Vorige week ging de kogel door de kerk. De vakbonden hadden een ultimatum gesteld aan minister Bruins van Onderwijs: trek de bezuinigingen terug, en anders gaan we staken. Op de dag van het ultimatum kwam er een antwoord: de minister trok de bezuinigingen niet terug. En dus gaan we staken.

Waarom trok de minister de bezuinigingen niet terug? Ook in deze brief was het ’t oude liedje: het kabinet had besloten te investeren in defensie en de bestaanszekerheid van burgers, en dat geld moest ergens vandaan komen. Dus dat moest dan maar onderwijs zijn. Zijn eigen partijleider had er vorige week op gewezen dat de staatsschuld historisch laag is, dat er ieder jaar weer blijkt dat de regering veel te pessimistisch heeft begroot en er dus uiteindelijk miljarden over zijn – waarmee dat hele argument dat het geld ergens vandaan moest komen, iedere grond mist.

En dat nog even los van het feit dat de regering de allerrijksten minder gaat belasten, wat ons allen ongeveer anderhalf miljard gaat kosten, zodat je net zo goed kunt zeggen dat het geld verschoven wordt van het onderwijs naar de multimiljardairs. (Het klinkt altijd populistisch om dat te zeggen, maar wat is eigenlijk de reden om de allerrijksten zo tegemoet te komen en ons aller intellectuele toekomst daarvoor de kop af te hakken?)

Op termijn

Staken dus! Ik loop toch al wat decennia rond op de Nederlandse academie, maar ik heb nog nooit zoveel actiebereidheid meegemaakt. Docenten én studenten – ze zijn woedend over de manier waarop het onderwijs zonder duidelijke argumentatie naar de slachtbank wordt gebracht. Sommigen zien er een extreemrechts complot tegen het onafhankelijke denken in. Anderen zijn geneigd het meer te zien als de volgende stap in het neoliberale slopen van de publieke sector. Het kan natuurlijk ook allebei waar zijn.

Maar, eh, staken? Daar merkt toch niemand iets van? Als ik een dag geen onderzoek doe, heeft niemand daar toch last van? En zelfs als ik dat manmoedig een hele week doe, wie raak ik dan behalve mijn eigen nieuwsgierigheid. Onderzoek heeft nu eenmaal alleen effect op termijn.

En als ik in het onderwijs staak, merken alleen studenten dat. Als de collega’s aan de basisscholen staken, raakt meteen de samenleving ontwricht: al die kinderen die thuis blijven, al die ouders die niet naar hun werk kunnen omdat ze hen moeten opvangen. Maar onze studenten zijn hun ouders niet tot last.

Publieke sector

We beraden ons dus op vormen die de samenleving vooral wél laten zien hoe boos we zijn, en wat voor schade de samenleving als geheel oploopt als er dadelijk geen hoog onderwijs op niveau meer is. Ik hoor ook steeds meer stemmen van mensen die zeggen dat ze zich bij ons aansluiten omdat de héle publieke sector hun ter harte gaat. Omdat het niet aangaat om bezuinigingen die bij ons niet door kunnen gaan dan maar af te wentelen op de zorg.

In het verleden zijn grootschalige protesten tegen regeringen wel eerder begonnen aan de universiteiten. Hopelijk zal dat nu ook gebeuren.