• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Vogelen

11 juni 2021 door Roeland Cortois en Miet Ooms 2 Reacties

Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (14)

Floor Hofman

De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.
Het spreekt voor zich dat je hier een momentopname ziet, want zoals het een levende taal betaamt, is ook de onze altijd in beweging – met regelmaat vinden er dan ook talige uitwisselingen plaats tussen noord en zuid.

Vogelen

Wat bedoelen mensen die zeggen dat ze gaan ‘vogelen’? Vogels observeren? Vangen misschien? Of toch iets anders? Ook hier bestaat de kans dat Belgen het over iets anders hebben dan hun noorderburen.

In de Middeleeuwen gebruikte men het werkwoord vogelen in de betekenis van vogels vangen (jagen op vogels). Maar er is ook een attestatie uit 1287, afkomstig uit West-Vlaanderen, waarin iemand het heeft over vogelen als zijnde het door de ene vogel bespringen van de andere. Paargedrag van vogels dus. Latere bronnen (vink hier ‘subbetekenissen’ en ‘citaten’ in de balk bovenaan aan) laten zien dat dat laatste vogelen een bredere betekenis krijgt, namelijk geslachtsgemeenschap van zowel dieren als mensen. De etymologische verwantschap tussen het werkwoord vogelen en ‘t zelfstandige naamwoord vogel is echter niet volledig duidelijk.

Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands vertelt ons ook dat  vogelliefhebbers dit woord tegenwoordig gebruiken om hun favoriete activiteit mee te benoemen: het bekijken van vogels. Vandaag de dag is dit allicht vrijwel de enige  betekenis die de meeste Nederlanders aan het woord toeschrijven. Maar de Belgen niet.

Tot nog toe hebben de Belgen deze relatief nieuwe betekenis niet omarmd; zij blijven over het algemeen, toch in het eerder gemeenzame taalgebruik,  bij de betekenis uit vroeger dagen: geslachtsgemeenschap. Zie bijvoorbeeld hier en hier. Toch bedoelt men ook in het zuiden met het woord vogelen soms het bestuderen van vogels. Zo kopte de krant De Morgen op 27/01/19: “Vlaanderen houdt van vogelen”, onderwerp: een vogeltelweekend. Een bevriend vogelliefhebber verzekerde me wel dat de associatie met seks ijzersterk blijft in de Belgische geesten. Vandaar ook dat het vaak met opzet dubbelzinnig wordt gebruikt, als klikaas, zoals ongetwijfeld ook het geval is in bovenvermelde kop.

Link naar alle besproken spraakverwarringen

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: spraakverwarringen

Lees Interacties

Reacties

  1. Ray Eslack zegt

    12 juni 2021 om 12:40

    Ook in Nederland is de seksuele betekenis van vogelen niet onbekend, getuige het dubbelzinnige rijmpje dat ik zo’n 60 jaar geleden al vernam:
    Hij die wil vogelen in het groen,
    gelieve dat mij en mijn zusters kon(d)/(t) te doen.
    Als je het schrijft bepaalt de d of de t bij kond/kont de ondubbelzinnigheid van het rijmpje, als je declameert wordt het pas dubbelzinnig.

    Beantwoorden
  2. Piet Kerkuil zegt

    18 juni 2021 om 13:02

    Bestaat er in NL niet ook de betekenis van ‘prutsen, onhandig doen’? Zoals: wat zit je daar nou te vogelen? Kent iemand dat ook?

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

M. Vasalis • Afsluitdijk

De bus rijdt als een kamer door de nacht
de weg is recht, de dijk is eindeloos
links ligt de zee, getemd maar rusteloos,
wij kijken uit, een kleine maan schijnt zacht.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

RAG

Een web van één draad lang
waarin een spin voer vangt,
waarop een vlieg kort zit,
beweegt, zijn poten wast,
wegvliegt en keert, niet weet
waarvoor die draad zich spant.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1894 Edgard Blancquaert
sterfdag
1849 Barthold Lulofs
1984 Leonardus Michels
1986 W.A.P. Smit
➔ Neerlandicikalender

Media

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d