Door Henk Wolf Waxinelichthoudergooier. Damschreeuwer. Flatspringer. Gezichthoester. Coronahoester. Het zijn zomaar vijf persoonsbeschrijvingen uit nieuwsberichten van de afgelopen jaren. Ik heb de indruk dat deze persoonsbeschrijvingen van een type zijn dat relatief nieuw is. Meer dan een indruk is het niet, ik heb het niet onderzocht, maar goed, dit is een column, daarin … [Lees meer...] overHekelende agentieve samenstellende afleidingen als nieuwsmeme
Vijf personeelsleden hebben positief getest op het Covid-19-virus
Door Henk Wolf Een paar weken geleden kwam ik in de media voor het eerst zinnen tegen waarin stond dat iemand 'positief was getest (op corona)'. Ik begreep de zinnen natuurlijk wel, maar ik vond het een gekke constructie. Positief lijkt in zulke zinnen 'met positief resultaat' te betekenen (natuurlijk niet in morele zin, maar in de zin dat het gezochte is gevonden). Voor … [Lees meer...] overVijf personeelsleden hebben positief getest op het Covid-19-virus
Een puzzel met ouwe en ouderwetse auto’s
Door Henk Wolf Van de week zag ik op Facebook een foto waarop de voorruit en de motorkap van een auto te zien waren. Op de voorstoelen van de auto zaten een man en een vrouw. Aan de chromen randjes, de vorm van de motorkap en andere stijlkenmerken was te zien dat de auto gebouwd moest zijn in de jaren zeventig of tachtig. Mijn interne samenvatting van het beeld in … [Lees meer...] overEen puzzel met ouwe en ouderwetse auto’s
Wat zijn minderheidstalen?
(Klik hier om het videocollege op YouTube te bekijken.) … [Lees meer...] overWat zijn minderheidstalen?
Wat vinden mensen van talen en hoe beïnvloedt dat hun taalgedrag?
(Deze video op YouTube bekijken.) … [Lees meer...] overWat vinden mensen van talen en hoe beïnvloedt dat hun taalgedrag?
Wat gebeurt er als talen met elkaar in contact komen?
(Deze video op YouTube bekijken.) … [Lees meer...] overWat gebeurt er als talen met elkaar in contact komen?
Hoe veranderen talen?
(Deze video op YouTube bekijken.) … [Lees meer...] overHoe veranderen talen?
Hoe zijn het Nederlands en het Fries ontstaan?
(Klik hier om deze video op YouTube te bekijken.) … [Lees meer...] overHoe zijn het Nederlands en het Fries ontstaan?
Je kop
Door Henk Wolf Met het woord kop is iets geks aan de hand: de gevoelswaarde ervan wisselt namelijk nogal. En daar lijkt systeem in te zitten. … [Lees meer...] overJe kop
Waar komen onze moderne talen vandaan?
(Bekijk de video op YouTube.) … [Lees meer...] overWaar komen onze moderne talen vandaan?
In welke vormen komt taal allemaal voor?
(Deze video op YouTube bekijken.) … [Lees meer...] overIn welke vormen komt taal allemaal voor?
Gezichtsverlies
Door Henk Wolf Introductie tot de beleefdheidstheorie, gemaakt als collegevervangende video voor studenten Nederlands van NHL Stenden Hogeschool. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overGezichtsverlies
Nut en noodzaak van ontleden
Door Henk Wolf (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overNut en noodzaak van ontleden
Waar we heenreis ook langs gingen
Door Henk Wolf Kortgeleden zag ik in Groningen een vrouw met een groepje kinderen lopen. Zo te zien deden ze mee aan een speurtocht. De vrouw bestudeerde een velletje papier en zei toen tegen de kinderen: We moeten daarheen, waar we heenreis ook langs gingen. … [Lees meer...] overWaar we heenreis ook langs gingen
Is er juridisch iets te doen tegen het taalbeleid van de Universiteit Twente?
Door Henk Wolf Tot nu toe was het protest tegen de verengelsing van Nederlandse universiteiten vooral gericht tegen het gebruik van het Engels als voertaal in het onderwijs. De organisatie Beter Onderwijs Nederland heeft geprobeerd daar via de rechter een einde aan te maken. Dat deed ze met de aanklacht dat Engels als voertaal bij de studie pyschologie aan de universiteiten … [Lees meer...] overIs er juridisch iets te doen tegen het taalbeleid van de Universiteit Twente?
