Verwarwoordenboek Vervolg (135)

Door Jan Renkema

In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.

Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

amoreel / immoreel

Er is een klein verschil in betekenis.

amoreel                      zonder besef van wat goed of slecht is

De politieke filosofie van Machiavelli is amoreel omdat ‘goed of slecht’ geen rol speelt in zijn visie op staatsbestuur.

immoreel                    in strijd met gedrag dat als goed wordt beschouwd

Waarom zou veel kinderen krijgen immoreel zijn en veel geld verdienen niet!

In beide gevallen gaat het om een ontkenning, zoals in ‘asociaal’ en ‘immobiel’. De ontkenning betreft in dit geval niet het moreel maar de moraal: ideeën over goed en slecht. Zie over dit verschil het Verwarwoordenboek. In amoreel wordt het besef ontkend, en in immoreel het gedrag. Beide woorden in één zin? Al die ondoorzichtige bankproducten zijn verzonnen in een amoreel systeem dan leidt tot immoreel gedrag.

Toch is het wel voorstelbaar dat beide woorden door elkaar worden gebruikt. Wat kies je in de volgende zin? Ik vind het amoreel/immoreel om deze subsidie te gebruiken voor eigen gewin. Als het gaat om het gebrek aan moreel besef waaruit een bepaald gedrag voortkomt, dan is het amoreel. Als het gaat om het gedrag, dan is immoreel verkieslijker. Maar in veel gevallen is het niet nodig om een onderscheid te maken tussen ‘besef’ en ‘gedrag’. Dan is de keuze vrij.