Een zomer vrij van nut (15)

Ik ben deze serie vlak voor de zomer van 2023 begonnen. De bedoeling was om de lezers van dit blog wat verstrooiing te bieden in de vorm van een feuilleton over generatieve AI. Inmiddels zijn we maanden verder, en dit is pas de 15e aflevering. Er kwam van alles tussen. De kunstmatige intelligentie is ondertussen weer een paar slagen beter geworden. Ik heb nu een GPT geschreven, afgeleid van ChatGPT, die automatisch nieuwe afleveringen schrijft, op basis van oude afleveringen. Wie er geen genoeg van kan krijgen: die GPT – die ik Zomerschrijver heb genoemd staat hier (gratis, maar je moet wel een abonnement hebben op ChatGPT Plus). Hier is de eerste geheel door Zomerschrijver geschreven aflevering van Een zomer vrij van nut.

Het was een grauwe, regenachtige middag. Mei 2027. Sanne de Bree dwaalde door de universiteitsgangen, haar stemming even somber als het weer buiten. Plotseling werd haar aandacht getrokken door een opvallend affiche aan de muur: een glanzende filmposter van De Avonden, de roemruchte, 80-jarige klassieker van Gerard Reve, maar dan opnieuw bedacht als een futuristische sci-fi film. “Gemaakt door AI”, stond er trots onder.

Verontwaardigd stormde Sanne het kantoor van haar collega, Dr. Pieter van der Heijden, binnen. “Heb je dit gezien?” vroeg ze, wijzend naar de poster. “Is dit jouw idee van literatuur promoten?”

Pieter keek op, een grijns op zijn gezicht. “Ontspan, Sanne. Het is maar een experiment. Stel je voor: De Avonden als een dystopische sci-fi. Zou Reve niet gevleid zijn?”

Sanne kon er niet om lachen. “Dit is geknutsel, Pieter. We zijn neerlandici, geen reclamebureaus voor generatieve AI.”

Pieter lachte laconiek. “Ach, Sanne, misschien moet je het van de zonnige kant zien. AI brengt onze literatuur naar de jongeren. De meesten ervan willen niet eens meer iets dat door een mens geschreven is, met alle eigenaardigheden van die persoon en alle onbegrijpelijkheden en alle onhandig geschreven zinnen. Plus, ik heb al een aantal studenten die de originele De Avonden willen lezen na het zien van deze poster. Zo slecht kan het allemaal dus niet zijn, als het mensen weer terugbrengt naar 80 jaar geleden.”

Sanne schudde haar hoofd. “Het is als het serveren van fastfood in een sterrenrestaurant. Waar blijft de waardering voor het ambacht, de nuance, de echte literaire waarde?”

Pieter haalde zijn schouders op. “Tijden veranderen, Sanne. Misschien moeten wij meebewegen.”

Sanne verliet het kantoor, meer gefrustreerd dan ooit. Ze kon het niet helpen, maar ze voelde zich als een eenzame Don Quichot die tegen de windmolens van technologische vooruitgang vocht. Terug in haar kantoor, sloot ze de deur en staarde naar haar boekenplank, vol met klassiekers die wachtten om gelezen te worden. Door AI, dat er zijn perverse wil aan zou opleggen.

Op dat moment sprak de stem in haar oor: “Zal ik een lijst maken van alle klassieke Nederlandse literatuur die nog moet worden aangepast voor de 21e eeuw?”

Sanne zuchtte diep. “Nee, bedankt. Ik heb al genoeg dystopie voor vandaag.”