Ruim een jaar geleden publiceerde Henk Wolf in Neerlandistiek een artikel over klemtoonverschuiving in het woord ‘hoogleraar’. Het was hem opgevallen dat je geregeld hoogleraar hoort in plaats van hoogleraar. Scholieren hebben daar ook een handje van - alsof degene die hun toetsen nakijkt, een laagleraar is. Een onnatuurlijke nadruk op de eerste lettergreep – of het nu … [Lees meer...] overEen retorische klemtoon
Archief voor augustus 2025
Hoe leren kinderen taal?
Wat iedereen moet weten over taal (2) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Er is in de afgelopen decennia bittere strijd gevoerd over de vraag in hoeverre het … [Lees meer...] overHoe leren kinderen taal?
J.C. Bloem • Vroege voorjaarsavond
•• Gister in 1966 overleed J.C. Bloem.Vroege voorjaarsavond Het ongelezen boek viel naast hem neder;Hij streek langs de ogen met een vage hand,En keek naar buiten: 't eerste lentewederBetoverde het schemerende land. Er was een waas van het aanvanklijk loverOm het afzonderlijke, zwarte hout,En iets als zoelte zweemde de avond over,Maar waar de wind zijn vleugel sloeg was … [Lees meer...] overJ.C. Bloem • Vroege voorjaarsavond
Groslijst: Kris van Steenberge, Pechstrook
No man is an island, tenzij je een kind verliest In Pechstrook vertelt Kris Van Steenberge (62) het verhaal van een gezin dat ontwricht raakt door het verlies van een kind. Dat verlies wordt doodgezwegen, maar laat onder de waterlijn bij alle personages diepe sporen na. Bij broer Raphaël gaat het om een allesverterend schuldgevoel, een schuldgevoel dat zo gaat woekeren dat … [Lees meer...] overGroslijst: Kris van Steenberge, Pechstrook
Programmaboek Colloquium verschenen
Het wereldcongres van de neerlandistiek komt nu echt in zicht. Sinds 7 augustus is de definitieve versie van het programmaboek op de colloquiumwebsite te vinden. Bekijk hier het programmaboek Het programmaboek bestaat uit 92 pagina’s.je vindt er informatie over de congreslocaties, over het openbaar vervoer, overzichten van de panels en de lezingen en presentaties per … [Lees meer...] overProgrammaboek Colloquium verschenen
4 septimber 2025: Silent Book Club Fryslân
Lang om let lêze In oerke foar dysels? Soest wol wolle, mar wannear dan? Altyd mar drok? En gjin rêst om dy del te jaan? Hast in moai boek? Mar leit it noch altyd net lêzen yn 'e kast? Híel werkenber... Dêrom organisearje wy de earste Silent Book Club yn Fryslân! De Silent Book Club is in wrâldwide mienskip fan lêzers en boekleafhawwers, mei mear as 1500 … [Lees meer...] over4 septimber 2025: Silent Book Club Fryslân
Vonne van der Meer
Uw wil geschiedde. Soms gaat schrijven als een uurwerk precies. Vonne van der Meer: Ik zag wat ik wilde zien. Al schrijvend leer ik mijn eigen gevoelens begrijpen. ‘Ik schrijf niet iets van me af, maar naar me toe en alle personen blaas ik het leven en gedachten in’. Soms is schrijven dwangmatig een onstilbare honger naar verhalen, als een vodun, die het middelpunt zoekt. De … [Lees meer...] overVonne van der Meer
Etymologica: Multiculturele mythologie
Het Griekse pantheon onder een taalkundige loep Het Griekse pantheon heeft op mij altijd een ordelijke indruk gemaakt. Twaalf Olympiërs, ieder met een eigen functie. Toch is het in feite een multiculturele mengelmoes. Dat wordt duidelijk als je naar hun namen kijkt. Ik schreef al eens dat de naam van de Griekse hemel- en … [Lees meer...] overEtymologica: Multiculturele mythologie
Hoe en waarom veranderen talen?
Wat iedereen moet weten over taal (1) Onlangs verschenen de resultaten van een onderzoek: wat vinden taalwetenschappers dat mensen moeten weten over taal? Dat resulteerde onder andere in een lijst van 25 vragen. Korte antwoorden op die vragen zet ik hier de komende weken op een rijtje. Alle talen zijn aan verandering onderhevig. Er is geen enkele taal die aantoonbaar … [Lees meer...] overHoe en waarom veranderen talen?
