Door Marc van Oostendorp
Het College voor Toetsen en Examens is een gewichtig orgaan. Wie jong is en wil toetreden tot de Nederlandse samenleving, moet eindexamen doen op de middelbare school. Het centrale deel van die examens wordt onder toezicht van het CvTE samengesteld. In die zin bepaalt dit college dus wie er toegang heeft tot de Nederlandse samenleving.
Dat er problemen zijn, is inmiddels bekend. Neerlandistiek is niet het enige medium dat er regelmatig over bericht. Nederlands is lang niet het enige vak waarover regelmatig wordt geklaagd (er waren dit jaar bijvoorbeeld ook problemen bij Frans, Duits en natuurkunde).
Het probleem blijkt bovendien niet nieuw. W. Kleisen, voormalig leraar Nederlands in Enschede (en lezer van Neerlandistiek) stuurde de volgende e-mail:
Bij het lezen van het bericht over de examenfout kreeg ik een gevoel van herkenning. Het is al lang geleden – ik ben nu tachtig jaar. Ik beantwoordde eerst zelf de examens, voordat ik ging corrigeren. Op twee of drie punten weken mijn antwoorden af van de normen. Ik haalde de pers ermee. Mijn brief aan de toenmalige CEVO werd nietszeggend beantwoord. Ik ging echter door, ook via de pers.
Op een middag werd ik opgebeld door de voorzitter van de CEVO. Hij zei dat Ik gelijk had, maar dat ik het niet zou krijgen. Zou dit wel het geval zijn, dan zouden ouders of leerlingen kunnen gaan procederen, bijvoorbeeld omdat ze met een punt meer voor Nederlands zouden slagen, terwijl zij nu gezakt waren.
Ik heb het na dit zeldzaam openhartige antwoord maar bij gelaten. De reden waarom op dit soort klachten zo lullig wordt geantwoord, zal niet veranderd zijn. Leg dus het hoofd maar in de moede schoot!
In juni 1993 verscheen in de Volkskrant inderdaad dit artikel over de actie van Kleisen. Het zou inderdaad bij wijze van spreken gisteren verschenen kunnen zijn (behalve dat het CEVO tegenwoordig dus CvTE heet: nieuw logo, nieuw briefpapier).
Aan de poort van het volwassen leven van de gemiddelde Nederlander staat een organisatie die met willekeur bepaalt wat ‘goed’ is en wat ‘fout’ en die wie het waagt dat in twijfel te trekken in de hoek zet. Gelukkig zijn er nog genoeg hoofden die weigeren om in welke moede schoot ook te gaan liggen.
Het is makkelijk klagen over verleden examens. Vertel mij wat, ik deed & doe het zelf ook, con brio en zelfs con een zekere amore. En dat al twintig jaar.
Maar het is een heel andere zaak om een goed examen te willen & durven maken dat bij iedereen in de smaak valt. Stel je voor dat je voor die taak stond! ik moet er (bijna) niet aan denken!