ordelijk / ordentelijk

Verwarwoordenboek vervolg (235)

In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.

Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.

ordelijk / ordentelijk

De woorden verschillen in betekenis.

ordelijk geordend (tegenover ‘slordig’), netjes, rustig

Een ordelijk huishouden draagt ook bij aan welzijn en gezondheid.
De protestmarsen kenden een ordelijk verloop.

ordentelijk zoals het behoort, fatsoenlijk; behoorlijk, redelijk

Nou, dit noem ik geen schikking waarin je ordentelijk afscheid van elkaar neemt.
Ik had daar indertijd een heel ordentelijk inkomen.

Bij ordelijk gaat het om de betekenisaspecten ‘georganiseerd’, ‘rustig’, ‘regelmatig’. In de betekenis van ordentelijk ziet ook iets normatiefs: naar behoren, zoals je mag verwachten.

De betekenissen zijn redelijk duidelijk te onderscheiden. Maar toch is het goed te begrijpen dat er soms enige vervaging optreedt. Hoe vat u ordentelijk op in de volgende zin?

De burgemeester zei dat er geen ongeregeldheden waren geweest en dat alles ordentelijk was verlopen.

Hier kun je ordentelijk opvatten als synoniem met ‘geen ongeregeldheden’, dus als ordelijk. Maar dan is de burgemeester wel wat wijdlopig. Dan toch ordentelijk in de betekenis ‘zoals het behoort te zijn’? Immers, als iets ‘volgens de orde’, dus ordelijk is, dan is het ook zoals het behoort te zijn, dus ordentelijk. Duidelijker is gelukkig de volgende uitspraak: