• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

In memoriam Nils Rudolf Århammar (7 augustus 1931 – 10 januari 2022)

28 januari 2022 door Gerald van Berkel 1 Reactie

Emeritus hoogleraar Fries en Gotisch aan de Rijksuniversiteit Groningen (1977-1988) op 90-jarige leeftijd overleden. Foto: privé

“Ik drem faan Oomram” waren de laatste woorden die Nils tot zijn vrouw Ritva sprak. Zonder nog wakker te worden is hij de volgende dag, 10 januari, in het ziekenhuis van Niebüll overleden. De cirkel was rond. De Noordfriese taal van het Duitse waddeneiland Amrum was het eerste van de Friese dialecten waaraan Nils zijn gehele leven heeft gewijd.

Nils werd in 1931 geboren in Stora Malm in Södermanland, Zweden als zoon van Rudolf Århammar en Elisabeth Andersson. Aanvankelijk groeide hij op bij zijn ouders op de boerderij in de buurt van Vingåker. Van 1942 tot 1950 bezocht hij het Gymnasium in Örebro, waar hij vanwege de afstand bij zijn strenggelovige tante moest wonen. Aansluitend aan de middelbare school vervulde hij zijn militaire dienst op Gotland. In 1951 kon hij beginnen aan zijn universitaire studies Duits, Engels en Fonetiek in Uppsala, Münster en Marburg.

Het jaar 1957 was op meerdere terreinen een mijlpaal in het leven van Nils. Zijn professor in Uppsala, Ernst Löfstedt, had Nils in contact gebracht met het Fries en in dat jaar startte Nils als wetenschappelijk assistent onder mentorschap van Löfstedt een onderzoek naar de dialecten van de waddeneilanden Föhr en Amrum. In deze periode legde hij de basis voor de door hem gekoesterde persoonlijke contacten met informanten, die hij jaarlijks bleef bezoeken. In datzelfde jaar huwde hij de Deense Kristine Nielsen. Zij kregen twee zonen, Erik en Sven. Het huwelijk hield geen stand. In 1986 huwde Nils voor de tweede maal, nu met de Finse Ritva Mikkola.

Ook in 1957 publiceerde Nils zijn eerste wetenschappelijke artikel. Sindsdien volgden tot aan zijn dood meer dan 150 grotere en kleinere bijdragen[i]. Daarnaast schreef en redigeerde hij voor het maandelijkse tijdschrift Der Helgoländer vanaf 1974 zo’n 650 artikelen onder de titel Halunder Spreek. Als uitgever was hij verantwoordelijk voor de periodieken Us Wurk (1977-1988), Fryske Nammen (1981-1989), Atlas Linguarum Europae (1986-1990), Nordfriesisches Jahrbuch (1989-1996), de bundels Scripta Frisica (1979), Miscellanea Frisica (1984) en Aspects of Language (1986), en een tiental Noordfriese tekstedities. Van belang zijn met name zijn bijdragen over het Noordfries en de Noordfriezen in het Handbuch des Friesischen (2001).

Zijn wetenschappelijke carrière leidde hem naar Kiel, waar hij onder andere meewerkte aan het Noordfries woordenboek, en vervolgens naar Marburg als lector Zweeds (waarnaast ook Fries, Middelnederduits en Middelnederlands), waar hij in 1974 gehabiliteerd werd voor “Germanische Philologie mit besonderer Berücksichtigung des Friesischen und Niederdeutschen”. Daarna volgden Groningen als hoogleraar Fries en Gotisch (1977-1988) en uiteindelijk Flensburg als hoogleraar bij de lerarenopleiding Fries, in combinatie met het directeurschap van het Nordfriisk Instituut te Bredstedt. Na zijn emeritaat in 1996 bleef hij nog jarenlang actief als gasthoogleraar aan de universiteit van Flensburg.

Ik heb Nils leren kennen als een nuchtere maar humorvolle man, een nauwgezette perfectionist met een niet aflatende werklust. Nog op zijn sterfbed gaf hij, helder van geest, Ritva instructies hoe een artikel voor de bundel voor Hans Frede Nielsen af te maken. Ik heb het geluk gehad om in Groningen college Oudfries bij hem te mogen volgen. Na die periode is het contact als vriendschap voortgezet. Begin jaren negentig kon ik Nils en Ritva helpen door voor het Helgolands woordenboek een geautomatiseerde redactie-omgeving te bouwen. In 1998 verscheen een eerste versie Duits-Helgolands, raadpleegbaar op internet. Het deel Helgolands-Duits is (nog) niet verschenen.

Zijn publicaties en materiaalverzamelingen, met name de door hem gemaakte bandopnames, in schrift uitgewerkt door Ritva en inmiddels door digitalisering geconserveerd, zijn van onschatbare waarde voor onze kennis van de met uitsterven bedreigde dialecten van Föhr, Amrum, Sylt en vooral Helgoland. Vele vakgenoten heeft hij belangeloos met raad en daad bijgestaan. Zijn werk voor de Noordfriese dialecten werd ook buiten de wetenschap gewaardeerd: in 2001 ontving hij de C.P.-Hansen-prijs van Sylt, in 2011 werd hij tot ereburger van gemeente Helgoland benoemd en in 2014 kreeg hij de Hans-Momsen-prijs van de Kreis Nordfriesland.

Aan de universiteit van Flensburg legde hij de basis voor de didactiek van het Noordfries. Naar zijn mening kan men het Noordfries echter alleen van de ondergang redden als ouders en kinderen thuis Fries blijven spreken. Laten we hopen dat mede door de inzet van Nils deze dialecten niet verloren gaan.


[i] Zie de lijst van publicaties in: A Frisian and Germanic Miscellany Published in Honour of Nils Århammar on his Sixty-Fifth Birthday. Edited by Adeline Petersen and Hans F. Nielsen. Odense/Bredstedt, 1996 (NOWELE 28/29).

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: In Memoriam

Lees Interacties

Reacties

  1. Hennie Lasker zegt

    29 januari 2022 om 06:08

    Ik ben na de tweede wereldoorlog geboren in Ysselsteyn gemeente Venray. Daar werd dus Limburgs gesproken, natuurlijk niet door mijn ouders. Ik was bijna drie jaar toen wij weer naar de geboortestreek van mijn ouders verhuisden. Dat was in Emmer-Compascuum gemeente Emmen. Dat was wel in Drenthe, maar er werd hetzelfde dialect als in Ter Apel gesproken. Ik ben getrouwd met een echte Groninger uit Foxhol. Wij hebben altijd in het dialect met onze drie zonen gesproken. Als ik Limburgs op de radio hoor, gaan de rillingen over mijn rug. Mijn moeder leerde mij om Nederlands met diegene te spreken, die ons dialect niet machtig was.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jac. van Hattum • Geboorteplaats

En welke reis hij aanwees op de kaart
en over grenzen trok of buitengaats;
zijn vinger wees dat dorpje aan de vaart:
dit was zijn jeugd; dit zijn geboorteplaats.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN AFGEWEZEN HARING

Nee, haring moet je maar niet eten,
op zeebanket rust een bezwaar,
dan krijg je van die gekke dromen
met rare lintjes in het haar.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1973 Leendert van Dis
2020 Flip G. Droste
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d