• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Chr.J. van Geel • IJsbloemen

16 december 2021 door Raymond Noë 1 Reactie

Cover: Christoph Noordzij • Foto: Wim Ruigrok

•• Van Geel-biograaf Guus Middag schrijft hier (in een hoofdstuk uit zijn pas verschenen Verklarend zakwoordenboekje van rare woorden) over onderstaand gedicht van Chr.J. van Geel.

IJsbloemen

Het raampje is een Séraphine,
een bloemstilleven ongezien,
een nonnenspiegel, een gewas
vol donzen dorens, melk van gras,
oase onder een pak sneeuw,
berijpte manen van een leeuw,
albino’s, schedelverentooi,
strikken van tule, ’t krullenooi —
ze drukt haar pop tegen haar vacht
en ooilam, ooilam zegt ze zacht —,
paard, pluim, toom, tuig en rinkellast,
dood fluitekruid, een holle bast,
een schalvel, een dicht berkenbos,
een meisjesschool met haren los
het duin afrennend wie-het-eerst,
een knippapieren kinderfeest,
van porselein, van gips, van steen,
soldaten op hun tinnen teen.
Het ziet er van de doden wit.
Men kijkt er binnen hun gebit.
Een schaduw zonder ondergoed.
Graftuiltje dat het zeggen moet.

Chr.J. van Geel (1917-1974)
uit: Spinroc en andere verzen (1958)


Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Gedicht Tags: Chr.J. van Geel

Lees Interacties

Reacties

  1. Arno. zegt

    17 december 2021 om 14:09

    Aanhakend op wat Guus Middag in het gelinkte artikeltje schrijft (‘zijn’ rare woord, het onderwerp van dat artikel, is nonnenspiegel).
    Er zitten nog wel een paar ‘rare woorden’ in het gedicht. Niet alleen de visuele fantasie slaat in IJsbloemen associërend op hol, ook de talige. Een deel van de rare woorden moet V. Geel zelf hebben verzonnen – krullenooi, rinkellast. Het woord dat me naast nonnenspiegel het meest ‘raar’ voorkomt is schalvel. Ooilam valt nog wel te ontleden en te herleiden naar jong vrouwelijk schaap (trouwens ook in overdrachtelijke zin met de betekenis oogappel), maar het is wel leuk, als je daar dieper induikt, dat aan dat ooilam ook het woord oorlam is geassocieerd, dat zelf weer is geassocieerd aan soldaten. Schalvel is met een klein beetje moeite ook nog wel te vinden. Het is een trillend vlies in bepaalde (kinder)fluitjes, (en/of) zogenoemde mirlitons. Het herinnert me eraan dat wij als kind ook wel eens een dun velletje papier voor onze mond hielden en daar dan doorheen zongen. Het woord schalvel voert mij al associërend naar het woord schalmei, een soort blaasinstrument dat als een voorloper van de hobo wordt beschouwd. Het geluid ervan doet wel denken aan ons kindergeluid door een velletje papier heen.
    Een en ander geeft ook te denken over de betekenis van het woord schallen in vroeger tijden. Tegenwoordig heeft het een zekere overeenkomst met galmen, maar in de middeleeuwen? Schallen hangt samen met schel, misschien nog steeds van toepassing op het papiertjesgeluid, al zou ik dat nu eerder snerpen noemen, geloof ik. Hoewel…., toch wel schel snerpen.
    Afijn, een gedicht vol even bizarre en grillige beeld- en woordvondsten als een raam vol ijsbloemen aan vormen laat zien. Middag associeert ijsbloemen met pre-centraleverwarming tijden, maar ze komen overigens nog steeds wel voor: bij de juiste omstandigheden ontstaan er ijsbloemen op autoramen en ook op onze schuurdeur maken ijs, condens en luchtbewegingen soms aardige Séraphines. Maar bij dit alles, welbedankt Guus Middag, voor de toelichting op de nonnenspiegel, leuke informatie; zo had ik er nooit eerder bij stilgestaan. Je vraagt je af waar Van Geel dergelijke woorden vandaan haalde: schalvel, nonnenspiegel, geelgewiegd – er zijn er nog meer die ik nu even niet uit mijn hoofd weet te reproduceren. In mijn Dikke Van Dale en andere woordenboeken kon ik die woorden net als nonnenspiegel niet allemaal vinden.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

VERKEER

Als hielden handen opgeheven naar
een lus zich vast in openbaar vervoer,
zie ik de bomen en hoe roerloos blad
zich vastklemt aan de takken die zich spreiden.

Bron: datering: 1973; postuum gepubliceerd in Tirade, maart-april 1992

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d