• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Nogal klontjes: een huiselijke manier van zeggen in de Tweede Kamer

20 april 2020 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Door Siemon Reker

Was het op 22 oktober 1968 de eerste maal dat er op deze manier in het Nederlands gesproken is in de Tweede Kamer? Minister Schut van Volkshuisvesting antwoordde op wat hem – en werkelijk allerkeurigst – door PvdA-Kamerlid Ed Berg was voorgelegd: “Excellentie, u verwijst naar datgene, wat is gezegd door de geachte afgevaardigden de heren Andriessen en Van den Doel, die ook vragen hebben gesteld. Betekent uw verwijzing, dat u deze vragen in beginsel positief beantwoordt?”

De excellentie antwoordt: “Mevrouw de Voorzitter! Dit lijkt mij nogal „klontjes”. De heer Van den Doel heeft herinnerd aan een toezegging die hier van de kant van de Regering is gedaan, en de heer Andriessen heeft gezegd, dat het gehele effect moet worden berekend, hetgeen volkomen logisch is. In beide opzichten kan ik de heer Berg dus volkomen geruststellen.”

Klontjes in de betekenis ‘wiedes’ is een gebruik dat kennelijk niet erg gangbaar is in het Nederlands. Van Dale bevat het niet, al heeft deze bron het suffix –jes opgenomen (“achtervoegsel voor het vormen van bijwoorden van bijvoeglijke naamwoorden die eindigen op een b, ch, d, f, g, k, p, s of t: droogjes, gaafjes, hardjes, grappigjes, grofjes, lafjes, losjes, makjes, ongezondjes, redelijkjes, schattigjes, scheefjes, snoezigjes, vrolijkjes, zachtjes, zaligjes”). De e-ANS vult aan: “De aldus gevormde woorden hebben vaak een affectieve of een ironische betekenis”, maar heeft evenmin oog voor klontjes. In dit geval is de inhoud vooral bevestigend, verzekerend, zo klaar als een hoe heten die dingen.

Minister Schut was een Amsterdammer en lid van de AR, de partij die opging in het CDA. Het zijn bij uitstek sprekers uit de Randstad én vertegenwoordigers uit de Gereformeerde hoek die dit huiselijke klontjes gebruiken. Zó, “huiselijk”, kwalificeerde André Rouvoet (Hilversum) het, voorzover ik kan zien de laatste die klontjes in zijn repertoire had en het blijkens de Handelingen zowel als RPF-lid in de Tweede Kamer, als volksvertegenwoordiger in zijn ChristenUnietijd en als minister bezigde.

Ook Piet Bukman (AR/CDA, Delft) deed hetzelfde meer dan eens, ook als voorzitter van de Kamer. Naast Schut, Rouvoet en Bukman zijn er twee anderen van wie dit “klontjes” in de Kamerverslagen opgeschreven staat en zij vallen beiden enerzijds wél en anderzijds niet in de categorie van West-Nederlandse AR-achtige sprekers. Daar is allereerst premier Lubbers op 10 oktober 1990: “Het lijkt mij nogal klontjes dat wij de komende tijd proberen om tot een verdere expansie te komen.” Rotterdammer maar van KVP-huize, katholiek.

Op 30 juni 1993 spreekt minister De Vries over “allerlei casusposities, in die zin dat een bedrijfstak in een sector wellicht maar bestaat uit één onderneming. Want dan is het “klontjes” wat er gaat gebeuren.” Bert de Vries was wel een AP’er, maar had zijn taal vrij hoorbaar geleerd in Groningen. De stenograaf van de Tweede Kamer vondde uitdrukking bijzonder genoeg om deze tussen aanhalingstekens te plaatsen. Nogal klontjes wat mij betreft.

André Rouvoet hoorde ik het zeggen in het lange debat over het Nederlanderschap van Ayaan Hirsi Ali op de rand van de zomer van 2006. Wat een prachtige greep van NPO Politiek in het archief in coronatijd! De volle Kamer volgde het debat aandachtig en maar een enkeling zat te turen naar tekstberichtjes op een klein type gsm. 2006. De mannen droegen een soort colbert dat de huidige Kamervoorzitter Khadija Arib model-HugodeJonge zou kunnen noemen, lang en breed van stof.

Dit stuk verscheen eerder op het blog van Siemon Reker
Wie verwantschapsaanduidingen wil doorgeven, van harte uitgenodigd! Hier.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: informalisering, taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. Bert Mostert zegt

    20 april 2020 om 12:26

    Zo klaar als een klontje.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Kees Spiering • Met schone lei

We zijn zo gezin als ’t maar kan —
toch loopt ze ver van mij. Verdriet
verslijt ze als kledij. Ons ontgaat
dat het kind geen capuchon draagt

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

DALENDE EEND

Een inval van herboren weelde,
het water schommelt diep onthutst,
een eend apart is klein van stuk,
zieltogend water zijn gemeente.
 

Bron: De Revisor, februari 1974

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1872 Johan van Dale
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d