• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Is het ‘hebban olla vogala’ het oudste Nederlands?

19 mei 2023 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Podcast Middeleeuwse Toestanden

In de podcast Middeleeuwse Toestanden van de Universiteit Leiden worden mythes en misverstanden over de Middeleeuwen ontkracht. Op 19 mei publiceren ze de eerste aflevering van hun tweede seizoen met als onderwerp ‘het oudste Nederlands’ – dat is dus niet het “hebban olla vogala”!

Een poëtische pennenproef

Het is omstreeks het jaar 1075. In een Engels klooster in Rochester, Kent, neemt een monnik uit Vlaanderen een nieuwe ganzenveerpen in gebruik. Hij doopt de pen in de inkt en test hem uit op het schutblad van een handschrift met Oudengelse preken. Hij schrijft een gedichtje op, misschien is het wel een versje uit zijn jeugd dat zijn geheugen plotseling te binnen schiet. Het versje luidt: “Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu. Wat unbiden we nu?” – ‘Alle vogels hebben nesten begonnen behalve ik en jij. Waar wachten we nog op?’ Het zijn maar 13 woorden, maar dit korte doch beroemde zinnetje is het oudste Nederlands dat bewaard is gebleven… toch?

Afb. 1: De beroemde probatio pennae in Oxford, Bodleian Library, Bodley MS 340, fol. 169v

Hoe zit het precies met het Oudnederlands?

Is dat ‘hebban olla vogala’ wel het oudste Nederlands? Hoe klonkt die taal eigenlijk? En hoe weten we dat? Presentatoren Mette Langbroek en Jip Barreveld gaan op zoek naar antwoorden in de eerste aflevering van het tweede seizoen van de podcast Middeleeuwse Toestanden. In deze podcast worden experts op de Middeleeuwen geïnterviewd over verschillende mythes en misverstanden over deze zogenaamde ‘Donkere Eeuwen’ – in deze aflevering steken Mette en Jip hun licht op bij Peter Alexander Kerkhof, historisch taalkundige verbonden aan de Fryske Akademy. De podcast en de nieuwe aflevering is nu beschikbaar via Soundcloud, Google Podcasts en Spotify.

Afb.2. vlnr: Jip Barreveld, Mette Langbroek, Tatum Meijer, Peter Alexander Kerkhof (foto: Thijs Porck)

Het tweede seizoen van Middeleeuwse Toestanden is een initiatief van Jip Barreveld, Mette Langbroek en Thijs Porck. De muziek is van Martine Mussies. Redactie van deze aflevering: Thijs Porck. Techniek en editing: Tatum Meijer. De podcast werd mede mogelijk gemaakt door de Outreach grant van de Young Academy Leiden en werd opgenomen in de studio van het platform Streaming the Past.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Uitgelicht, Video Tags: hebban olla uogala, middeleeuwen, Oudnederlands, podcast

Lees Interacties

Reacties

  1. Jan Uyttendaele zegt

    20 mei 2023 om 10:20

    De pennenproef uit Oxford is niet het oudste Nederlandse tekstfragment dat we kennen, maar het is wel het oudste stukje poëzie in onze taal. Het zinnetje behoort zonder twijfel tot onze (literaire) canon. In dit leermiddel voor het voortgezet onderwijs ontdekken de leerlingen de poëtische kenmerken van deze pennenproef en enkele van de vele interpretaties, die eraan gegeven kunnen worden: https://www.klascement.net/downloadbaar-lesmateriaal/172365/hebban-olla-vogala-pennenproef-of-het-begin-van-de-nederlandse-literatuur-lesidee/

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

JUNI ’57

Met niets meer bij me dan het te vlug geleefde,
nog in de flarden van haar vertrek gekleed,
loop ik het land op om naar de lucht te kijken
en hoe mijn liefde allengs in niets meer leek
op die voor haar.

Het is een juninacht – de kortste nacht
bijna. Ik voel met mijn hoofd het hooi van de opper
waartegen ik zit. Ik zie een blijvende
zonsondergang boven een vuurtorenlicht
en weinig sterren.

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d