De perzik
Breed spreidt de boom, met donzig ooft beladen,
Zijn knoestige armen over ’t lichtgroen latwerk
Dat, sterke steun, den zoeten last helpt torschen.
En bij den boom, met blikken vol begeerte,
Staan knaap en meisje, meer dan half verleid reeds.
Bekoorlijk bloost de rijpe ronde perzik.
Op zusjes schouder legt de knaap zijn handje
En stamelt smeekend – ‘Toe! pluk gauw! ik durf niet!’
En moedig heft, vuurrood van ’t koene waagstuk,
– Als Vader kwam! – het blonde zondaresje
Den blanken arm naar ’t purpren paradijsooft,
Plukt snel de vrucht en splijt die vlug doormidden
En deelt haar buit, al fluistrend: – ‘Laffe jongen!’
Met bangen broêr, die achter Eva wegschuilt.
Hélène Swarth (1859-1941)
***
De perzik
Die perzik gaf mijn vader mij,
Om dat ik vlijtig leer.
Nu eet ik vergenoegd en blij.
Die perzik smaakt naar meer.
De vrolijkheid past aan de jeugd
Die leerzaam zig betoont.
De naarstigheid, die kinderdeugd,
Wordt altoos wel beloond.
Hieronymus van Alphen (1746-1803)
Foto: Flickr
Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.
Twee heel aardige, zomerse gedichten en deze dichters hebben aan de perzik ook een zinnelijke lading gegeven.
Het gedicht van Hélène Swarth zal een reactie zijn op De pruimenboom van Hieronymus Van Alphen (ze gebruikt ook het woord beladen) waarin een jongen wel gehoorzaam is en niet stiekem pruimen plukt van de boom van zijn vader. Bij Swarth wordt er wel stiekem geplukt, maar dan door een meisje en wordt op het laatst duidelijk dat we ook te maken hebben met een associatie met het paradijsverhaal van Adam en Eva, waarbij Eva nu niet een appel, maar een perzik plukt en voor de zondeval zorgt. Adam is de lafaard. Zo is het Hélène.
En Van Alphen dichtte dus zowel over pruimen en perziken en zal niet hebben bevroed dat we nu vooral de kruising tussen beide vruchten eten, de nectarine. Het is voor mij daardoor lang geleden dat ik een perzik heb gegeten, want het is toch heel lastig om de dunne, harige schil van de perzik te ontdoen en dan kan ze ook nog eens heel erg druipen van de nattigheid. Dat maakt haar juist zo smakelijk, maar ook onaantrekkelijk.
[ Het woord perzik komt uit het Latijn van een woord voor Perzisch en de vrucht komt daar ook vandaan, hoewel de oorsprong in China ligt. De vrucht is hier geïntroduceerd door de Romeinen. ]
En dan is er nog de verbeelding van hoe je een perzik eet en dat heeft Toon Hermans ooit meesterlijk gedaan zonder echte perzik. Volkscultuur van heel hoge kwaliteit in 1 minuut.
Uit Genesis 3 (uw paradijsverhaal) blijkt nergens dat Eva een appel plukte: er is ‘slechts’ sprake van “vruchten”.
@peterflaton
Inderdaad, nooit geweten, dank u wel, en ik als goddeloze onnozelaar maar denken dat het een appel was, zo komen praatjes snel de wereld in en het zou dus ook best een perzik kunnen zijn geweest.
“In de kunst is de betreffende vrucht vaak voorgesteld door een appel. Dit idee is ingegeven door de Latijnse naam van de appel: ‘malus’, wat behalve ‘appel’ ook ‘slecht’ betekent. Uit het verhaal van Genesis 3 valt echter niet op te maken of het een appel was of een andere vrucht, en het kan zelfs een vrucht zijn geweest van een inmiddels onbekende boomsoort.”
Nog deze aanvulling: ook de woorden ‘zonde’, ‘val’ en ‘zondeval’ komen in Genesis 3 niet voor: die zijn erin ingelezen door christelijke exegeten van zovele eeuwen later. In de Joodse uitleg spelen ze (dan ook) geen rol. Een aardig detail is verder, dat apocriefe joodse geschriften uit de eerste eeuw het op een vijg houden vanuit de niet onlogische gedachte dat die vrucht, als Adam en Eva hun genitaliën uit schaamte voor elkaar met vijgenbladeren bedekken, wel een vijg moet zijn geweest.
Ja, die verkeerde christelijke Genesislezing heeft tot heel wat misverstanden, om niet te zeggen onheil geleid: het calvinisme met zijn lapsarisme is erop gebaseerd.
Overpeinzing voor de zondag.
Ik citeerde Wikipedia:
“In de kunst is de betreffende vrucht vaak voorgesteld door een appel. Dit idee is ingegeven door de Latijnse naam van de appel: ‘malus’, wat behalve ‘appel’ ook ‘slecht’ betekent. Uit het verhaal van Genesis 3 valt echter niet op te maken of het een appel was of een andere vrucht, en het kan zelfs een vrucht zijn geweest van een inmiddels onbekende boomsoort.”
https://nl.wikipedia.org/wiki/Zondeval
En wel curieus die laatste zinsnede, ‘het kan zelfs van een vrucht zijn geweest van een inmiddels onbekende boomsoort’. Maar er is natuurlijk niet meer dan de verzonnen passages in de Bijbel en die dus geen naam van een vrucht noemen. Maar zou er iemand zijn geweest die dat wel zou hebben geweten? De schrijver van deze wikipassage wekt die subtiele, sluwe suggestie, maar laten we wel wezen, hoort Wikipedia ruimte te geven aan mensen en opvattingen die geloven dat Adam en Eva echt hebben bestaan en daadwerkelijk van een verboden vrucht hebben gegeten, want dat zou best eens van een inmiddels onbekende boomsoort kunnen zijn geweest … 🙂