Op 9 december e.k. verschijnt (eindelijk!) deel 1 van het Bilzers Woordenboek: de letters A tot M, ruim 12.000 trefwoorden, met een inleiding door de auteur Patrick Slechten en een grammaticaal compendium van lic. André Vandoren. Dit alfabetisch dialectwoordenboek poogt de geest en het taaleigen te vatten van 'de Bilzenaar' sinds de omvangrijke Enquête-Willems van 1887. 150 … [Lees meer...] over9 december 2022: presentatie Bilzers Woordenboek
dialect
Het is moeilijk te zeggen wie (nog) dialect spreekt
Beeld je even in dat je samen met nog een twintigtal andere mensen in een ruimte zit. Je gaat een lezing bijwonen en de eerste vraag die wordt gesteld luidt: wie van jullie spreekt een dialect? Nu mag je die vraag even denkbeeldig beantwoorden. Zou je je hand opsteken in zo’n situatie of niet? Misschien denk je: ik ben opgevoed in het (standaard)Nederlands en dat is ook de … [Lees meer...] overHet is moeilijk te zeggen wie (nog) dialect spreekt
Brugge, Bruges en Bruhhe in de play-off
Met lokale taal naar de titel? Nu de voetbalstadions weer tot de nok toe gevuld zijn met supporters kunnen clubs de steun van hun achterban opnieuw in levenden lijve ervaren. Toch vindt veel fan engagement vandaag de dag ook digitaal plaats. Voetbalclubs zijn meer dan ooit actief op sociale media, zoals Instagram en TikTok. De interactieve mogelijkheden van de sociale … [Lees meer...] overBrugge, Bruges en Bruhhe in de play-off
Poëziefestival Gelselaar ontwikkelt zich sterk
Bij thema ‘mijn taal’ poëziewedstrijden ook kans andere dialectdichters, Fries en Afrikaans Poëzie neemt in het Achterhoekse dorp Gelselaar een hoge vlucht. Het grensoverschrijdende poëziefestival hier werd in korte tijd populair. Het groeide zo snel, dat de organisatie hierop al is aangepast. Passend onderdak is gevonden bij de Stichting Portfolio. Ook het unieke … [Lees meer...] overPoëziefestival Gelselaar ontwikkelt zich sterk
De taal van Ommen en contreien – een woordenboek over het Sallands
Maar liefst vier miljoen mensen in Nederland spreken Nedersaksisch, een streektaal die allerlei variaties kent; en ook in het noordelijke deel van Duitsland vind je deze officieel erkende streektaal terug. Alleen al in Nederland zijn echter grote verschillen te zien in het schrijven en spreken. ‘De taal van Ommen en contreien’ maakt dat duidelijk zichtbaar in de vele citaten … [Lees meer...] overDe taal van Ommen en contreien – een woordenboek over het Sallands
Publieksrapport dialect in het onderwijs
In februari 2021 deed Kristel Doreleijers via Neerlandistiek een oproep voor het invullen van een vragenlijst voor haar onderzoek naar dialecteducatie, een deelstudie van haar promotieonderzoek. De vraag die in het onderzoek centraal stond is hoeveel animo er is in het hedendaagse onderwijs (met name PO en VO, maar ook lerarenopleidingen) om aandacht te besteden aan … [Lees meer...] overPublieksrapport dialect in het onderwijs
Professor Weijnens reis naar Leiden
Sinds kort heeft het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) er een dialectoloog bij. En niet zomaar een. Het gaat om een toonaangevend taalkundige met een eigen Wikipediapagina, waarop staat dat hij wordt beschouwd als “de geestelijk vader van de Nederlandse dialectgeschiedenis”. De dialectoloog bleek in de opslag te staan van het Noordbrabants Museum. Tot nu. Sinds mei 2021 … [Lees meer...] overProfessor Weijnens reis naar Leiden
Een zomers nummer van Onze Taal
Ja, allemaal leuk en aardig dat Japans, hoorden we vorige maand zo nu en dan nadat ons themanummer over die taal was verschenen, maar in Nederland en Vlaanderen is toch ook genoeg te beleven? Zo is dat! En daarom richten we de blik in het zomernummer van Onze Taal op de taalvarianten om ons heen. Om precies te zijn: we kijken naar streektalen in de literatuur, naar de vele … [Lees meer...] overEen zomers nummer van Onze Taal
Nieuw boek: ‘Wie zegt wat waar?’
