Monique ‍♀️

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

SPROOKJE

Om middernacht word ik een pompoen en drijf ik weg in een muiltje

Bron: datering; 1971-1972; niet eerder gepubliceerd

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d