• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Sophia Claymore, of Liefde en vertrouwen (1895)

31 maart 2019 door Ewoud Sanders Reageer

Jeugdverhalen over Joden (31)

Door Ewoud Sanders

Herkomst en drukgeschiedenis

Omslag van Sophia Claymore.
Omslag van Sophia Claymore.

Sophia Claymore bevat de vertaling van het hoofdstuk uit Sheer off, a Tale, een boek dat Charlotte Maria Tucker (1821-1893) schreef onder het pseudoniem A.L.O.E. (‘A Lady Of England’). Het gaat om het hoofdstuk ‘The Blind Maiden’. De eerste editie van Sheer off verscheen in 1868.

Tucker was een bekende en zeer productieve auteur: zij schreef ruim 150 jeugdboeken en talloze bijdragen aan jeugdbladen. Zij groeide in weelde op in Londen – haar vader zat in het bestuur van de British East India Company. Tucker kreeg een seculiere opvoeding maar leefde als volwassene als een toegewijde christen. Tijdgenoten bekritiseerden het sterk moraliserende karakter van haar geschriften, maar onder zendelingen waren ze geliefd. Tucker deed zelf ook aan zendingswerk: eerst in Londen (onder meer in Marylebone, een achterbuurt in Londen) en later in India. Zij was financieel onafhankelijk; alle opbrengsten van haar boeken schonk zij aan goede doelen en aan zendingswerk.

Sophia Claymore verscheen in 1895 bij uitgeverij Milborn in Nijmegen en beleefde één druk. Het werd uit het Engels vertaald door Albregt van Os. In 1905 werd het verhaal in vier afleveringen afgedrukt in De Grondwet, een Nederlandstalige krant die werd uitgegeven in de stad Holland in de Amerikaanse staat Michigan.

 Samenvatting

In dit boekje volgen we een korte, dramatische episode uit het leven van Sophia Claymore. Sophia is geadopteerd door de ‘edelmoedige jood’ Benjamin Izaaks.

Over haar achtergrond krijgen we het volgende te horen. Sophia is in betrekkelijke weelde opgegroeid en dit had haar materialistisch gemaakt. ‘Een schitterend lint, een opzichtig koralensnoer, een “uitvluchtje” op Zondag, of eene danspartij was voor haar zondig hart meer dan al de waarheden vervat in den Bijbel.’

Maar het noodlot had toegeslagen. Haar ouders waren gestorven, Sophia was ‘stekeblind’ en straatarm geworden en geregeld heeft zij ‘vreeselijke pijn’ als gevolg van reumatiek. Bovenal heeft Sophia ‘eene gewonde ziel’. ‘Zij bezat niet de kalmte en de rust van dat liefhebbend geloof dat zoo dikwijls Gods kinderen in beproevingen vroolijk doet zijn. Zij was zeer ongeduldig onder hare moeielijkheden al wist zij het maar al te goed dat zij die voor een deel aan zich zelve had te wijten.’

Benjamin Izaaks, haar adoptievader, is diamantbewerker. Hij is weduwnaar en heeft een zoon van een jaar of tien, Benoni. Drie jaar geleden hebben Benjamin en Benoni zich tot het christendom bekeerd, zij zijn ‘christenen uit Israel’ geworden. Sindsdien heeft ook in hun leven het noodlot toegeslagen. Benjamin kan geen werk meer vinden en zij zitten aan de grond. Zij wonen in Marylebone in Londen, kunnen de huur niet meer betalen en hebben nauwelijks geld om eten te kopen.

De jonge Benoni (‘die Joodsche trekken had en zeer armoedig gekleed was’) is echter vol vertrouwen. ‘Wij moeten ons’, zegt hij tegen de klagende Sophia, ‘door den goeden Heer bij de hand laten vatten en dan niet terugdeinzen of vrees gevoelen. Hij ziet, weet gij, al kunnen wij het niet zien, wat de beste weg is om ons voort te leiden.’

Benjamin biedt zijn oude werkgever, de joodse juwelier Elkana da Costa, aan om voor de helft van zijn oorspronkelijke salaris voor hem te komen werken, maar Elkana wijst hem spottend de deur: ‘“Ik zie u, Benjamin Izaaks, nu niet in de synagoge,” teemde hij; hij die minder om den godsdienst, Joodsche of Christelijke, geeft dan om den kleinsten korrel gouds.’

Ook Benjamins neef Ruben, houder van een pandjeshuis, weigert om de wanhopige diamantbewerker te helpen. Ruben wil Benjamin zelfs geen hand geven en sist: ‘Draaibord [draaikont; ES], hond van een christen!’

De ‘edelmoedige jood’ Benjamin Izaaks, die zich tot het christendom heeft bekeerd, wordt de deur gewezen door zijn vroegere werkgever: de hardvochtige en materialistische juwelier Elkana da Costa. Links: de illustratie zoals die in 1895 is opgenomen in Sheer off. Rechts: de illustratie in de Nederlandse editie, uit hetzelfde jaar. Hoewel de juwelier in de Nederlandse uitgave op de afbeelding Elkanah wordt genoemd, heet hij in de Nederlandse tekst Elkana. Overigens is dit de enige afbeelding in de Nederlandse editie.

Benjamin, Sophia en Benoni zitten volledig aan de grond. Van het laatste geld dat Benoni als straatverkoper weet te verdienen, koopt hij ‘brood en heerlijk spek’.

Elders in Engeland, in het dorp waar Sophia is opgegroeid, ziet een oude vriendin van haar in The Times bij toeval een advertentie waarin nazaten worden gezocht in verband met een erfenis. De vriendin herkent de naam van een tante van Sophia. De schoolmeester uit Sophia’s dorp komt naar Londen om Sophia, Benjamin en Benoni te zoeken, maar krijgt van de kwaadaardige Ruben te horen dat zij een week eerder naar Australië zijn geëmigreerd.

Bij toeval komt de schoolmeester het drietal de volgende dag op straat tegen, net als zij uit de kerk komen. Sophia krijgt de erfenis die zij (in ‘liefde en vertrouwen’, de ondertitel van dit verhaal) door pleegvader Benjamin laat beheren. ‘Zoo kwam er dan een einde aan den langen strijd tegen de armoede, welke Benjamin Izaaks had moeten voeren. Van dien tijd af was hij even voorspoedig in zijne zaken als dat hij vroeger ongelukkig was geweest. (…) Het blinde meisje kreeg nooit haar lichamelijk gezicht terug, maar de duisternis was uit hare ziel geweken. Zij had geleerd zich te verblijden in den Heer en vol hoop en vertrouwen den dag te verbeiden waarop alle wolken van smart en alle nevels van twijfel voor goed zullen worden weggevaagd.’

Doelgroep en receptie

Sophia Claymore was bestemd voor kinderen op de zondagsschool. Van dit boek heb ik geen besprekingen gevonden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 19e eeuw, jeugdliteratuur, Jeugdverhalen over joden

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

M. Vasalis • Afsluitdijk

De bus rijdt als een kamer door de nacht
de weg is recht, de dijk is eindeloos
links ligt de zee, getemd maar rusteloos,
wij kijken uit, een kleine maan schijnt zacht.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

RAG

Een web van één draad lang
waarin een spin voer vangt,
waarop een vlieg kort zit,
beweegt, zijn poten wast,
wegvliegt en keert, niet weet
waarvoor die draad zich spant.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1894 Edgard Blancquaert
sterfdag
1849 Barthold Lulofs
1984 Leonardus Michels
1986 W.A.P. Smit
➔ Neerlandicikalender

Media

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d