• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Waarom schrijver dezes niet boos is maar teleurgesteld….

21 mei 2020 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Den Haag Centraal. Google Maps

Door Siemon Reker

Nog éen maal? In het coronadebat van 20 mei interrumpeert Lodewijk Asscher (PvdA) de minister-president en verwijst terug naar het vorige debat, toen de premier had gesproken van semantiek in denigrerende zin. Volgens de Handelingen zei hij: “Het is een beetje semantiek, want de vraag, ook met die 1,5 meter afstand, wordt natuurlijk al gauw: wanneer is het nog een groep en wanneer zijn het verschillende tweetallen? Ik denk dat dit in de praktijk dus niet veel uitmaakt.” Dat komt neer op: semantiek = wat maakt het uit?

Daarom nog éénmaal.

Een kind dat Latijn leert – een 12-jarige is toch nog een kind – komt al snel in aanraking met een constructie die AcI heet. Het is een combinatie van een lijdend voorwerp met een onbepaalde wijs die je het beste op een bijzondere manier in het Nederlands kunt vertalen. Die AcI herken je natuurlijk aan zo’n lijdend voorwerp met een onbepaalde wijs in z’n nabijheid, maar belangrijker is de afhankelijkheid van een bepaald type werkwoord. Eentje uit de groep van de verba sentiendi et declarandi is verplicht, dus een werkwoord uit de groep van voelen en beweren. Dat is een kwestie van betekenis, semantiek. Maar ja, wat is Latijn.

Eenzelfde kind dat Engels leert – in onze situatie al voor z’n twaalfde en dan dus zeker kind – wordt bij ons waarschijnlijk niet geattendeerd op dit soort zinnen:

  • D. C. Council member Jack Evans (D-Ward 2), who is set to be expelled from the council over ethical misconduct, has declined a request from House Republicans that he testify on Capitol Hill as Congress considers D.C. statehood. WP 19.12.2019
  • A reporter for National Public Radio alleged Friday that Secretary of State Mike Pompeo screamed obscenities and demanded she prove she could find Ukraine on an unmarked map after she asked — and Pompeo refused to answer — whether he owed former US Ambassador to Ukraine Marie Yovanovitch an apology. CNN 25.01.2020
  • “They have in principle asked that the new relationship not apply to Gibraltar without the explicit consent of Spain, which will only be given if the bilateral talks with Spain and the UK over the rock are resolved,” a senior EU diplomat said. The Guardian 01.02.2020

Ik kan me niet herinneren dat we leerden, dat we moesten letten op die aparte persoonsvormen zónder s! Kan er mee te maken hebben dat het vooral een regel in het Amerikaanse Engels is, maar in de Britse variant kom je het ook tegen. In de English Grammar van Greenbaum (Oxford 1996, b.v. bladzijde 268) vond ik er een naam voor, mandative subjunct. Mandative want er is een voorafgaand werkwoord als request, demand, ask ‘eisen’ bij nodig. In deze context zien we niet het normale he testifies maar he testify, niet she proves maar she prove, niet it applies maar it apply. Kwestie van betekenis, semantics. Maar ja, wat is Engels.

Nederlands dan, mag dat wel? Hoe zit het met het verschil tussen de volgende zinnen:

  • Gisteren hebben we een paar uur door Den Haag gelopen.
  • Voor de terugreis zijn we naar het Centraal Station gelopen.

Enerzijds we hebben gelopen (waar zijn ongrammaticaal is) en anderzijds zijn we gelopen (waar hebben geen correct Nederlands is). Hoe zit dat eigenlijk?

Ik verwijs graag naar het mooie boek van Wim Klooster, Grammatica van het hedendaags Nederlands. (…), Den Haag 2001. Daarin valt op bladzijde 45 e.o. te lezen hoe de vervoeging met hebben samengaat met een duratief aspect (we hebben een paar uur gelopen) maar dat we in het Nederlands zijn combineren met de voltooide tijd van lopen als er een terminatief aspect aanwezig is: we liepen immers met als doel Den Haag Centraal, Den Haag Centraal. Het is een kwestie van betekenis, de semantiek helpt ons te vervoegen. Welke politici zouden dat weten?

Semantiek is interessant – er is vast geen taal te bedenken waar dat niet voor opgaat en taal draait alleen maar om wat het betekent. Daarom: wat jámmer dat in de politiek het begrip semantiek en semantisch van een negatieve betekenis is voorzien.

Dit stuk verscheen eerder op het blog van Siemon Reker

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel

Lees Interacties

Reacties

  1. Wouter van der Land zegt

    21 mei 2020 om 15:41

    Die negatieve betekenis van ‘semantiek’ is – lijkt mij – uit het Engels (‘semantics’) geleend.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d