• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Nieuwe Nedersaksische vertalingen van de Oudsaksische Heliand

10 juli 2022 door Henk Bloemhoff en Jan Nijen Twilhaar Reageer

De Oudsaksische Heliand wordt internationaal beschouwd als een hoogstaand kunstwerk. Het is een epos in stafrijm uit de eerste helft van de 9de eeuw, dat in 71 hoofdstukken (kapittels) vertelt over het leven van Jezus Christus, vanaf zijn geboorte tot en met zijn hemelvaart. De dichter heeft daarvoor van de vier evangeliën een lopend verhaal gemaakt: een diatessaron of evangelieharmonie. Wel heeft hij daarbij zijn eigen accenten in het verhaal gelegd met aanpassingen en aanvullingen. Zo ontstond een bijzonder kunstwerk. Deze ingrepen waren ingegeven door het streven van de dichter om de boodschap van Jezus begrijpelijk te maken voor de Saksische bevolking in de tijd van de christianisering. De Heliand volgt de inhoud van de vier evangeliën, maar de gebeurtenissen spelen zich af binnen de cultuur waarin de Saksen rond 800 leefden. Daarin was bijvoorbeeld het paard een edel dier. De engelen verkondigen de geboorte van Jezus op den velde dan ook niet aan schaapherders, maar aan mannen die op de paarden passen. Ook wordt Jezus voorgesteld als een leenheer, die met zijn vazallen (de leerlingen) rondtrekt. Veel nadruk ligt dan ook op de grote trouw die de vazal aan zijn leenheer moet betonen. 

Meer wezenlijk is echter de blijde boodschap die de auteur wil brengen. De Heliand (‘helende, genezende’) geneest mensen van de meest ernstige ziektes (balusuhti), maar tegelijk is Hij een verlosser: wie zijn woorden doet, zal na het verlaten van deze middelgaard opstijgen naar de hemelse weide. De Heliand was niet bedoeld om de Saksen te bekeren. De christianisering was namelijk al een tijd daarvoor begonnen. De Saksische leider Widukind, die als hertog wordt aangeduid, vocht in de Saksische oorlogen tegen Karel de Grote. In 785 gaf hij zich over en liet zich met Kerst dopen. Hij bleef hertog van de Saksen. In 804 kwam aan de Saksenoorlogen definitief een einde. De Heliand kan beschouwd worden als een didactisch werk, dat bedoeld was voor de geestelijken om de boodschap van Jezus aanschouwelijker te maken onder de Saksische bevolking. 

Een millennium na de voltooiing van de Heliand verscheen van de hand van de Duitse filoloog Johann Andreas Schmeller de eerste gedrukte uitgave van de tekst (1830). Hij was het die dit werk de naam Heliand gaf. Daarna volgden veel internationale wetenschappelijk studies van dit werk. Ook werd het vertaald in het Duits, Engels, Frans en Deens, en recentelijk in het Nederlands (2006). In 2012 volgden vertalingen in het Achterhoeks, Gronings, Twents en Münsterlands. In september verschijnen twee uitvoerig geannoteerde vertalingen bij Koninklijke Van Gorcum. Een in het Sallands van Jan Nijen Twilhaar (gebruikte taal: Hellendoorns), de andere in het Stellingwerfs van Henk Bloemhoff. In beide boeken is een uitgebreid deel I te vinden waarin de Heliand (deel II) in zijn context is geplaatst. Daarin wordt naast onderwerpen als de bovenstaande ingegaan op de vraag wie de dichter kan zijn geweest en waar hij dit beroemde werk heeft gemaakt. Tegelijk met deze twee boeken verschijnt een nieuwe editie van de Oudsaksische brontekst van de hand van dr. Timothy Sodmann. Een Drentse vertaling wordt verwacht in 2024.

De beide vertalingen zijn nu al te bestellen. Via een voorintekenactie is het mogelijk de beide werken met 12,5% korting te kopen. Bij bestelling voor 1 september 2022 betaalt u voor elk van beide boeken € 35,00 in plaats van € 39,95. Bij bestelling moet dan de code Heliand22 worden ingevoerd door de koper zelf. Dit kan wanneer het boek in het winkelmandje is gelegd. Let op: er moet ook gedrukt worden op kortingscode inwisselen. De bestelling verloopt via de volgende links.

  • Sallandse editie: https://www.vangorcum.nl/cultuur-historie/100-472_De-Heliand
  • Stellingwerver editie: https://www.vangorcum.nl/cultuur-historie/100-473_De-Heliand

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Nieuws Tags: Heliand, Nedersaksisch, vertalingen

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

F. van Dixhoorn • het doel van de opticien

maar van binnen
hebben ze
het prettige gevoel
dat ze bij elkaar hoorden

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

APRIL, VROEG

Lang voor de zon opkomt, in licht
nog nat van nacht, niet één geluid
hetzelfde, ziedend fluiten zij
elkander moord en doodslag toe,
de veren die hun messen slijpen,
de snavels die de zon aanvuren,
de vogels die van licht bedaren.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1892 Coenraad van Haeringen
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d