De eigenaardigheden van de taal die vooral jongeren gebruiken op onder andere de sociale media is inmiddels vrij uitvoerig in kaart gebracht. Ze verkorten woorden en zinnen. Ze gebruiken meer informele taal dan in andere geschreven genres. En ze gebruiken allerlei expressieve middelen die je buiten het beeldscherm niet vindt: verdubbelde letters, en hoofdletters, en emoji, bijvoorbeeld:

• Dit vind ik echt SUUUUPERRR!!!!! 😀

Een recent onderzoek van Lisa Hilte, Reinhild Vandekerckhove en Walter Daelemans werpt nieuw licht op de zaak. De drie wonnen onlangs de Academische Jaarprijs 2019 voor het beste taalkundige artikel.

Hartjes

Ze kijken in hun artikel specifiek naar die extra expressieve middelen die hierboven zijn geïllustreerd, door automatisch te zoeken in een betrekkelijk groot aantal bronnen – niet alleen van de sociale media zoals tweets, maar ook privé-gedeelde chatberichten.

Sommige van hun resultaten zijn niet zo verrassend. Zo gebruiken jongeren deze middelen vaker dan oudere mensen en meisjes meer dan jongeren. Vooral hartjes worden vooral door jonge meisjes gebruikt om hun berichten op te fleuren.

Dat is allemaal heel degelijk gedaan, maar erg verrassend is het niet. Ik vermoed dat de jury van de Academische Jaarprijs is gevallen voor een ander aspect: dat de onderzoekers ook verschillende digitale genres hebben vergeleken. Tot nu toe worden die meestal op een hoop gegooid, maar de onderzoekers laten zien dat ze juist een groot verschil maken – groter dan leeftijd en sekse: in publieke berichten komen ze veel meer voor dan in privé-berichten.

Eigenlijk weerlegt dat geloof ik sommige van de functies die de auteurs, traditiegetrouw, aan het gebruik van die emoji en verdubbelingen toekennen: “bonding, pleasing, building up social capital, etc.” In ieder geval die eerste twee dingen doe je, zou ik zeggen, vaker in private omstandigheden dan publieke. Mij lijkt de conclusie eigenlijk gerechtvaardigd dat het vooral gaat om een soort theatraal gedrag. De vele hartjes die meisjes elkaar toesturen zijn misschien niet in de eerste plaats voor de ontvanger bedoeld: misschien om te laten zien dat je de groepscode kent (deze emoji kunnen nog wel en die echt niet meer), maar ook omdat sommige relaties die mensen met elkaar onderhouden vooral bedoeld zijn voor de buitenwereld – iedereen die weleens een kijkje op de sociale media heeft genomen, weet dat dát aspect van het menselijk bestaan daar alle ruimte krijgt.

Afbeelding: Pxhere