Voornamendrift (38)
Door Gerrit Bloothooft
Ik kwam Marie Désirée tegen, een vijftiger. Ze zei dat haar ouders eigenlijk hadden gewild dat ze bij haar geboorte als Marie-Désirée ingeschreven zou worden maar dat de ambtenaar van de burgerlijke stand dat geweigerd had. Een koppelteken zou niet in een voornaam gebruikt mogen worden. Totdat het bij de geboorte van prins Willem-Alexander in 1967 opeens wel kon. Had die ambtenaar gelijk?
Laten we eens kijken naar het aantal voornamen met een koppelteken in de afgelopen 140 jaar.
Het is duidelijk dat 1967 een omslag markeert, vooral voor jongens schiet het aantal omhoog. Maar voor 1967 werden ook al voornamen met een koppelteken geaccepteerd, alhoewel het in de 19e eeuw zeldzaam was. Wat wel en niet kan in een voornaam is ook nergens precies omschreven en als ouder was je afhankelijk van de opvattingen van de ambtenaar. Die wisten ook niet van elkaar welke normen gehanteerd werden, wat ongelijke beoordeling bevorderde. Wat dat betreft is de voornamenbank een uitkomst. Zowel ouders als ambtenaren weten nu precies welke voornamen al eens geaccepteerd zijn.
Welke namen een koppelteken krijgen staat in de onderstaande tabel, onderscheiden naar de top-20 voor 1967, de traditionele voorkeuren, en de top-20 na 2000, de recente voorkeuren.
Voor 1967 valt de Franse invloed op, bij de mannen Jean-(Paul, Pierre, Marc, Louis), bij de vrouwen de namen met Marie en Anne. Voor mannen domineren combinaties met Jan /Jean en voor vrouwen die met Marie en Anne, wat niet heel verbazend is omdat Jan/Johannes, Maria en Anna op zich ook de meest populaire traditionele namen zijn. Naamcombinaties met Marie vinden we vooral in het zuiden van het land, namen met Jan in het noorden.
De recentere keuzen volgen deels de traditionele combinaties, met daarnaast voor mannen Arabische naamcombinaties met Eddine (‘geloof’) en Engelse met Jay, en voor vrouwen Engelse met Lynn. Dat is nog sterker als we de top-20 bekijken na 2012. Opvallend afwezig zijn de huidige topnamen bij jongens (zoals Lucas, Noah, Levi, Sem, Daan) maar bij meisjes zijn Anne, Anna, Sophie, Evi, Lotte, Nora, Roos en Fleur ook als zelfstandige naam populair. Anne is dan wel weer ook Engels en Frans. Ky-Mani is een Afrikaanse naam en in deze spelling die van de zoon van reggae zanger Bob Marley.
Namen met een koppelteken maken samen jaarlijks maar een klein deel uit van alle voornamen, nu zo ongeveer 1,5% voor de meisjes en 0,5% voor de jongens. Ze kunnen daarom populair zijn bij relatief kleine groepen van ouders. De lijstjes doen vermoeden dat het enerzijds ouders zijn die ofwel hechten aan tradities of aan Franse voornamen. Dat is doorgaans het wat chique deel van de bevolking. Anderzijds zijn daar de ouders bijgekomen met ofwel een Arabische achtergrond, of die een voorkeur voor Engelse namen hebben.
Hoe zit het eigenlijk met driedubbele voornamen? In onderstaand lijstje kom ik er een paar tegen, maar die lijken me laagfrequent (Given-Joyfull-Love, Chantelou-Fabianqa-Riadeilla, Junior-The-Great). Zijn er ook hoogfrequentere namen, en zijn daar ook patronen in te vinden?
De Rijksoverheid zegt: “De voornamen voor uw kind mogen niet ongepast zijn. Denk hierbij aan scheldwoorden, bespottelijke namen of een naam die bestaat uit veel namen.” Drie is wel veel.
