depressief / neerslachtig

Verwarwoordenboek vervolg (205)

Door Jan Renkema

In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek.

Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld willen zien, plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

depressief / neerslachtig

De woorden worden door elkaar gebruikt, maar er is wel een verschil.

depressief lijdend aan een stemmingsstoornis van voortdurende neerslachtigheid

Na dat ongeluk hoefde het voor hem niet meer, hij was maandenlang depressief.

neerslachtig moedeloos, gedeprimeerd

Ik begrijp niet waarom je juist in de lente buien van neerslachtigheid kunt hebben.

Depressief is veel ernstiger dan neerslachtig. Als je neerslachtig bent, dan is dat tijdelijk, en heb je ook minder sombere momenten als je dingen doet die je leuk vindt. Een depressie is een veel ernstiger psychische aandoening waardoor het lijkt of je in een zwart gat leeft. Je hebt nergens meer zin in, zelfs niet in activiteiten die je daarvoor wel leuk vond.

Men spreekt van een depressie wanneer die aandoening meer dan enkele weken aanhoudt zonder moment van verlichting. Als je depressief bent, heb je vaak ook andere klachten, zoals angststoornissen of het gevoel niets waard te zijn. In de psychologie worden soorten depressies onderscheiden, onder andere: chronische, postnatale en vitale. Er zijn psychologen die een zin als Ik voel me depressief afkeuren. Een depressie is geen gevoel of emotie, maar een gemoedsstemming. Daarom zou Ik ben depressief beter zijn. Maar toch zeg je ook Ik ben neerslachtig, en dat is dan weer wel een gevoel.

Er zijn nogal wat synoniemen van neerslachtig, met elk hun eigen kleur in betekenis:
een dipje hebben, down zijn, droevig, somber, treurig, triest en verdrietig. Ook elders in het Verwarwoordenboek worden enkele van deze woorden behandeld.

Als je zegt dat je een dipje hebt, is er indirect ook het perspectief van je weer beter gaan voelen. Een dipje is daardoor minder erg dan je down voelen. Down en somber komen nog het meest overeen in betekenis. Maar bij down lijkt de oorzaak vager: Ik voel me gewoon wat down, even niet lekker in mijn vel. Bij somber is de oorzaak vaak duidelijker: Hij was erg somber over de toekomst van zijn bedrijf. Bij somber lijkt ook de aard van de gevoelens ‘duister’. Bij de andere woorden droevig, treurig, triest en verdrietig zijn de oorzaken en gevoelens vaak veel concreter. Maar hier zijn de verschillen in ‘kleur van betekenis’ niet of nauwelijks te benoemen. Toch word ik hier niet moedeloos van, en ook niet bedroefd, bedrukt of zwaarmoedig. Want wat mij dan weer blijmoediger in het leven doet staan, is de verwondering over deze rijke woordvariatie.