• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Top 40 van de Gouden Eeuw – 38

11 juli 2020 door Kees de With Reageer

Door Margot Kalse en Olga van Marion

Nederlanders zingen heel veel, niet alleen in kerken en koren, maar ook op feestjes, bij bruiloften en onder de douche. Dat doen ze al eeuwen. Wie verliefd of verlaten is zingt een popliedje, wie in nood is het Wilhelmus of een psalm, en wie een kind in slaap sust een wiegenlied. Een gouden tijd voor het Nederlandse lied is de periode van de late zestiende en de zeventiende eeuw, wanneer al die liedjes verzameld in liedbundeltjes op de markt komen, geschikt voor jong en oud. Muzieknotatie is niet nodig, want de boekjes bevatten contrafacten: teksten van liedjes met aanduiding van de bekende melodie waarop ze gezongen kunnen worden.
Voor de Top 40 van de Gouden Eeuw hebben we de veertig populairste melodieën uit de Nederlandse Liederenbank geselecteerd, die destijds in het Nederlandse taalgebied het meest gebruikt zijn. Bij deze melodieën hebben we mooie, ontroerende en verrassende liedteksten uit die tijd gezocht om Nederlandstaligen van nu in staat te stellen kennis te maken met de rijkdom van dit cultureel erfgoed. Iedereen kan nu met behulp van de muzieknotatie of de midi-files de liedjes leren zingen. Van tijd tot tijd zullen we een exemplaar uit de Top 40 publiceren, tot we bij de allerpopulairste melodie op nummer 1 zijn.
In het boekje waarin alle liedjes verschijnen, willen we uw commentaar graag verwerken.

Psalm 116

Op de melodie van de geliefde psalm 116 uit het Geneefse Psalter van 1562 schreef de dichter Jacob van de Vivere ofwel Vijver of Viverius (1572-1640) een lied over het Beleg van Leiden waarin wordt opgeroepen om te vertrouwen op God, de ‘Helper’. Het lied is gericht tot de jeugd van Leiden en sluit het gedeelte in de bundel Den lust-hof van de christelicke zielen af dat gewijd is aan het Beleg en Ontzet van Leiden in 1574. Bij het schrijven blijkt de dichter geïnspireerd te zijn door Theousophia, Gods Wijsheid, die hem dag en nacht als het ware ‘gekust’ heeft. Al lijkt het erop dat God de Leidenaren heeft verlaten, ze kunnen er zeker van zijn dat God, als een vroedvrouw, allen die in nood zijn zal verlossen.

Den Choor der Enghelen. Op de wijse, van den 116en Psalm

3. Het Schijnet wel dat God u gantsch verlaet,
Ghij zijt als slijck vertreden seer beneden.
Men cruycight CHRIST in sijne aerme leden:
Die onrecht lijdt, ontfanght van Gode baet.

4. Grijpt eenen moedt als een’ in baerens noodt:
U weeden zijn van Gode al ghetellet,
Gods Wijsheydt sal tot Vroedtwijf zijn bestellet:
De Christen Ziel die levet door de doodt.

5. Maer ghij, swack kindt, die als een schouspel zijt:
Drenckt torens Kelck die u wordt vol gheschoncken;
Zij uwe Ziel voor eene wijl als droncken:
De Croone volght naer schande ende strijt.

6. Zij die u heeft gheraepet uyt het slijck
Verwachtet u, om hertigh te beschreyden
D’ondanckbaerheydt die men siet weeldigh weyden:
Com naer ons stem bij u Goddinne rijck.

7. Hij weende seer doen hij den lof verliet,
Om van den druck te wesen den beschriver.
Dat Leyden drinck’ in Lijden CHRISTI Viver!
Troost wenschen wij elck hert dat lijdt verdriet!

Jacobus Viverius

des Helpers loflof voor de Helper
NaerNa
vertredenvertrapt
een’een vrouw
weedenweeën
van Godedoor God
Drenckt torens KelckDrink de kelk vol smart
ZijAls … is, dan
Croonebeloning
naerna
Zijnl. Gods eeuwige wijsheid
beschreydenbeklagen
Hijnl. de dichter
doentoen
den lof verlietstopte met loven
den druckde onderdrukking
drinck in Lijden CHRISTI Viverdrinkt uit de Vijver van Christus’ lijden

Tekst uit: Iacobus Viverius, Den lust-hof van de christelicke zielen, waer in begrepen zijn de christelicke ghedichten (Christoffel Guyot (Leiden) voor Laurens Jacobsz., Amsterdam 1600), p. 69-70. https://dbnl.org/arch/vive001lust01_01/pag/vive001lust01_01.pdf (pdf p. 39-40).
Melodie uit: Petrus Dathenus, De Psalmen Davids, Ende Ander Lofsanghen, Wt Den Francoyschen dichte in Nederlandschen overghesett, De welcke men voortaen in de Nederlandsche Ghemeynten ghebruycken zal (z.pl., 1566), Psalm CXVI https://books.google.nl/books?id=5ORNAAAAcAAJ (pdf p. 458-460).

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Gouden Eeuw, Liedcultuur, liedjes, top40

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

FATUM

De hond drinkt uit zijn spiegelbeeld
het hele plasje leeg.
 

Bron: Barbarber, december 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1920 Cyriel Moeyaert
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d