Groslijst: Emy Koopman, De vrouw in de kelder
Niet weten met wie je moet praten ‘A room of one’s own’, moet de hoofdfiguur van het boek ‘Een vrouw in de kelder’ door Emy Koopman gedacht hebben, toen ze onderdook in een kelder. Pas op de plaats houden, rust zoeken in de hectiek van de maatschappij, die altijd maar sneller lijkt te worden: het is zeker geen onbekend of onherkenbaar thema dezer tijden. Even … [Lees meer...] overGroslijst: Emy Koopman, De vrouw in de kelder
Wat blijft over Breyten Breytenbach
In de Wat blijft-podcast gaat het ditmaal over Breyten Breytenbach (1939-2024). Nahan de Vries interviewt Adriaan van Dis, Conny Braam, Alfred Schaffer en Amanda Strydom. … [Lees meer...] overWat blijft over Breyten Breytenbach
Drinkden mensen in de middeleeuwen water?
N’kisi is een grijze roodstaart die naar verluidt een werkwoord heeft vervoegd. Hij zou uit de stam fly en de uitgang d de verledentijdsvorm flied hebben gevormd. Geen goed Engels natuurlijk, maar juist daaruit blijkt dat N’kisi niet alleen napapegaait, maar zelf nieuwe uitingen in mensentaal kan vormen. Ik weet niet of wat over N’kisi’s taalvermogen wordt beweerd waar is, … [Lees meer...] overDrinkden mensen in de middeleeuwen water?
Jacobus Revius • Avondgebed
Avondgebed De nacht, de moeder van de rust,Des hemels grote fakkel blust.Van arbeid zijn de leden moe,De sluimer drukt de ogen toe. O Hoeder groot van IsraëlWeest ons een trouwe nachtgezel,En wakker om ons henen ziet;Zo vrezen wij de vijand niet. Gij hebt al wat op aarde isBegraven in de duisternis,Begraaft ook onze zonden boosIn Uw genade grondeloos. Wanneer het … [Lees meer...] overJacobus Revius • Avondgebed
Het is twee voor twaalf
Ja, het is twee voor twaalf, figuurlijk, maar letterlijk ook, in quizzificaire zin. Vraag 1 en slot: Wat hebben J.H. Leopold, Jan Pieter Heije, Slauerhoff en André Hazes gemeen? Nee? Ze hebben allemaal een tante met dezelfde naam. Hoe heet die tante? Nee? In de eerste regel van een van hun scheppingen passen ze een bepaalde stijlfiguur toe. Welke is … [Lees meer...] overHet is twee voor twaalf
Wat iedereen moet weten over taal
Ik verklap geen geheim als ik vertel dat wetenschappers graag mogen klagen over 'de leek'. Want wat weet die toch weinig over het specialisme van de klagende wetenschappers, en wat onnozel is die zelfs in het inschatten van de eigen onnozelheid. Hoe kan iemand nu niet weten wat een brain microbiome is en desalniettemin rustig voortleven? Taalkundigen zijn daarin niet anders … [Lees meer...] overWat iedereen moet weten over taal
Groslijst: Auke Hulst, Tandenjager
Van Auke Hulst las ik tot voor kort alleen nog maar De Mitsukoshi troostbaby company (2021), een boek dat, in de woorden van de uitgever, ‘de shortlist van de Libris Literatuurprijs én de Boekenbon Literatuurprijs haalde, en dat nog een handvol andere prijzen en nominaties in de wacht sleepte.’ Die karakteristiek lijkt me wel in orde, want in mijn herinnering had Hulst me met … [Lees meer...] overGroslijst: Auke Hulst, Tandenjager
7 september 2025: Mini-festival Jan Slauerhoff & Portugal
Jan Slauerhoff (1898 – 1936), de beroemde zoon van Leeuwarden en authentieke dichter en schrijver, staat nog altijd in de belangstelling. Het levensgevoel in zijn gedichten is ook vandaag herkenbaar. Tijdens dit mini-festival, dat georganiseerd wordt door de Stichting Herdenking Jan Slauerhoff staat de literaire ontmoeting van Slauerhoff met Portugal centraal. … [Lees meer...] over7 september 2025: Mini-festival Jan Slauerhoff & Portugal
De letteren op de planken
