• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Esther Gerritsen besproken

13 april 2022 door Jos Joosten Reageer

Esther Gerritsen. Bron: Wikimedia

Al enkele jaren kun je in de Nijmeegse Master Letterkunde aan de Radboud Universiteit het vak ‘Literatuur vandaag’ volgen: een werkcollegereeks gewijd aan het oeuvre van één Nederlandstalige auteur. Eigenlijk zoals vroeger bij de studie Nederlands het grootste deel van de colleges moderne letterkunde was.

Het zijn altijd leuke en inspirerende colleges, waarin de afgelopen jaren onder meer het werk van Jeroen Brouwers, Stefan Hertmans en Frans Kellendonk centraal stond. Collega Jos Muijres, die het vak ooit voor het eerst in de steigers zette, bedacht een interessant extraatje: voor elke behandelde roman wordt ook een externe deskundige uitgenodigd om zijn of haar visie op het werk te geven. De lezingen worden in de Openbare Bibliotheek middenin de stad gehouden en zijn behalve voor de studenten ook bedoeld voor het algemene geïnteresseerde publiek.

Dit jaar staan zes romans van Esther Gerritsen centraal. We zijn nu halverwege en het leverde al mooie colleges op. Op woensdagmiddag wordt de roman van de week geïntroduceerd en geanalyseerd door een klein clubje studenten, waarna we met z’n allen (zo’n twintig deelnemers) grondig doorpraten; ’s avonds komen we beslagen ten ijs bij onze gastsprekers, die tot nu toe boeiende nieuwe invalshoeken op het werk van Esther Gerritsen gaven.

Esther Op de Beek beet het spits af van de reeks met een mooie analyse van ‘Tussen Een Persoon’. Zij legde interessante en overtuigende connecties tussen Gerritsens hoofdpersonage, met haar verlangen naar ‘bejaard geluk’, en haar eigen huidige onderzoekspecialisme: happiness-studies. Wat is gelukkig zijn? Wanneer ervaren we geluk? Is geluk af te dwingen, zoals Gerritsens hoofdpersonage doet? En wordt je daar dan gelukkig van?

Tjerk de Reus besprak ‘De kleine miezerige god’, over Dominique die vanuit Nijmegen naar Amsterdam is verhuisd en daar haar nieuwe leven tracht vorm te geven. Zij riep een kleine miezerige god in het leven (‘En hup, daar was god’) omdat er ‘toch iemand getuige moest zijn van haar leven’. De Reus besprak de mogelijkheid dat deze god misschien helemaal niet psychologisch geduid moet worden als hersenspinsel van Dominique, maar of niet ook te overwegen was dat het een representatie is van een (de?) ‘echte’ god, waarbij uiteindelijk zelfs Augustinus nog aan bod kwam.

Met Teunis Bunt werd ‘Superduif’ op klassieke wijze structuralistisch geanalyseerd: wie is Bonnie, het hoofdpersonage dat (denkt dat ze) in een duif kan veranderen?

Het waren steeds mooie uitdagende toevoegingen aan onze eigen lectuur op de campus. Halverwege de tussenstand opmakend, ben ik bij Gerritsens romans soms geneigd te denken aan Reves verzuchting: ‘er komt weer geen normaal mens in voor’. En afwijkend zijn ze op zich bepaald wel, de types die Gerritsen ten tonele voert: iemand als het hoofdpersonage uit ‘Tussen Een Persoon’ dat haar vriend vastgebonden op bed legt en gevangen houdt, uit angst voor welke verandering dan ook – concreet: een verhuizing. Of Roxy uit de gelijknamige roman, die na een tragische aanleiding in haar leven uiteindelijk een kudde schapen op hun rug legt, op die manier een akelige dood voor een groot deel van de dieren veroorzakend.

Anderzijds kun je in de romans (die we tot nu toe bespraken) niet anders dan vaststellen dat de hoofdpersonages steevast gedreven worden door een ijzeren interne logica. In hun eigen wereld zijn hun daden en gedachten helemaal niet deviant, dat worden ze pas in confrontatie met de werkelijkheid zoals die is – of beter gezegd: zoals de buitenwereld (welbeschouwd alle anderen) die kennelijk ervaart. Uit Gerritsen personages schreeuwt een ijzingwekkende eenzaamheid. Maar het krijgt alles steevast vorm in prachtige dialogen (Gerritsens start als theaterschrijfster heeft blijvend haar sporen nagelaten), en in veel magnifiek geformuleerde, onderkoelde waarnemingen:

Ze klinkt teleurgesteld en dat hoort ze zelf ook. Er zijn tal van manieren om belachelijk te zijn en Roxy vermoedt dat ze nog maar aan het begin staat van een lange reeks.’

Er volgen in Nijmegen nog drie publiekslezingen over Gerritsen werk. Vanavond spreekt Janneke Weijermars over ‘Roxy’, op 18 mei is theoloog Peter Nissen aan de beurt over ‘De Trooster’. Zelf sluit ik de reeks op 1 juni af met een lezing over ‘De terugkeer’. En ik zie het nu al als een hele klus om de lezingen tot dusverre zelfs maar te kunnen evenaren.

Alle lezingen zijn publiek toegankelijk. Informatie hier.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Esther Gerritsen, letterkunde

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OEUVRE

Het oeuvre van de dood is wel onmetelijk,
maar elke bladzij, blad na blad, is vastgeplakt
en ieder deel staat vastgespijkerd op de plank
en elke plank: nog in de boom onuitgehakt.

Bron: Barbarber, december 1969

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1914 Karel Meeuwesse
1936 Mieke Smits
1939 Seth Gaaikema
sterfdag
1978 Sonja Witstein
2021 Mark de Haan
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d