(van onze correspondent)
Vrijdag, de laatste dag van het Colloquium van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek, was voor een belangrijk deel gewijd aan twee vergaderingen: één van de Taalunie over het zogeheten ‘impulstraject’, en één algemene vereniging van de IVN. De tweede vergadering verliep rustig en werd voor een belangrijk deel gewijd aan de wisseling van het bestuur: er werd afscheid genomen van de vertrekkende leden en een betrekkelijk groot aantal nieuwe leden werd geïnstalleerd (Yra van Dijk, Christine Sas, Agata Szubert, Gunther De Vogelaer, Wim Vandenbussche, Adri Breed, Achmad Sunyajadi). Wim Vandenbussche is daarbij benoemd tot de nieuwe voorzitter. Ook werden er twee nieuwe ereleden gekozen: Ludo Beheydt en Judit Gera.
De echt turbulente vergadering was echter die van de Taalunie over het zogeheten impulstraject. Dit gaat om het verdelen van ongeveer 600.000 euro die de internationale neerlandistiek eenmalig krijgt. Dat geld moet worden geïnvesteerd in projecten die als hefboom kunnen dienen en een duurzaam resultaat hebben. Er loopt nu al ruim een jaar een voortraject waarin de noden die uit het ‘veldonderzoek neerlandistiek’ naar voren gekomen zijn nog eens bevestigd werden.
In de vergadering die de Taalunie plande over “sterke internationale netwerken voor een slagvaardige en toekomstgerichte neerlandistiek” werden uitgewerkte voorstellen en overleg van de Taalunie over concrete voorwaarden verwacht om projecten geld te laten aanvragen. Er kwam echter voor de zoveelste keer een vragenronde over de bestaande netwerken en hoe ze werken/functioneren en wat de behoeftes zijn. Dit was zeer frustrerend voor de leden van de IVN die al meegewerkt hebben aan de vele bevragingen en voor de medewerkers aan het veldonderzoek en voor scheidend IVN-directeur Iris van Erve, die zich intensief heeft ingezet voor dit traject en die (gelukkig) niet aanwezig was.
De vergadering kende een abrupt einde omdat het publiek de zin er niet van inzag nu nog eens een jaar mee te werken aan ‘intakegesprekken’ en ‘planningsrondes’ etc. Iedereen stapte op en ging lunchen.
(Dit verslag is aangeleverd door een IVN-lid dat er vanwege financiële afhankelijkheid van de Taalunie voor kiest om anoniem te blijven. De naam is bekend bij de redactie van Neerlandistiek.)
Ik was bij die vergadering aanwezig. ‘Turbulent’ zou ik hem niet noemen, maar er was wel degelijk wat onrust. Net zoals een groot deel van de aanwezigen heb ik het voortraject van dat Impulstraject niet tot in het detail gevolgd. De meesten onder ons wisten wel waar het over ging, maar verwachtten inderdaad wat meer concrete info en input van de Taalunie. En toen kregen we, na twee concrete voorbeelden van netwerken, vooral te horen dat het ‘van ons’ moest komen, dat er een procesgroep (die wat later ook ‘kerngroep’ bleek te heten) ging gevormd worden, dat het begrip ‘netwerk’ niet voor iedereen hetzelfde betekende. Uit de vragen en opmerkingen werd al snel duidelijk dat we (IVN-leden tegenover de Taalunie) los naast elkaar door aan het praten waren. Dan geraak je inderdaad nergens.
