Door Marc van Oostendorp
Waarom horen buitenstaanders soms moeilijk of een Hollander ‘rood’, ‘groot’ of ‘goot’ zegt? En hoe spreekt een echte Hagenees het woord ‘grond’ uit?
- Door naar de hoofd inhoud
- Skip to secondary menu
- Spring naar de eerste sidebar
- Spring naar de voettekst
Neerlandistiek
Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek
Footer
Gappig dat de g in gond en goot langer wordt aangehouden en dat die Hagenezen dus niet alleen de r (uit luiheid?) niet uitspreken zoals bij tv-pogamma of wârrûmme wos, waar ook de t nog afvalt. Wat ze ook wel doen is de r vervangen door een g, zodat hard, hagt wordt en smart, smagt. Heerlijk!
(En terzijde, de talen in Den Haag kenmerken zich door zowel plat als bekakt Haags en is het daardoor niet aannemelijk dat Ilja Pfeijffer als Rijswijker zijn taalregisters en variaties hierop mede zal hebben gebaseerd?)
Leuk zondagochtendcollege!
Als je de toeristische website van de gemeente Den Haag (op denhaag.com) goed bekijkt, zul je zien dat er onderaan de pagina een optie wordt geboden om de pagina in het Haags te lezen:
https://denhaag.com/dh
Op het moment zie ik daar een advertentie voor een “spraukjesachtige Kegst”, waar ze deze samenvoeging zelfs in de spelling weergeven in “Kegst” (maar niet in “spraukjesachtige”). Ik heb hier geen exemplaar van Haagse Harry bij de hand, dus ik weet niet of ze hier de “standaardspelling” van het Haags gebruiken. (Ik denk dat we wel kunnen zeggen dat Haagse Harry de standaardspelling van het Haags is!)
In elk geval, op denhaag.com/dh staan nog wel meer mooie voorbeelden, waaronder:
“De 11 kilaumeitâh stgand in de achtâhtùin geif De Haag altèd iets ekstra’s. De blik op de vrèje horizon, de frisse zeiluch en de stoere surrefâhs roepe vieâh sèzoene lang un on-Neidâhlans vekansiegevoel op.”
In het woord “stgand” hier gebruiken ze wel een “g”, maar in “vrèje” dan weer niet. Ik kan me ook voorstellen dat het lastiger is om deze klank te produceren na een /v/ (of nouja, waarschijnlijk een /f/).
Andere voorbeelden van de homepage van denhaag.com/dh:
“De Kauninklijke Familie kajje tenslotte zaumaah teigenkaume op stgaat of in ein van ‘hun’ winkeltjes. Auk stgùikel je in de stad auvâh de Oranjes met de veile historiese monumente […]”
“Dit wogt ut toekomstige hùis van de kauning”
Ik heb me trouwens altijd al afgevraagd of deze versie automatisch gegenereerd wordt vanuit de Nederlandse versie (met een stukje code), of dat het handmatig wordt vertaald. Ik dénk het laatste. Dat is een berg werk — ik vraag me af hoe vaak die site in het Haags wordt gelezen!
Vroegâh, ik denk al zeker twintig jaar geleden, had je een programmaatje ‘Harry voâh Windaus’, dat automatisch je tekst omzette in het Haags. Dat ging misschien niet altijd foutloos (dat weet ik niet meer), naar wellicht gebruikt de gemeente het nog wel, zal een hoop werk schelen.