Zondag 17 november 2024 om 14.30 zal in het prestigieuze Mart (Museo di Arte Moderna e contemporanea di Trento e Rovereto) te Rovereto de presentatie van de allereerste Italiaanse vertaling van Bezette Stad van Paul van Ostaijen plaatsvinden, die overigens (voorlopig) de enige vertaling van Van Ostaijen in het Italiaans is.
De vertaler, Alessandro Zanini, studeerde af in de Nederlandse Taal en Letteren aan de universiteit van Padua in 2003 en behaalde een master in vertaalkunde in 2022 aan dezelfde universiteit. Hij was steeds gepassioneerd door de kunst en cultuur van het begin van de twintigste eeuw: De Stijl, Theo van Doesburg, Piet Mondriaan en Paul van Ostaijen. Zo werkte hij een tiental jaren aan de vertaling van Bezette stad.
Bezette Stad is een unicum in de geschiedenis van de Europese poëzie van het begin van de twintigste eeuw. Het werk is samengesteld uit fragmenten en knipsels van volksliedjes, reclameboodschappen, uithangborden, filmbeelden en dagbladtitels. In de tekst zijn de talen te vinden die de grootste impuls aan de West-Europese avant-garde hebben gegeven: Nederlands, Frans, Duits, Engels en Italiaans. Van Ostaijen schept een originele fusie tussen poëzie, visuele kunst en de film die toen in opkomst was.
In de honderdvijftig bladzijden van Bezette Stad wordt het verhaal van de Eerste Wereldoorlog in Antwerpen verteld en worden de fundamentele vragen gesteld die de hele verdere eeuw zullen bezighouden.
Alessandro en ik zochten we naar de mogelijkheid zijn inspanningen te bekronen en de vertaling uit te geven. Mettertijd kwamen we in contact met Simone Pasquali van Biblohaus, gespecialiseerd in Italiaanse futuristen, in het bijzonder in bibliofiele luxe-uitgaven. Gezien de hoge kosten van dergelijke uitgave hebben we een financiering gevraagd aan de Vertegenwoordiging van de Vlaamse Gemeenschap in Rome, die met veel enthousiasme op onze vraag heeft gereageerd.
De luxe-uitgave van 50 genummerde exemplaren is zo ver als mogelijk gelijk aan het origineel: zelfde formaat, zelfde oranje kleur van het kaft, het ‘grafische ritme’ van de tekst, de gekleurde bladzijden. Bijgevoegd in de doos zit een boekje met een biografie van Paul van Ostaijen, de analyse van het literaire experiment, de geschiedenis van het manuscript en de invloed op de hedendaagse kunst en poëzie. Er is intussen ook een standaarduitgave verschenen, met contributie van Literatuur Vlaanderen.
De gehele Italiaanse tekst is samen met de vertaler gereviseerd door Matthijs de Ridder, de grote Van Ostaijen-kenner die het afgelopen jaar de vuistdikke biografie De dichter die de wereld wilde veranderen van de schrijver heeft gepubliceerd. Verder waren er contacten met Lies Galle van het Letterenhuis Antwerpen die het gedigitaliseerde manuscript, een anastatische copie en origineel fotografisch materiaal voor de publicatie ter beschikking heeft gesteld.
Voor de presentatie in het Mart zijn vooraanstaande sprekers uitgenodigd. Silvio Cattani, vice-voorzitter van het Mart en Federico Zanoner, verantwoordelijke van het Casa d’Arte Futurista Depero (Huis van het Futurisme Depero) te Rovereto. Zij zullen Archivio ‘900 toelichten, het archief en onderzoekscentrum van het museum, waar belangrijke futuristische documenten worden bewaard. Andere genodigden zijn Laurence De Wolf, adjunct Diplomatiek Vertegenwoordiger van Vlaanderen in Italie en en Hélène Reychler, beleidsmedewerker van de Afvaardiging; verder de vertaler Alessandro Zanini, voorgenoemde Mathtijs de Ridder en Simone Pasquali, uitgever bij Biblohaus. Ten slotte ondergetekende Marleen Mertens, oud-docente Nederlandse taal aan de universiteit van Padua.
Wie de publicatie zou willen kopen kan zich rechtstreeks wenden tot de uitgever voor de luxe-editie https://www.biblohaus.it/libro/paul-van-ostaijen-la-citta-occupata-prima-traduzione-italiana-di-bezette-stad-2/. De standaard-editie met isbn-code 9791281214071 kan eveneens worden besteld via de online-platforms, zoals Amazon.
Bert de Waart zegt
Dit lijkt een prachtige vertaling, in meer dan een opzicht.
Maar toch even pietluttig: de eerste Van Ostaijenvertaling in het Italiaans? En die van Ida Garzonio uit 1964 dan?
Paul van Ostaijen, Liriche scelte da Maria Vailati. Traduzione di Ida Garzono. Stampato per gli amici di poíesis (dit woord met Griekse letters). I libri del centro a.c.d. Maria Vailati, 6.