• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Maria als doopnaam waar talloos vele roepnamen van afgeleid zijn

27 maart 2020 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Variatie in familieberichten (9)

Door Siemon Reker

Inderdaad, het is een mirakel dat oude verhaal van Die waerachige ende Een seer wonderlijcke historie van Mariken van Nieumeghen die meer dan seven iaren metten duvel woende ende verkeerde, maar een fraaie historie. Mariken woont bij haar oom buiten Nijmegen. Hij stuurt haar naar die stad om inkopen te doen en er op bezoek te gaan bij zijn zuster. Als Mariken daar een ellendige ontvangst krijgt en door tante “seer schandelijcken toe ghesproken” wordt, roept ze wanhopig om hulp: “God of die duvel, tes mi alleleens”. Wat kan het Mariken bommen? Als daarop de duivel zich meldt en als ze samen besluiten op te trekken, maakt die Duvel bezwaar tegen Marikens naam. Zij is daar juist op gesteld: “Want Maria daer ic naer hete, dats alle mijn troost”.

Geen probleem, zegt die Duvel:

Ick ben te vreden dat ghi hout deerste lettere
Van uwen name, vrou ongheblaemt fijn,
Dats de M; dus suldi Emmeken genaemt sijn.
In u lant sijn doch veel maechden ende vrouwen
Die Emmeken ghenaemt sijn.

(Hoe makkelijk is het om deze teksten en de bovenstaande afbeelding te vinden via dbnl.nl)

Mariken en Emmeken illustreren dus al in de Middeleeuwen, hoezeer er van de voornaam Maria afgeleide roepnamen bestaan. Het lijstje van verderop is gebaseerd op familieberichten in een van de bestudeerde kranten die via mensenlinq.nl op te roepen zijn. Wat er overeenkomstig aan is, dat is het voorkomen van een doopnaam Maria en een andere roepnaam die daarop gebaseerd moet zijn, zelfs als dat verband voor ons misschien niet zo rechtstreeks is als bij Mariken (verkleinvorm) of Emmeken (de eerste letter verkleind). Het maakt onder meer duidelijk dat een roepnaam kan zijn gekozen door een gedeeltelijke identiteit met een doopnaam. Meta kan daar een voorbeeld van zijn, Machteld, Mirjam waar misschien zelfs enkel de initiaal van Maria benut is om op een andere roepnaam uit te komen en het verband met de officiële naam toch in stand te houden.

Uit BN De Stem

Wat nu volgt is maar een selectie, want namen als Riet, Ria en dergelijke kunnen bijvoorbeeld ook verbonden zijn met Henderika en dat leidt direct tot de algemene vraag: welke roepnaam hoort precies bij welke doopnaam? In het kader van verbasteringen uit de sfeer van de kindertaal zal dat nog een punt van aandacht zijn.

Maria > Maartje, Maike, Maaik, Maaike, Mayke; Mar, Margot, Mari, Maria, Marian, Mia, Mieke, Marianna, Marianne, Marie, Marijke, Marieke, Mariet, Mariët, Mariëtte, Marije, Marijke, Marika, Marike, Marieke, Marina, Marion, Marit, Marita, Marja, Marjan, Marjo, Marjolein, Marjolijn, Marjon, Marrie, Marry, Mary, Mattie, Matty, Maud, Maya; Meta; Mia, Mie, Miek, Mieke, Miem, Miep, Mies, Miet, Mya, Mirjam, Myriam, Marie, Marianne, Marianna, Marietje, May, Maaike, Maatje, Miek, Maatje, Machteld, Marga, Maja, Mariolijn, Marrigje, Martje; Ria e.d, Riek, Riet.

Er zullen aan deze collectie uit familieberichten allicht nog vele namen aan toe te voegen zijn, ook regionale. Een voorbeeld daarvan vinden we in Mai/Maij/May (bij uitstek in Limburg gevonden) of het meer algemeen Zuidelijke Marij. Ons mam, inderdaad: Brabant.

Uit Brabants Dagblad

Dit stuk verscheen eerder op het blog van Siemon Reker

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Naamkunde Tags: doopnamen, roepnamen, voornamen

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d