• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Blaast hun de aftocht?

17 november 2020 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Mijn collega, de Nijmeegse hoogleraar Taalwetenschap Helen de Hoop, is waarschijnlijk dé hunnoloog van Nederland. Niemand volgt de wederwaardigheden van dat persoonlijk voornaamwoord zozeer op de voet als zij. En nu komt ze met een nieuw idee over dat voornaamwoord!

Er is al enkele decennia discussie over de opmars van hun als onderwerpsvorm (‘Hun lopen op straat’). In een roemruchte publicatie uit 2011 betoogde De Hoop met coauteurs dat het woord zich aan het specialiseren was: hun als onderwerp werd gebruikt voor mensen, anders gebruikte je liever ze:

  • Hun liggen op bed. (Bijvoorbeeld: de gasten)
  • Ze liggen op bed. (Bijvoorbeeld: de gasten, maar ook: de jassen)

Maar in een nieuw artikel in Nederlandse Taalkunde observeert De Hoop dat er inmiddels wel wat veranderd lijkt. Dat hun ‘fout’ is, dat blijkt zo’n beetje iedere taalgebruiker te weten. Het wordt dan ook op twee manieren tegelijkertijd mensen ingestampt: het is fout als onderwerp én als lijdend voorwerp (‘ik heb hun gezien’), hoewel dat laatste eigenlijk altijd de vorm is geweest die mensen in de praktijk zeggen.

Het heeft allerlei gevolgen, observeert De Hoop. Ze hoort bijvoorbeeld studenten steeds vaker ook zeggen ‘ik heb hen gezien’ (of ‘ik geef hen een boek’). Maar bovenal lijkt op allerlei plaatsen de regel te worden vereenvoudigd tot ‘hun is alleen bezittelijk voornaamwoord’. Bijvoorbeeld in het volgende filmpje:

Het lijkt er daarom op dat hun, na een lange opmars in de twintigste eeuw, inmiddels misschien de aftocht heeft geblazen – en zich terugtrekt op de rol van bezittelijk voornaamwoord. Daar komt bij dat er ook nog een andere kandidaat is voor de beklemtoonde vorm voor het onderwerp (naast onbeklemtoond ze): die.

  • Die liggen op bed.

Het geldt als een informele vorm, maar anders dan hun heeft het niet het stigma van ‘fout’. (Het heeft, zou je kunnen zeggen, mogelijk ook het voordeel dat het als enkelvoudige vorm kan worden gebruikt én als zodanig geldt als ‘genderneutraal’.)

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel

Lees Interacties

Reacties

  1. Jona Lendering zegt

    17 november 2020 om 09:53

    “De onzen stellen zich te weer,
    De hunnen winnen keer op keer.”

    Als het geen fijn blogje is om de dag mee te beginnen, dan is het wel omdat ik een liedje van Drs.P. in mijn hoofd heb.

    Beantwoorden
  2. Freek Van de Velde zegt

    17 november 2020 om 11:38

    Dat filmpje! Bijna alles wat gezegd wordt, is taalkundig aanvechtbaar, en didactisch inefficiënt. Dit lijkt me een vette kluif voor Peter-Arno Coppen

    Beantwoorden
  3. Walter Haeseryn zegt

    17 november 2020 om 17:19

    In de ANS (1997, blz. 248) wordt die tendens voor het gebruik van ‘hen’ al gesignaleerd: “(…) In gesproken taal komt ‘hun’ echter vaker voor dan ‘hen’, hoewel ‘hen’ ook in gesproken taal veld wint.”

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d