• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De taal van Ommen en contreien – een woordenboek over het Sallands

11 november 2021 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Maar liefst vier miljoen mensen in Nederland spreken Nedersaksisch, een streektaal die allerlei variaties kent; en ook in het noordelijke deel van Duitsland vind je deze officieel erkende streektaal terug. Alleen al in Nederland zijn echter grote verschillen te zien in het schrijven en spreken. ‘De taal van Ommen en contreien’ maakt dat duidelijk zichtbaar in de vele citaten die bij de woorden in dit woordenboek staan vermeld. De auteur, Gerrit Jan Martens,  werpt echter ook licht op de overeenkomsten tussen de dialecten die tot het Nedersaksisch behoren en hij licht toe hoe sommige woorden zich in de loop der tijd hebben ontwikkeld. Zo krijgt de lezer haast terloops tevens een kijkje in de geschiedenis van het platteland in Nederland.

Emeritus predikant Gerrit Jan Martens heeft met dit woordenboek gepoogd om mensen te laten ervaren hoe streektaal in het dagelijkse leven wordt gebruikt. Als uitgangspunt nam hij de verhalen van zijn plaatsgenoot Dieks Makkinga die in Ommen veel bekendheid geniet. Al gauw breidde hij dat uit met vele citaten uit de gedichten van Johanna van Buren en korte fragmenten uit ‘De Darde Klokke’, het historisch tijdschrift van Ommen. Ook bezocht hij voor research de IJsselacademie in Kampen. Daar schreef hij gegevens met de hand over uit een enquête waaraan 60 plaatsen in Overijssel hadden meegewerkt. Zijn familie voorzag hem bovendien ruim 15 jaar van allerlei krantenknipsels en historisch materiaal.

Bij vele woorden in ‘De taal van Ommen en contreien’ wordt iets verteld over de etymologische herkomst: Wanneer werd een woord voor het eerst gebruikt? Uit welke taal is het afkomstig en wat betekende het oorspronkelijk? Symbolen in de kantlijn maken duidelijk wanneer sprake is van typisch streektaal bij spreekwoorden en gezegden. Ook wordt een beknopte uitleg gegeven van kenmerkende afwijkingen in spelling en grammatica, zoals de vervoeging van sterke werkwoorden.

‘De taal van Ommen en contreien’ bestaat uit twee delen: een deel Sallands-Nederlands en een deel Nederlands-Sallands. Het deel Sallands-Nederlands omvat ongeveer 250 pagina’s met Ommer dialectwoorden, gevolgd door een grammaticale beschrijving, betekenisuitleg en vaak nadere toelichting. Het tweede deel bevat een woordenlijst Nederlands-Sallands van ongeveer 50 pagina’s, en is een handig hulpmiddel als ingang op het eerste gedeelte.

Behouden voor een volgende generatie

Het belang van ‘De taal van Ommen en contreien’ wordt mooi door prof. dr. Nicoline van der Sijs in haar bijdrage aan het woordenboek beschreven: “De dialecten staan in het Nederlandstalige gebied onder druk en veranderen onder invloed van het Standaardnederlands. Dat maakt het des te belangrijker dat dialectsprekers hun moedertaal opschrijven. Dialecten verdienen het om bewaard te blijven en te worden doorgegeven aan een volgende generatie: bij voorkeur via de moedertaal, maar nu dat steeds minder vaak gebeurt, dan in ieder geval op schrift. De verschijning van dit woordenboek is dus verheugend nieuws.  Dit woordenboek vormt een prachtige fonkelnieuwe bouwsteen aan het grotere gebouw van het Woordenboek van de Overijsselse Dialecten, waaraan sinds 1998 wordt gewerkt.”

‘De taal van Ommen en contreien’ werd geschreven door drs. Gerrit Jan Martens. Het woordenboek telt 312 pagina’s en is tot 1 december 2021 in de voorverkoop te bestellen bij www.bestelmijnboek.nl voor € 24,95. Daarna is het voor € 27,95 verkrijgbaar.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Nieuws Tags: dialect, Nedersaksisch

Lees Interacties

Reacties

  1. jmboots zegt

    12 november 2021 om 09:13

    Ik ben hier zeer benieuwd naar ! Jan

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jac. van Hattum • Geboorteplaats

En welke reis hij aanwees op de kaart
en over grenzen trok of buitengaats;
zijn vinger wees dat dorpje aan de vaart:
dit was zijn jeugd; dit zijn geboorteplaats.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN AFGEWEZEN HARING

Nee, haring moet je maar niet eten,
op zeebanket rust een bezwaar,
dan krijg je van die gekke dromen
met rare lintjes in het haar.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1973 Leendert van Dis
2020 Flip G. Droste
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d