Dit verslagje wekt misschien de indruk dat de IVN-leden de vergadering heel demonstratief hebben verlaten. Dat was niet het geval. Het was eerder zo dat we werden uitgenodigd om in groepjes samen te zitten en ‘leervragen’ te formuleren, maar aangezien niemand goed begreep wat daarmee bedoeld werd – en het ook gewoon lunchtijd was – heeft ook de spreker dan maar besloten om de vergadering te sluiten, zonder leervragen. Het had gewoon geen zin, er waren veel te veel onduidelijkheden. Heel jammer, echt een gemiste kans. Hopelijk leidt dit niet tot meer tijdverlies …
Ik sluit me aan bij wat Miet en verder hieronder ook Rik Vosters zeggen. Ik heb zelf deelgenomen aan het voortraject van het Taalunie-impulstraject, heb samen met veel collega’s uit de internationale neerlandistiek meerdere keren overlegt over de belangrijkste punten ervan en was die vrijdag gewoon gefrustreerd door opnieuw te horen dat er volgende gesprekken gevoerd worden en nieuwe groepen gevormd en dat dit alles weer een extra jaar in beslag zal nemen. Maar woedend weglopen deden we niet. Ik hoop dat deze twee uurtjes toch zowel aan de Taalunie, aan IVN en aan alle collega’s neerlandisten een keerpunt vormen en dat de Taalunie binnenkort concrete stappen gaat ondernemen. Belangrijk was dat er tijdens deze bijeenkomst ook goede initiatieven werden getoond en dat iedereen heeft gezien dat de impuls eigenlijk van het veld zelf komt dat daarvoor gewoon wat steun nodig heeft. Hoewel ik deze vergadering ontgoocheld verliet, kijk ik wel met optimisme naar de toekomst.
In geen tijden heb ik zoiets heerlijks gelezen. Weg met de Taalunie en haar onbegrijpelijke regels en voorschriften! Helemaal eens Marcs suggestie om het kostelijke geld dat nu aan de Taalunie wordt verspild te besteden aan taalonderwijs. Nederland, let op u saeck!
Deze reactie is wel heel erg kort door de bocht en getuigt van een eng-nationalistische kijk op taalbeleid en taalpolitiek in het Nederlandse taalgebied. Hoezo ‘Nederland, let op u saeck’? En over welke ‘onbegrijpelijke regels en voorschriften’ gaat het? Dit riekt naar goedkope Taalunie-bashing. Kritiek op de Taalunie is zeker mogelijk, maar hebt u (Frits wie?) wel eens de moeite genomen u te verdiepen in de doelstellingen van het Taalunieverdrag en na te gaan wat de Taalunie zoal doet en wat er in de loop der jaren zoal gerealiseerd is?
Op zichzelf ben ik het wel met u eens dat ik wat kort door de bocht reageerde, maar ik kan niet wennen aan de tussen-n-regel die ons in 1995 is opgelegd. Met wat er op dit punt gerealiseerd is ben ik bepaald ongelukkig. Het Genootschap Onze Taal is minder krampachtig dan de Taalunie, maar de Taalunie-regel is alleen bindend voor de overheid en het onderwijs. Verder mag iedereen schrijven zoals hij/zij/x wil.
De regel deugt volgens mij niet omdat het er niet toe doet of het eerste deel van de samenstelling op zichzelf een enkel- of een meervoud aanduidt: hoewel een ei door één kip gelegd wordt is de samenstelling toch kippenei, omdat kip geen meervoud op -es heeft, en hoewel een raad van ouderlingen en diakenen meestal één kerk bestuurt is de samenstelling toch kerkenraad, omdat kerk geen meervoud op -es heeft. Hoewel een gedachtegang per definitie uit meer dan één gedachte bestaat hoort daar toch geen tussen-n, omdat het meervoud van gedachte zowel gedachten als gedachtes* kan zijn.
Maar nu komt het. De Taalunie heeft een aantal uitzonderingen vastgesteld: Koninginnedag, zonneschijn, maneschijn. Volgens de regel zou het Koninginnendag, zonnenschijn en manenschijn moeten zijn. Maar, zegt de Taalunie, er is maar één koningin, er is maar één zon en er is maar één maan. Daarom geen tussen-n. Hier is dus ineens weer bepalend dat het eerste deel van de samenstelling op zichzelf een enkelvoud aanduidt! Maar weer wel: koninginnensoep …
Daarom vind ik de soepele regel van het Genootschap beter en volg ik die sinds ik niet meer voor de overheid schrijf.
