Door Bas Jongenelen

 Meestal rijmt iets met opzet. Het komt zelden voor dat iets per ongeluk rijmt, dus als dat gebeurt, dan valt het op. ‘Hé, dat rijmt,’ zegt iemand. ‘Dus is het waar,’ antwoord je dan. Want als het rijmt, is er over nagedacht en dan zal het wel waar zijn. Soms rijmt er iets… net niet / net wel. De dichtvorm wisselspoor is hierop gebaseerd, op de vraag of woorden uit een andere taal eigenlijk wel rijmen op Nederlandse woorden. Rijmt ‘tweet’ wel echt goed op ‘niet’? Door ‘tweet’ bewust op ‘niet’ te laten rijmen, laat de auteur zien dat hij behendig is in taal. Het is heel bewust gedaan, er is geen sprake van toeval-rijm.

Ik vermoed dat het etiket van de flacon Cillit Bang power cleaner een mooi geval van toeval-rijm toont.

Kalk & glans
Calcaire & brilliance

Laat dit fraaie vers eens rustig tot u doordringen, zeg het eens hardop. Ja, ook als u nu in een volle trein zit – wat kan u het schelen? Ik gooi hem er gewoon nog een keer in:

Kalk & glans
Calcaire & brilliance

Vooral als je ‘kallək’ zegt, dan is het ritmisch zeer fraai. Toe maar, zeg het nog maar eens hardop, met die svarabhaktivocaal erin. 

Kallək & glans
Calcaire & brilliance

Maar we laten ons door dat fraaie rijm in de luren leggen, we zien helemaal niet meer wat er staat. Op de verpakking van een product staat heel vaak een aanmoediging om het product te kopen, of er staat op wat het product doet. ‘Nu nog beter’ – zo iets, of: ‘Met echte melkchocolade’, ‘Krachtige reiniging & Frisse geur’. Dan weet je wat je hebt.

De firma Cillit Bang denkt daar anders over. Hun spuitflacon met power cleaner zorgt voor

Kalk & glans

Daar heb je toch helemaal niets aan? Ik wil geen kalk in mijn wc. Wel glans. Glans is goed, maar kalk? Nee nee nee. Ik ben tegen kalk en voor glans. Waarschijnlijk hebben ze zich bij Cillit Bang een beetje mee laten slepen door die mooie rijmvondst en hebben ze door deze poëtische expressie niet meer verder nagedacht. Deze power cleaner spuit heus geen kalk.

Kalk & glans
Calcaire & brilliance

Lees maar, er staat niet wat er staat.