• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Te verschijnen: Werkversies van Op weg naar het einde

13 september 2023 door Redactie Neerlandistiek Reageer

Gerard Reve. Manuscript Brief uit Amsterdam

“Ik kan me de haren wel uit het hoofd rukken, dat ik niet veel meer heb bewaard,” schrijft Gerard (Kornelis van het) Reve in de brief waarmee hij Johan Polak versies van de ‘Brief uit Amsterdam’ te koop aanbiedt. Reve heeft de teksten in een groene omslag gebundeld en er nietjes doorgeslagen. Eerder verkoopt hij op dezelfde manier de manuscripten van ‘Brief uit Amsterdam’ aan Polak die later ook de ‘Brief uit Gosfield’, de ‘Brief uit Schrijversland’ en de ‘Brief in een fles gevonden’ tegen betaling in zijn bezit krijgt.

Het archief van Johan Polak bevat vijf mappen waarin zich meer dan 400 pagina’s manuscripten, kladjes, typoscripten, kopij, drukproeven etc. bevinden van de brieven die Reve in Tirade publiceert en die eind 1963 in boekvorm worden verzameld onder de titel Op Weg Naar Het Einde. De bundel betekent een doorbraak in Reves schrijverschap en maakt een einde aan zijn literaire impasse; drie jaar later verschijnt het tweede brievenboek Nader Tot U.

Vooral de ‘Brief in een fles gevonden’ die Op Weg Naar Het Einde afsluit, vormt voor Reve “de kroon op alle brieven”. Hij is “is van een wanhopige, dikwijls verbitterde bezetenheid, wel erg geestig, maar vaak ook grof. Maar er staat niets in, dat ik niet meen. Enfin, ik kan het ook verder niet helpen. Ik sta op de drempel van een nieuwe, profetiese, maar ook demoniese stijl, waarin ik het absurde en perverse tot hoogste artistieke geldigheid wil brengen. Binnenkort kan dat, want dan zal ik alle vrees verloren hebben voor het oordeel van anderen, en alleen nog maar willen openbaren wat ik zie.”

De documenten – ruim 400 pagina’s – geven een unieke inkijk in Reves schrijverschap en lagen zestig jaar in het archief van Johan Polak. Ze zien nu voor het eerst het daglicht zodat een groter publiek er kennis van kan nemen.

Johan Polak (1928-1992) was niet alleen een gerenommeerde Amsterdamse uitgever en boekhandelaar, maar vooral ook een verzamelaar van bijzondere boeken en handschriften die slechts enkelen mochten bekijken. Hij liet een schatkamer aan waardevolle documenten na (handschriften van de Tachtigers, P.C. Boutens, J.H. Leopold, Stéphane Mallarmé, Paul Valéry, Oscar Wilde etc. ‘De Stichting tot instandhouding van het Bijzondere Boek’ die na zijn overlijden in 1992 de verantwoordelijkheid voor zijn archief kreeg, kon in 1998 beginnen met het publiceren van enkele parels uit de collectie. In 2021 verscheen bij Uitgeverij De Buitenkant een facsimile van een bijzonder handschrift van Sémiramis, een toneelstuk van Paul Valéry waarbij Arthur Honegger de muziek componeerde.

Over zijn verzamelwoede vertelde Polak: “Het briefje dat de dichter ooit zelf in zijn handen heeft gehad. Dat is het summum. Ik kan het alleen maar omschrijven als erotiek. Er is een gedicht, dat grijpt je aan. God wat een mooi gedicht is dat. Dan krijg je een handschrift van die man in je vingers, dat is iets geweldigs. Je komt direct in contact met je geliefde.”

Hoogtepunt in de Polak-collectie zijn de handschriften van Gerard Reve, van wie Polak in 1971 de uitgever wordt. De eerste roman die hij uitgeeft, De Taal Der Liefde, wordt een enorm succes. Het bezit van brieven en handschriften van Reve is voor hem een obsessie. Polak waardeert diens schrijfstijl maar bovenal de openheid over homoseksualiteit in zijn werk. Reve ziet al vroeg de gretigheid waarmee Polak zijn handschriften wil hebben en verkoopt hem met name brieven die hij vanwege de “geilheid” aanprijs als “aftrekliteratuur”.

Deze cassette bevat de werkversies van de brieven uit Op Weg Naar Het Einde; alleen de manuscripten van de ‘Brief uit Edinburgh’ ontbreken, waarschijnlijk omdat Reve ze nooit aan Polak heeft aangeboden. Deze uitgave stelt een breed publiek in staat om voor het eerst kennis te maken met de ontstaans- geschiedenis van de afzonderlijke brieven en de unieke manier van werken van Gerard Reve. Zo blijkt hij bijvoorbeeld een passage uit ‘Brief in een fles gevonden’ uiteindelijk niet in het boek op te nemen, maar apart te publiceren in de ‘Brief aan mijn bank’, waarmee de basis is gelegd voor wat later tot het geruchtmakende ‘Ezelsproces’ zal leiden.

Een inleiding van Wiljan van den Akker en Koen Hilberdink is als een apart cahier in de cassette opgenomen.

Verschijnt: 14 december 2023
Gekartonneerd
Eenmalige oplage: 1000 exemplaren
vormgeving: Joseph Plateau grafisch vormgevers i.s.m. Chang Chi Lan-Ying
Uitgave Uitgeverij de Buitenkant i.s.m. Stichting Johan Polak

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Nieuws Tags: 20e eeuw, edities, Gerard Reve, letterkunde

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

René Smeets • Miljardenmeppers

Het is een goed moment om in te stappen
zei mijn private banker.
De beurzen stonden wel al hoog
maar alles liet geloven
dat het nog hoger kon.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

PARKEREN

Met glazen ogen staan zij zij
aan zij te wachten voor de huizen,
soms start één schor en stottert weg.

Bron: datering: omstreeks 1967; in Een schrijvende partikulier, postuum verschenen, 1982

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
16 mei 2025: In contact met collecties

16 mei 2025: In contact met collecties

5 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1878 Jan Knuttel
➔ Neerlandicikalender

Media

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Nachoem W. Wijnberg

Nachoem W. Wijnberg

11 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

Kruispunt/Croisement: Nederlands in Noord-Frankrijk

10 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d