Voornamendrift 79

De voornamenvoorraad in Nederland is de laatste 50 jaar enorm verrijkt door migratie. Als je naar Nederland komt dan neem je taal en cultuur mee want dat is een belangrijk onderdeel van je identiteit. De voornamen van kinderen zijn daar geen uitzondering op. In deze en volgende afleveringen ga ik op zoek naar nieuwe voornamen die uit de belangrijkste herkomstlanden in Nederland zijn geïntroduceerd. Daarbij beperk ik me tot de voornamen van diegenen die in Nederland zijn geboren, waarbij de vader en/of de moeder en/of de grootvaders en/of de overgrootvaders (indien de generatie bekend is) in eenzelfde herkomstland zijn geboren. De oudst bekende generatie moet altijd dat eenduidige herkomstland hebben. Van de 17,2 miljoen Nederlanders (in 2017) zijn er 15 miljoen in Nederland geboren. Daarvan hebben er 746.000 (5%) een migratie achtergrond als boven, terwijl 12,4 miljoen (83%) Nederlandse voorouders hebben.

De resterende 12% heeft een migratieachtergrond uit verschillende herkomstlanden en wordt buiten beschouwing gelaten om de relatie tussen voornamen en herkomstland zo eenduidig mogelijk te kunnen onderzoeken. Daarbij worden wel tweede-generatie migranten meegenomen, waarbij een of beide ouders in Nederland zijn geboren, maar de grootouders van elders kwamen.

Het aantal personen met zo’n migratieachtergrond staat in bovenstaande gestapelde grafiek, waarbij steeds het aantal van een land bij de voorgaande is opgeteld. Voor 1960 zijn – heel beperkt –  vooral Duitsland en België de herkomstlanden (met overigens maar liefst 20x meer gemengd Duits-Nederlandse ouders en 40x meer Belgisch-Nederlandse ouders). Substantieel is daarnaast nog het aantal personen met (voor)ouders die in Nederlands-Indië zijn geboren (187.000 met tenminste een ouder die daar is geboren), maar de oudere generaties komen dan meestal toch weer uit Nederland. Deze groep heeft voornamelijk traditionele Nederlandse namen en wordt hier niet besproken.

De grote migrantenstroom begint na 1970, met Suriname en de Nederlandse Antillen, Turkije en Marokko als de belangrijkste herkomstlanden. Het totaal aantal in Nederland geboren kinderen met een eenduidige migratieachtergrond neemt navenant toe, tot in totaal ongeveer 20.000 (10%) van het aantal geborenen in 2000 waarna het aantal weer afneemt. Dat laatste kan komen omdat jongere generaties minder kinderen krijgen en door gemengde huwelijken.

In 2017 had de totale in Nederland geboren bevolking 298.000 verschillende (eerste) voornamen, waarvan er 93.500 (31%) een migratieachtergrond hebben. Daarvan worden 19.700 (6,6%) overigens ook door autochtoon Nederlandse ouders gegeven. Een voornaam kan specifiek voor een herkomstland zijn, maar dat is in veel gevallen niet zo: David heeft bijvoorbeeld voorouders uit 68 herkomstlanden. Daar kom ik in een volgende bijdrage op terug.

In tabel 1 staat de top-20 van voornamen voor de herkomstlanden Suriname, de Nederlandse Antillen, Turkije en Marokko, in tabel 2 voor Irak, Afghanistan, Somalië, Joegoslavië en China. Wanneer een voornaam een eenduidig herkomstland heeft, en dus in Nederland specifiek voor dat land is, is die blauw gedrukt.

Voor Suriname als herkomstland scoort Moham(m)ed bij de mannen erg hoog, ook al is maar 15% van de bevolking daar islamitisch. Hier zal een rol spelen dat het in een islamitisch gezin gewenst is om een jongen Moham(m)ed te noemen. Verder zien we Engelse voornamen uit de zwarte Amerikaanse cultuur, Hindoestaanse namen (veel zijn in Nederland specifiek voor Surinaamse herkomst) en nog het Europese Giovanni, Steven en Sergio. Namen uit de islam zien we niet in de top-20 voor vrouwen, wel weer de andere naamtypen, en het Nederlandse Saskia.

Herkomst uit de Nederlandse Antillen geeft een uniform beeld van (zwart) Amerikaans Engelse namen, voor zowel mannen als vrouwen, die we voor meerdere herkomstlanden vinden, en ook door Nederlandse ouders worden gekozen.

Onder voornamen met Turkse herkomst zijn er een flink aantal die specifiek in de Turkse taal geworteld zijn. Dat geldt veel minder voor de islamitisch Arabische voornamen uit Marokko, omdat het Arabisch in veel landen gesproken wordt. De voornamen zijn dan maar zelden specifiek voor een land, wat we zien voor Irak, Afghanistan en Somalië (tabel 2). Voor Irak zien we ook Daniël, Lucas, David en Maria die verwijzen naar de christelijke bevolking daar.

Voor Joegoslavische herkomst (ouders zijn meestal geboren voordat dat land uit elkaar viel) geldt dat de Slavische voornamen met andere herkomstlanden worden gedeeld. Het is opvallend dat alle vrouwennamen op -a eindigen.

Ten slotte kiezen veel Chinese ouders ervoor om een Engelse eerste voornaam voor hun kinderen te kiezen: Kevin, Andy, Jimmy, Lucas, Jason, Michael voor jongens en Lisa, Emily, Wendy Michelle, Jenny, Cindy, Linda voor meisjes. De volgnamen zijn meestal wel van Chinese oorsprong. Het is een adaptatie aan de westerse cultuur die we in niet veel andere herkomstlanden zo sterk vinden.