Met anonieme stukjes sensationele onwaarheden verkopen… we zouden beter moeten verwachten op Neerlandistiek.nl. Dat die sessie niet goed verliep, is zeker waar, en kritiek op de Taalunie en haar beleidskeuzes moet absoluut kunnen. Maar de titel van dit artikel is op zijn minst bijzonder misleidend: de tijd voor de sessie was gewoon verstreken toen iedereen vertrok, nadat de gespreksleider ook het einde van de sessie had aangekondigd. Het voorstellen alsof iedereen collectief opstapte uit protest doet de waarheid geweld aan, en daar is niemand mee gediend — ook de IVN niet.
We publiceren doorgaans geen anonieme bijdragen, maar meenden in dit geval een uitzondering te maken. Geen van de redactieleden van Neerlandistiek was aanwezig bij de vergadering, maar onze correspondent is iemand die zeer goed is ingewerkt in de internationale neerlandistiek; bovendien is de strekking van het verslag door twee eveneens vooraanstaande internationale neerlandici bevestigd. Kennelijk wordt het gebeurde door hen anders beleefd dan door jou, maar dat maakt het nog geen ‘sensationele onwaarheid’.
Wel, ik mag dan misschien geen vooraanstaande internationale neerlandica zijn, maar ik was wel aanwezig bij de vergadering, tussen andere internationale neerlandici. Ik kan niet anders dan me aansluiten bij wat Rik Vosters zegt: er was onrust, er was verwarring, teleurstelling, frustratie wat verontwaardiging ook onder de IVN-leden (volgens mij ook terecht). Maar van ‘collectief opstappen’ was echt geen sprake: het was vrij duidelijk dat er niets meer te zeggen was, het was lunchtijd en de laatste spreker heeft dan ook zelf de vergadering gesloten. Misschien was dat laatste door de onrust in de zaal niet voor iedereen even duidelijk, dat kan wel.
Kijk, Marc: je kunt redetwisten over de vraag of die bijeenkomst ‘echt turbulent’ verliep of niet — daar heb ik me dan ook bewust niet over uitgesproken. Maar de bijeenkomst werd wel afgesloten door de gespreksleider rond het voorziene uur, met enkele concluderende woorden (‘iedereen al met zijn hoofd bij de lunch’), waarna de aanwezigen de ruimte verlieten om te gaan eten, zoals voorzien in het programma. Dat is ook wat Miet hierboven bevestigt, en dat lijkt me geen kwestie van interpretatie of beleving. Er waren meer dan voldoende aanwezigen die dat kunnen en zonder twijfel ook zullen bevestigen lopen.
Wat de verdere ‘strekking van het verslag’ betreft: daarover heb ik me niet uitgesproken, maar qua bredere boodschap is het verslag volgens mij accuraat, en kan ik je vooraanstaande bronnen bijtreden. Het klopt dat er ter zitting onvrede werd geuit over de punten die in het verslag worden aangehaald. Die punten zijn belangwekkend genoeg an sich, zonder dat er moet worden gedaan alsof er collega’s uit protest wegliepen bij een vergadering.
Ik begrijp je punt, en jouw visie op een en ander is hiermee ook vastgelegd. Ik neem ook ogenblikkelijk aan dat wat je zegt over de gespreksleider waar is. Toch waren er kennelijk in het publiek internationale neerlandici, die vermoedelijk met heel andere verwachtingen en emoties naar binnen gingen dan jij. Je kunt dan zeggen dat de kop die boven het stuk staat een clickbait-achtige samenvatting is van het gebodene eronder, een keuze voor de emoties van enkele belangrijke stemmen in de IVN, en niet zozeer een verslag van wat mensen die de bijeenkomst min of meer als buitenstaander bijwoonden, zoals jij, zagen.