• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Nathan! De Messias is gekomen! (1866)

23 augustus 2020 door Ewoud Sanders Reageer

Omslag van Nathan!De Messias is gekomen! Het boekje is ongedateerd en editiegegevens ontbreken, maar waarschijnlijk gaat het om de vierde druk, uit 1886. Rechts: de enige illustratie in dit boekje. Jansje leest Nathan voor uit het Nieuwe Testament. De illustraties zijn van Pieter Wilhelmus van de Weijer (1816-1880).

Jeugdverhalen over joden (104)

Door Ewoud Sanders

Auteur: Evert Jacob Veenendaal Jz. (1833-1906)
Oorspronkelijk Nederlands

Herkomst en drukgeschiedenis

Nathan! De Messias is gekomen! is geschreven door Evert Jacob Veenendaal Jz. (1833-1906). Veenendaal was hoofdonderwijzer en schrijver. Hoogstwaarschijnlijk behoorde hij tot de kringen van het Reveil. Vanaf 1860 was hij actief als publicist. Hij leverde toen een bijdrage aan Magdalena, een evangelisch jaarboekje.

         Dat Veenendaal belangstelling had voor zendingswerk, blijkt onder meer uit de gedichten die hij in 1864 publiceerde in Leven, lieven, loven. De gedichten hebben titels als ‘De Zendingskerk te Ermelo’, ‘Het evangelisch zendingswerk, Gods werk’ en ‘Levi geroepen’ (‘Ja, Levi gelooft, wat Mattheüs aanschouwt/ (…) Zóó werd hem het “Volg mij” allengskens ontvouwd. (…) Hij volgde zijn Heiland, de hand aan den ploeg/ Des Heeren genade was Levi genoeg’).

Portretfoto van E.J. Veenendaal uit circa 1887.

         Nathan! De Messias is gekomen! verscheen bij uitgeverij J.H. van Peursem in Utrecht en beleefde vier drukken: in 1866, 1869, 1872 en 1886.

Samenvatting

Nathan is een Amsterdamse ‘oude-kleerenjood’. Als zijn vrouw sterft, blijft hij alleen achter met Mirjam, hun enige dochter. Nathan is een gelovige jood en voortdurend vertelt hij Mirjam over de geschiedenis van hun volk, ‘maar van Jezus den Gekruiste zweeg hij’.

         Van ‘Christen-kindertjes’ op straat hoort Mirjam dat de Messias al is gekomen. Als zij navraagt bij haar vader of dit klopt, dreigt hij haar ‘met de zwaarste straf’. Zij mag nooit meer vragen ‘naar dien gehaten en verachten Nazarener’.

         Kort daarop wordt Mirjam ernstig ziek. Haar laatste woorden, die zij ‘met bevende lippen’ uitspreekt, zijn: ‘Vader, is de Messias dan niet gekomen?’

         Nathan is wanhopig. ‘De liefde tot zijn kind deed hem weenen, maar de haat tegen den Nazarener vervulde hem met toorn.’

         Nathan is gewend dat hij op straat wordt uitgelachen en bespot. Maar op een mooie zomerdag zegt Jansje Moenders, een meisje van tien jaar, tegen hem: ‘Nathan! De Messias is gekomen!’ En: ‘Ik heb de Joden lief, en ik wensch zeer, dat gij en al de Joden tot Jezus komt en Hem als uw Verlosser leert kennen.’

         Nathan is hierdoor ontroerd (‘de tranen stroomden op den grond’) en hij nodigt Jansje uit bij hem thuis te komen. Nadat zij hier toestemming van haar ouders voor heeft gekregen, komt Jansje geregeld bij Nathan op bezoek. ‘Nathan begon in te zien, dat niet al de Heidenen de Joden haatten.’

         Jansje leest Nathan voor uit de Bijbel, onder andere Jesaja 53. Nathan begint ‘te vermoeden, dat men haar tehuis had onderricht. En hij had niet geheel en al ongelijk; want Jansje had haren vader telkens om raad gevraagd, en deze had haar op ’t een en ander gewezen, in de hoop, dat zijn kind door God mocht gebruikt worden, om den Jood aan den voet van het kruis te brengen’.

         Nathan gaat in het Nieuwe Testament lezen en raakt ervan overtuigd dat Jezus de aan de joden beloofde Messias is. ‘Eindelijk besloot ik tot hem te bidden’, vertelt hij aan Jansje. ‘Ik knielde neder. Onder het gebed kwam er licht.’

         Niet lang daarna wordt Nathan ziek. ‘Vele Joden kwamen bij Nathan, maar toen deze vrijmoedig voor zijn geloof in Christus uitkwam, begonnen zij hem uit te schelden en op allerlei wijze te kwellen.’

         Maar Nathan laat zich daar niet door ontmoedigen. Nadat hij is gestorven, dragen engelen Nathan ‘in Abraham’s schoot, in de zalige nabijheid van Jezus, den eenmaal Verachte en Verworpene’.

Doelgroep en receptie

In 1869 voegde uitgeverij J.H. van Peursem Nathan! De Messias is gekomen! toe aan een Kerstgeschenk voor kinderen: een gelithografeerde envelop waarvan de inhoud bestond uit zes boekjes met een gekleurd omslag.Alle auteurs, oordeelde het Dagblad van Zuidholland en ’s Gravenhage, hebben ‘op paedegogisch gebied zich een eervollen naam’ verworven. ‘Die goede reputatie houden ze ook in deze vertellingen staande, daar ze alle uitmunten door bevattelijken vorm en zinrijke kerstmoraal. Dit zestal verhalen wordt door ons dan ook in waarheid als een keurtal beschouwd, ’t welk een plaatsje op de huistafel van elk godsdienstig gezin mag eischen’.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 19e eeuw, jeugdliteratuur, Jeugdverhalen over joden

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Twan Vet • Ochtendkrant

Morgen mag je heus wel weer over de wereld
lezen, maar vandaag nog niet. Dus blijf in bed.
Ik heb al thee voor je gezet.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN AFGEWEZEN HARING

Nee, haring moet je maar niet eten,
op zeebanket rust een bezwaar,
dan krijg je van die gekke dromen
met rare lintjes in het haar.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1973 Leendert van Dis
2020 Flip G. Droste
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d