Persbericht Onze Taal Hoe noem je een lange gehaktstaaf uit de snackbar? Heet die ‘frikadel’, ‘frikandel’, ‘curryworst’ of misschien wel ‘lange hamburger’? Het antwoord vertelt iets over waar je vandaan komt. In het net verschenen boek Wie zegt wat waar? is voor zestien van dat soort vragen uitgezocht wat in Nederland en Vlaanderen de regionale verschillen zijn: van … [Lees meer...] overNieuw boek: ‘Wie zegt wat waar?’
Nééj Mééls Woordeboe:k voltooid
Het Nééj Mééls Woordeboe:k is klaar. Het bevat ruim 4900 woorden die in de negentiende en twintigste eeuw in het Meijels dialect zeker gebruikt zijn. Daarvan worden er in de omgangstaal ook nu nog steeds veel gehoord. Maar de modernisering van het dagelijks leven, de toename van communicatiemiddelen en een verhoogde mobiliteit hebben geleid tot verminderd dialectgebruik en het … [Lees meer...] overNééj Mééls Woordeboe:k voltooid
Zolft
door Viorica Van der Roest In het Huizer dialect noem je de vuilnisbelt ‘de zolft’. Dat is natuurlijk vooral heel exotisch en uniek, maar wat voor etymologische achtergrond heeft dat woord nu eigenlijk? Bij een speurtocht op internet blijkt dat deze vraag ook al eens gesteld is in 2015, op de Facebookpagina van Vrienden van het Oude Dorp. Uit de reacties op het bericht blijkt … [Lees meer...] overZolft
Huizer dialect revisited – 2
door Viorica Van der Roest Zoals vorige week beloofd, hier het antwoord op de prangende vraag: waarom noemen ze in Huizen een Vlaamse gaai een marriekolf? Lezer Daan Wesselink wees mij na de oorspronkelijke publicatie van mijn stukje over dieren- en plantennamen uit het Huizer dialect op de vorm meerkol, die tot in de twintigste eeuw gangbaar was voor ‘Vlaamse gaai’. Deze … [Lees meer...] overHuizer dialect revisited – 2
Gedicht: Warden Oom • Wedding
Wedding Boer Knul had twintig pinten in, boer Knijs al even vele. Ze zaten vast, heel naar hun zin pas 't glas gevuld, 't bier vond de kele. Ze zaagden over hemel, hel en vruchten, beesten, wijven en deden menig aardig spel, dat wat verging in luide kijven. Ze g'rochten toch van alles moe. Zegt Knul : Wat nu verrichten ? Zegt Knijs : Wij wedden om een … [Lees meer...] overGedicht: Warden Oom • Wedding
Gedicht: Warden Oom • Eerste uitgang der koeien
Eerste uitgang der koeien Maart en knape brengen hoopen knippels*; elk grijpt stok of tak en de boever komt geloopen met de lange peerdedjak. 't Koeierke is 't stal ingeslopen, stout en bout en riesche 't al* om het bindalaam t' ontknopen moedermensch alleen in 't stal. 't Is een brullen, grollen, loeien en een kletsen en een slaan, van die veertien groote … [Lees meer...] overGedicht: Warden Oom • Eerste uitgang der koeien
Huizer dialect revisited – 1
Door Viorica Van der Roest [Het eerste stukje dat ik ooit schreef voor Neder-L, ging over planten- en dierennamen in het dialect van Huizen (NH), het dorp waar mijn vader vandaan komt. Omdat ik op het moment ook met een onderzoekje naar een Huizer woord bezig ben (daarover over een paar weken meer), zocht ik op internet naar dat eerste stukje en ontdekte dat Google het kwijt … [Lees meer...] overHuizer dialect revisited – 1
Het Vlaardings is de moeite van het vastleggen waard
Onderstaande tekst is het voorwoord van het nieuwe Vlaardings woordenboek van Stephen de Vos. We plaatsen het hier met toestemming van de auteur als voorpublicatie. Door Cor van Bree Mooi dat er nu ook een woordenboek van het Vlaardings is! Hoe zou ik anders kunnen reageren: het is de tongval waarin ik zelf opgegroeid moet zijn. Rond mijn twaalfde moet ik op de standaardtaal … [Lees meer...] overHet Vlaardings is de moeite van het vastleggen waard
Aan de slag met streektaal op het vmbo