Er zijn 765 namen die uit drie (en soms nog meer) gekoppelde namen bestaan. Het maximum is 8 gekoppelde namen. Er is geen harde grens gesteld aan het maximum aantal (losse) namen, maar drie tot vijf komt vaak voor, boven de acht nauwelijks. De meeste meervoudig gekoppelde namen zijn zeldzaam. Noor-el-Houda komt wat vaker voor. Arabische namen hebben enige structuur wanneer het een soort namenlijst wordt van (voor)ouders, aan elkaar gelijmd met koppeltekens. Met spaties komt het ook voor. Dan heb je Spaanse voornamen zoals ‘Maria do Livramento de La Salete’ met een mini-verhaaltje. Een mooie Nederlandse met koppeltekens vind ik ‘Sterre-Der-Zee’ (ik vraag me af of ‘Sterre Der Zee’ geaccepteerd zou worden, Zee komt als voornaam voor, maar Der vrijwel niet). Maar hoe ver mag en kun je gaan met een voornaam als mini-verhaal?
Wat ik me afvraag: is ‘Sterre der zee’ niet als heel een begrip? Nl. Maria, dan wel Venus. Ik zou er dan geen koppeltekens tussen plaatsen. En het als eenheid als naam zien. je het ook schepen die Stella Maris heten tenslotte. Dus qaaeom dames niet….
Mijn verhaal begint evenals Marie Désiré. Eindelijk heb ik na 65 jaar de voornaam zoals mijn moeder die had bedoeld: Peter-Richard, doch nu krijg ik brieven van de overheid met slechts één initiaal P. De R wordt niet meer gebruikt omdat Peter-Richard als één naam wordt gezien. Ik vraag mij af of dit bij wet is vastgelegd en of mijn wens om de R alsnog te gebruiken in mijn initialen gehonoreerd moet worden?
Ik verwacht dat er weinig wettelijk geregeld is. Het gaat hier om de aanschrijfvorm. De regel zal zijn dat een spatie voornamen scheidt, en dan wordt het koppelteken genegeerd. De aanschrijfvorm kent wel enige flexibiliteit. Zo kan een vrouw de eigen familienaam behouden in communicatie van de overheid. Mogelijk dat die ruimte er bij de initialen ook is.
Hieronder de reactie van de Gemeente Hilversum op mijn verzoek de R weer toe te voegen aan mijn initialen als aanschrijfvorm in de aan mij gerichte correspondentie.
De NVVB geeft als antwoord dat het Nederlands voornamenrecht een verbindingsstreepje tussen twee
voornamen accepteert. Daarnaast geven zij aan:
* Een samengestelde voornaam met een verbindingsstreepje wordt gezien als één voornaam;
* Een samengestelde voornaam met een verbindingsstreepje wordt in correspondentie afgekort met slechts
één letter.
De inhoud en de werking van de Basisregistratie Personen (BRP) staat beschreven in het Logisch
Ontwerp (LO). Het LO beschrijft de technische werking van de BRP. Het LO beschrijft aan welke
technische eisen gebruikers moeten voldoen om aan te kunnen sluiten op de BRP.
Uit het Logisch Ontwerp:
Voornamen: De verzameling namen die, gescheiden door spaties, aan de geslachtsnaam voorafgaat.
De NVVB geeft aan dat wij niet kunnen voldoen aan uw verzoek. ‘Het RVIG is de instantie die gaat over
het Logisch Ontwerp. Daar zou een aanpassing moeten worden verzocht’ Uw voornaam is goed
opgenomen in de BRP. Daarom hebben wij het voornemen uw verzoek tot correctie af te wijzen’
Zelfs na mijn uitvoerige motivatie en de vraag waarom onze Koning Willem-Alexander wel zijn twee initialen W.A. heeft mogen behouden wordt mijn verzoek afgewezen.
Ik heb inmiddels bezwaar tegen de afwijzing aangetekend.
Beste Peter-Richard, hoe is het met het bezwaar afgelopen? Hartelijke groet, Arwout