• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Sinds wanneer gebruiken we ‘pop’ in de betekenis van ‘popmuziek?

29 oktober 2018 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Lancering Nederlab en wedstrijd

Het antwoord op bovenstaande vraag weten we ook nog niet. Afgelopen vrijdag 26 oktober lanceerden het Meertens Instituut en het Instituut voor de Nederlandse Taal de zoekmachine Nederlab. Van het vroegste Middelnederlands tot Nederlands uit de eenentwintigste eeuw: in Nederlab zijn miljoenen oude en nieuwe Nederlandse teksten voor het eerst op één plek doorzoekbaar gemaakt.

41 miljoen teksten en 18 miljard woorden

Om precies te zijn: Nederlab bevat 41 miljoen teksten en 18 miljard woorden. Het betreft tekstcollecties in diverse genres die voor het merendeel al digitaal beschikbaar waren en die nu ook gezamenlijk doorzoekbaar zijn gemaakt. Met historische kranten uit de periode 1700 – 1940, romans, Bijbelteksten, dagboekfragmenten, briefwisselingen, oorkonden, gebeden – en zelfs bioscoopadvertenties – vormt Nederlab een grote bron voor taalkundig, letterkundig en historisch onderzoek.

Met Nederlab kun je bijvoorbeeld onderzoeken vanaf welk moment ‘pop’ als woord voor popmuziek gebruikt werd. Of sinds wanneer kranten ‘een postuum’ schrijven. En wanneer werd mensch eigenlijk mens? De data uit Nederlab vertellen iets dat de kenners wel weten: dat het gebruik van ‘mensch’ afnam toen in 1947 een spellingshervorming de schrijfwijze ‘mens’ voorschreef.

Eerste Nederlandse zoekmachine met zoveel data en zoekmogelijkheden

Aan de totstandkoming van Nederlab hebben het Meertens Instituut en het Instituut van de Nederlandse Taal vijf jaar gewerkt met samenwerkingspartners het Huygens ING, de Radboud Universiteit en de Rijksuniversiteit Groningen. Instellingen zoals het Huygens ING en de Koninklijke Bibliotheek hebben toegang tot diverse collecties mogelijk gemaakt.

Om alle teksten gezamenlijk doorzoekbaar te maken, moesten bestanden geüniformeerd worden. Ook zijn data taalkundig verrijkt met lemma en woordsoort. Je kunt bijvoorbeeld zoeken naar het bijvoeglijk naamwoord arm. De machine negeert dan alle plaatsen waar arm verwijst naar het lichaamsdeel (zelfstandig naamwoord). Ook zoekt Nederlab op spellingsvarianten. De zoekmachine biedt als eerste tool zulk een grote hoeveelheid doorzoekbare data, geavanceerde zoek- en analysemogelijkheden, visualisaties en statistieken voor het Nederlands.

Hoe zit het nou met die popmuziek? 

Zoals gezegd, we weten het nog niet. Het Meertens Instituut en het INT schrijven een wedstrijd uit voor degene die het beste antwoord geeft op deze vraag. De deadline is 15 november 2018; in Neerlandistiek zullen we terugkomen op het beste antwoord, dat u kunt insturen naar communicatie@meertens.knaw.nl.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Nieuws Tags: Nederlab

Lees Interacties

Reacties

  1. DirkJan zegt

    29 oktober 2018 om 16:51

    Ik heb begrepen dat deze op zich fraaie en rijke databank niet in zijn geheel voor iedereen vrij toegankelijk is. Het auteursrechtelijk beschermd materiaal is alleen voor instellingen te doorzoeken met een inlogcode. Ik weet niet om hoeveel data het gaat, maar kennelijk ook om een aanzienlijke hoeveelheid kranten na 1900. Onduidelijk in vergelijking met Delpher. Is de hele collectie van Delpher ook opgenomen?

    En zo heb ik een paar jaar geleden al eens kort onderzoek gedaan naar de intrede van het woord ‘popmuziek’ in Nederland, maar dan gezocht via Delpher. Hopelijk geeft Nederlab dezelfde resultaten, maar daar twijfel ik nu aan in verband met de auteursrechten.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Het Spaansch en ’t Fransch

Maar weg met u, ô spraak van bastertklanken,
Waarin hyeen en valsche schakals janken;
Verloochnares van afkomst en geslacht,
Gevormd voor spot die met de waarheid lacht

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

IN DROOM

In een bladstille droom
hoorde ik kreunen op de weg.
Mijn vader sprong op
uit zijn stoel bij het raam –
wij waakten die nacht –,
snelde de tuin door, ik ook.

Het licht van de maan
omrandde met scherpe glanzen
boomstronken, een wagenschot,
de struiken, ieder blad.
Ik zelf lag daar in het donker
in de regen languit op het pad.

Bron: Tirade, november-december 1959

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1891 Jef Leenen
sterfdag
1940 Jacob Hiegentlich
1947 Jacobus Heinsius
2022 Thijs Pollmann
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d