In samenwerking met het Cedin heeft de IJsselacademie een aangepaste uitgave van de lesbrief ‘Jouw taal hoort bij jou’ uitgebracht, speciaal voor vmbo-leerlingen in regio’s waar thuis ook dialect gesproken wordt. Nedersaksisch erkende regionale taal 10 oktober jongstleden ondertekenden de verschillende Nedersaksische overheden een convenant met het Rijk waarin het … [Lees meer...] overAan de slag met streektaal op het vmbo
College Jos Swanenberg over taal, cultuur en identiteit in Noord-Brabant online
In mei 2018 gaf prof. dr. Jos Swanenberg een college over taal, cultuur en identiteit in Noord-Brabant op de Universiteit van Tilburg. Ge kunt dit college hier terugkijken. … [Lees meer...] overCollege Jos Swanenberg over taal, cultuur en identiteit in Noord-Brabant online
“Kind moet over op het ‘plat’”
Door Leonie Cornips “Kind moet over op ‘plat’”, kopt De Limburger afgelopen week boven een artikel van verslaggever Jule Peeters. Waarom besteedt De Limburger juist nu aandacht aan Limburgs op de peuterspeelzaal en waarom op deze wijze? Waarom ik namens de leerstoel Taalcultuur in Limburg pleit voor meertalige peuterspeelzalen schreef ik in twee eerdere columns (hier en hier), … [Lees meer...] over“Kind moet over op het ‘plat’”
Op z’n Amsterdams en Rotterdams volgens parlementariërs
Door Siemon Reker Leentjebuur spelen in het Nederlands is zó gewoon, dat bijvoorbeeld iemand als premier Rutte niet vaak een excuserende opmerking maakt als hij iets in het Engels of Duits zegt, wat hij geregeld doet. In de tijd dat het uitspreken van Latijnse citaten of het gebruik van een Frans woord iets van alledag was, hoefde dat evenmin speciaal geëtiketteerd te worden. … [Lees meer...] overOp z’n Amsterdams en Rotterdams volgens parlementariërs
Zelf op zoek naar een taal om in te zingen
Door Marcel Plaatsman Het dialect van Texel, het Tessels, staat volop in de belangstelling. Ik doe daar ook wel erg mijn best voor, om dat dialect weer onder de aandacht te brengen, maar het aardige is: ik ben niet de enige die daar zijn best voor doet. De Historische Vereniging Texel wist met de reeks dialectvoorstellingen Echt op sien Tessels de juiste snaar te raken … [Lees meer...] overZelf op zoek naar een taal om in te zingen
Geletterdheid van Limburgse basisschoolleerlingen
Door Romy Roumans Als studente taalwetenschappen aan de Radboud Universiteit knoop ik vaak gesprekken aan met Limburgse leerkrachten en ouders over hun gebruik van het Limburgse dialect, waarbij ik soms de meest vreemde opmerkingen hoor. Zo kwam mij vorig jaar ter ore dat ouders hun kinderen bewust niet opvoeden met het Limburgs dialect, omdat hun kinderen dan slechter zouden … [Lees meer...] overGeletterdheid van Limburgse basisschoolleerlingen
Hoe bepaal je de grens van een dialect?
Dit stuk verschijnt in het kader van de Nieuwsbrief Neerlandistiek in de klas. Het bevat geen origineel onderzoek, maar is een vereenvoudigde weergave van recent onderzoek op het gebied van het Nederlands, speciaal bedoeld voor leerlingen van de middelbare school. Door Marten van der Meulen Het zal je vast weleens opgevallen zijn: mensen spreken verschillend in verschillende … [Lees meer...] overHoe bepaal je de grens van een dialect?
Pgaten ovâh ggond
Door Marc van Oostendorp Waarom horen buitenstaanders soms moeilijk of een Hollander 'rood', 'groot' of 'goot' zegt? En hoe spreekt een echte Hagenees het woord 'grond' uit? (Deze video bekijken op YouTube.) … [Lees meer...] overPgaten ovâh ggond
Over streektaalgrenzen heen
Door Marcel Plaatsman Als bierliefhebber bezoek ik regelmatig bierfestivals, als thuisdialectoloog voortaan ook taalconferenties. Gisteren was ik in Amsterdam voor een streektaalconferentie – dat is een soort festival met in plaats van bier lezingen, en in plaats van bierliefhebbers taalkundigen om mee te praten. Voor mij toch wel gefundenes Fressen, zoiets. Ik heb er ′n … [Lees meer...] overOver streektaalgrenzen heen