Bespreking van Liefs, Sara Het is alweer een paar weken geleden sinds ik vol van verbazing, waardering en trots de SVN-theatervoorstelling Liefs, Sara bijwoonde – en nog altijd ben ik er niet over uitgesproken en zijn de laatste gedachten er nog niet over gedacht. In de theaterzaal van de Radboud Universiteit werden we als publiek onderdeel van een theatrale en muzikale … [Lees meer...] overDe letteren op de planken
Geerten Gossaert • Het brandende wrak
Het brandende wrak In de schaduw der zwellende zeilen verborgenVoor de maan, die de mast op de wateren mat,In den slaap van het licht, tussen avond en morgen,Stond ik, slaaploos, ter reling van ’t reilend fregat. Toen verblindde mijn’ blik naar den einder ontloken,Tussen wolken en water een vuren kolon,Als van magische morgen, in ’t zuiden ontstoken,De bloedige bloesem … [Lees meer...] overGeerten Gossaert • Het brandende wrak
Wie is wie in Onder professoren? (2)
Terwijl Roef Dingelam in Onder professoren een absurd ogende familienaam kreeg van Willem Frederik Hermans, is prof. K.J. Popma in al zijn kleinheid naar het leven getekend. Popma héette Popma. Misschien heeft de romanschrijver zelfs stencils benut die de hoogleraar Reformatorische wijsbegeerte met zijn lange baard aan de studenten verstrekte. Ik was enkele … [Lees meer...] overWie is wie in Onder professoren? (2)
Over de Vijftigers zijn we nooit compleet
Omdat het 75 jaar geleden is dat het 1950 was, schreef Graa Boomsma een dik boek, Breken is bouwen. Het is een verzameling van zes uitvoerige studies over een aantal aspecten van de groep die we de Vijftigers noemen: hun relatie met de oorlog, met de historische (dat wil vooral zeggen: vooroorlogse) avantgarde, over vrouwelijke en over Vlaamse vijftigers, over de manier waarop … [Lees meer...] overOver de Vijftigers zijn we nooit compleet
Groslijst: Rinus Spruit, Valavond van een nestblijver
In 1946 wordt Maarten Kostwinder geboren in een christelijk dorpje in Zeeland. Hij heeft vier oudere broers en een jongere zus, Greet. Vader Jan is rietdekker en werkt zes dagen per week, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. Op zondag is er de kerk. In zijn jonge jaren kijkt Maarten op naar zijn iets oudere broer, de diepste band krijgt hij later met zijn zus ook al wordt … [Lees meer...] overGroslijst: Rinus Spruit, Valavond van een nestblijver
Te verschijnen: Koorboeken aan de Maas (1500-1540)
Johannes van Deventer en een groep van koorboeken tussen Nijmegen en Luik Het Graduale van Johannes van Deventer is een omvangrijk en rijk geïllustreerd koorboek – een topwerk dat is ingeschreven in het Unesco memory of the world register. Van Deventer schreef het rond 1512 en schonk het aan het klooster Sint-Agatha, waar hij kruisheer was. Daar wordt het nog altijd … [Lees meer...] overTe verschijnen: Koorboeken aan de Maas (1500-1540)
In het Handboek: Leren lezen en schrijven in samenhang
In het Handboek Didactiek Nederlands verscheen een korte serie artikelen van Gert Rijlaarsdaam en Robert Chamalaun, 'Leren lezen en schrijven in samenhang' Deze serie gaat over de relatie tussen leren lezen en leren schrijven. Over overeenkomsten en verschillen. Over hoe zinvol het is om lezen en schrijven samen te onderwijzen. We baseren ons op de theorie van ‘the simple … [Lees meer...] overIn het Handboek: Leren lezen en schrijven in samenhang
Een toevallige lijst van canonwerken
De nieuwe “dynamische canon” , die eerder deze maand door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) werd gepubliceerd, werd tot niemands verrassing ontvangen met een legio verontwaardigde blogposts, luid geklaag over cultureel verval, uitgebreide Burnier-bashing, en een overdaad aan het modewoordje “woke” – waarmee de boze boomerbrigade weer eens bewijst … [Lees meer...] overEen toevallige lijst van canonwerken
