Verwarwoordenboek vervolg (233)
In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het Verwarwoordenboek op www.schrijfwijzer.nl.
Wilt u ook een ‘verwarpaar’ behandeld zien? Plaats dan een reactie onder deze rubriek. Kijkt u dan wel even op de website om te zien of de woorden al zijn opgenomen.
selderie / selderij
Dit zijn nevenvormen.
selderie moesplant (apium graveolens) waarvan blad, stengel en knol worden gegeten.
- Ik vind selderiezout net iets beter geschikt voor dit gerecht.
selderij moesplant (apium graveolens) waarvan blad, stengel en knol worden gegeten.
- Vandaag eten we nog restjes van de selderijsalade van gisteren.
Waarom deze nevenvormen? Een dialectvorm in de standaardtaal? Maar dat is geen verklaring. Want waarom dan, en welk dialect? Misschien een gezaghebbend historisch kookboek. Nee, niet gevonden. Wel lijkt selderie de oudste rechten te hebben. Het woord schijnt via het Frans (céleri) onze taal te zijn binnengekomen.
Dan misschien een verklaring via de klankverschuiving in onze taal uit de zestiende eeuw, waarin de ie-klank een ij-klank werd? Dan blijft er wel eens een ‘ie’ buiten schot zoals in ‘kiekeboe’ naast ‘kijken’. Nee, ook dit lijkt niet aannemelijk. Het woord selderie kwam ongeveer een eeuw later in onze taal. Dan misschien selderij om het duidelijker te onderscheiden van de ‘ie’ in ‘peterselie’?
Wacht, dat zou mooi zijn! De ‘ie’ voor het selderieblad en de ‘ij’ voor de bleekselderij (stengels) en de knolselderij (wortel)? Nee, ook bij de blaadjes is selderij frequenter dan selderie. U mag dus kiezen. Maar met ‘ie’ behoort u tot een kleine minderheid. Over een paar jaar eens kijken of selderie is verdwenen of alleen wordt gebruikt voor de poedervorm. O ja, en als u niet wilt kiezen, dan maakt u seldersoep.
Afbeelding van Kamegai Susumu via Pixabay
Over samenstellingen als ‘seldersoep’ weet ik niks, maar de variant ‘selder’ voor ‘selderij’/’selderij’ is vrij normaal in België (930 hits in het Belgische deel van het opensonar-corpus van zo’n 500 miljoen woorden) en heel zeldzaam in Nederland (8 hits)
En dan heb je ook nog sellerie, zowel zelfstandig als in combinaties: selleriesalade. Dat lijkt het Franse céleri te zijn in de spelling vernederlandst, maar fungeert als een bestaande derde nevenvorm naast de twee in je artikel. Ik ken de salade eigenlijk zelfs alleen in deze derde vorm, selleriesalade. Zou het een recept zijn dat via de Franse keuken bij ons terecht is gekomen? Ik doe maar een gooi.