Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (10) intermezzo (2)
De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.
Het spreekt voor zich dat je hier een momentopname ziet, want zoals het een levende taal betaamt, is ook de onze altijd in beweging – met regelmaat vinden er dan ook talige uitwisselingen plaats tussen noord en zuid.
pief-poef-paf / pief-paf-poef
De kinderen hollen buiten rond. Ze spelen ‘cowboy op de prairie’. Een stoere cowboy trekt zijn denkbeeldige pistool, met duim omhoog en wijsvinger recht vooruit, hij mikt en roept: ‘Pief paf poef!’ Dat is het Nederlandse kind. Zijn Vlaamse vriendje kijkt vreemd op en zegt: ‘Maar nee, het is pief poef paf!’ ‘Niet waar,’ zegt de eerste, ‘het is pief paf poef.’ Onze Vlaamse rakker is nu helemaal in de war. ‘Maar dan rijmt het toch niet meer? Pief poef paf, je broek zakt af.’ Dat vindt het Nederlandse vriendje dan weer vreemd. Als er al een rijmpje is, dan moet het ‘jij bent de boef’ zijn. Want dat rijmt perfect op ‘pief paf poef’. Maar wie begint er nu te rijmen als hij boeven moet afknallen?
In de Vlaamse jeugdbewegingen is ‘pief poef paf’ niet alleen hetgeen wat je zegt als je met denkbeeldige pistolen schiet. Het is ook een regel uit een absurd aftelrijmpje:
Alle Indianen
schieten met bananen
pief poef paf
en jij bent af
Volgens veel Nederlanders is ‘pief paf poef’ alleen maar een klanknabootsing. Er is een vervolg, ‘en jij bent de boef’, maar de meeste mensen kennen dat zelfs niet. Wordt er dan minder gepieft in Nederland?
Een Nederlandse Amerikaan
Toen ik (Miet) de kwestie ‘van voor / van voren’ beschreef voor mijn boek Buurtaal, moest ik plots denken aan de regel ‘van voor naar achter’ in het refrein van het volksliedje ‘Een Nederlandse Amerikaan’. Een liedje over een Nederlandse Amerikaan, dat is perfect als illustratie voor mijn boek, dacht ik. Omdat ik een beetje lui ben, ging ik op het internet op zoek naar de tekst. Kopiëren en plakken is nu eenmaal makkelijker dan helemaal uit het blote hoofd uittikken.
Tot mijn verrassing kwam ik uit bij versies die niet helemaal klinken zoals ik het mij herinner. Opvallend: ze staan allemaal op Nederlandse sites. Het refrein klinkt daar als volgt:
En dat vier keer.
Net toen ik me zorgen begon te maken over mijn geheugen – de leeftijd, weet u wel – vond ik ook enkele Vlaamse versies. En die kloppen wel, toch naar mijn gevoel:
Van voor naar achter
Van links naar rechts
Van boven naar onder
Van links naar rechts
En dit dan twee keer.
Conclusie: de Vlaamse Nederlandse Amerikaan beweegt net iets meer dan de Nederlandse Nederlandse Amerikaan. En er is niets mis met mijn geheugen.
Ik ken er nog een : je bent niet weerhouden betekent in Vlaanderen dat je niet gekozen bent, terwijl dat in Nederland wil zeggen dat je wel verkozen bent….
Alle indianen
schieten met bananen.
Poef, poef, paf
en uw broek zakt af.
Zo herinner ik het mij, al zeggen mijn kinderen mij dat het wel stout is om het zo te zingen.