Verwarwoordenboek Vervolg (180)
Door Jan Renkema
In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.
Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.
laatst /onlangs / pas / enz.
Onze taal kent minstens vijf woorden voor even geleden. Maar hoe lang is dat ‘even’. En is er verschil tussen bijvoorbeeld even geleden en kort geleden? De betekenis van de aanduidingen voor het nabije verleden hangt sterk af van de context. Vergelijk het verschil bij pas in de zinnen: Ik ben pas naar het toilet geweest en Ik ben pas in India geweest. De tijd tussen pas en het ‘nu’ van de zin kan variëren van een kwartier tot wel drie weken.
Zit er enig systeem in de woordjes onlangs, recent, laatst, pas en zojuist (of zonet, zopas en zo-even)? Daarvoor moeten we nagaan hoe de woorden zich gedragen in dezelfde zin. Doet u mee? Hier volgen vijf zinnen. Kunt u ze in volgorde zetten van ‘langer geleden’ naar heel kort geleden? En kunt u daarin ook een driedeling maken op de tijdslijn voorafgaand aan het ‘nu’ van de zin?
- Ik heb haar recent nog gesproken.
- Ik heb haar pas nog gesproken.
- Ik heb haar laatst nog gesproken.
- Ik heb haar zojuist nog gesproken.
- Ik heb haar onlangs nog gesproken.
En nu maar hopen dat u zojuist tot deze rangordening kwam op de tijdslijn voorafgaand aan het heden. Zin 3 met laatst is het langst geleden. Iets minder lang geleden zijn de zinnen 5 met onlangs en 1 met recent. En heel kort geleden zijn de zinnen 2 met pas en 4 met zojuist. Tussen onlangs en recent is geen verschil. Wel is het woord recent wat ouderwetser; dit geldt zeker voor recentelijk. Zie hierover het Verwarwoordenboek. Tussen de woorden pas en zojuist bestaat nog wel een subtiel verschil. Met zojuist wordt een gebeurtenis weergegeven die net voor het ‘nu’ ligt. Dus de driedeling zou ook een vierdeling kunnen zijn
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Laat een reactie achter