Je kop
Door Henk Wolf Het woord kop worden gebruikt om de bovenkant of de voorkant van voorwerpen of geografische ruimten aan te duiden, zoals van een paal, een haven of een pier. Dat is stilistisch vrij neutraal: aanstoot geeft het zeker niet. Dat geldt ook voor de aanduiding van de voor- of bovenkant van een dier. Van een mier, een hond en een tyrannosaurus rex kun je gerust … [Lees meer...] overJe kop
Hoe een kleine studie een middelgrote kon worden: de casus Fries
Door Henk Wolf Wie op een dinsdagmiddag in Leeuwarden NHL Stenden Hogeschool binnen loopt en het lokaal opzoekt waar de eerstejaarscolleges Fries worden gegeven, ziet daar doorgaans een groep zitten van zo'n vijftien tot twintig studenten. Dat is al een paar jaar zo, maar vijf jaar geleden hadden we met heel andere aantallen te maken: drie, twee en soms maar één student, … [Lees meer...] overHoe een kleine studie een middelgrote kon worden: de casus Fries
Wie is Stijnen?
Door Henk Wolf Maandag stond er in de Trouw een passage waar ik even niets van begreep. Het gaat om het volgende stukje tekst uit het artikel De partneralimentatie wordt verkort; vrouwen staan financieel op eigen benen van Barbara Vollebregt: De man van Susan Stijnen (44) verdient meer en werkt fulltime. Om te kunnen zorgen voor hun twee kinderen gaat Stijnen in goed … [Lees meer...] overWie is Stijnen?
To plough and cow stable: het Nederlands als etnische taal
Door Henk Wolf 'Naar ploeg en koestal vluchtte uw taal', schrijft Piet Paaltjens in zijn gedicht De Friesche poëet. De taal waar hij het over heeft, is het Fries. Oebele Vries heeft de zin gebruikt als titel van een boek, met als ondertitel 'De verdringing van het Fries als schrijftaal door het Nederlands (tot 1580)'. Die titel zegt bijna alles: in de tijd van een … [Lees meer...] overTo plough and cow stable: het Nederlands als etnische taal
Een vogel die z’n kuikens verhongert
Door Henk Wolf Het Nederlands heeft een zogenaamde veroorzakende vorm of causatief. Daarmee druk je uit dat iets of iemand een bepaalde handeling veroorzaakt. Als ik bijvoorbeeld van de zin 'de kar rolt van de heuvel af' een veroorzakende vorm wil maken, dan kan ik een zin bouwen als de volgende: … [Lees meer...] overEen vogel die z’n kuikens verhongert
Kerkhofwandeling 2: een absurd vormgedicht
Door Henk Wolf Gisteren schreef ik over twee bordjes die waarschuwen voor laaghangende dan wel laag hangende takken. Ze staan bij de ingang van een kerkhof in de buurt van ons huis. Ze zijn daar niet het enige dat me in talige zin opvalt. Erg opvallend is ook de tekst op de bovenstaande foto. Die staat op een muurtje. Dat muurtje hoort bij een hokje waarin een computer … [Lees meer...] overKerkhofwandeling 2: een absurd vormgedicht
Laaghangende of laag hangende takken?
Door Henk Wolf Ik maak graag een wandelingetje over het kerkhof bij ons in de buurt. Als ik daar aankom, ben ik altijd even gefascineerd door de twee bordjes aan weerskanten van het pad. Op het ene bordje staat 'laag hangende takken' en op het andere 'laaghangende takken' - het verschil is een spatie. Ik vroeg me af wat ik zelf zou schrijven. Als ik de officiële regels … [Lees meer...] overLaaghangende of laag hangende takken?
Met de flat is weinig mis, met de bank wel
Door Henk Wolf Op de voorpagina van de Trouw stond vrijdagochtend de volgende kop: Met de flat is weinig mis, met de bank wel Dat is een mooie zin om te illustreren dat taal verschillende niveaus kent. Mijn taalgevoel verzet zich tegen de zin en ik kan ook uitleggen waardoor, maar ik begrijp (denk ik) ook hoe het komt dat anderen hem wel goed vinden. … [Lees meer...] overMet de flat is weinig mis, met de bank wel
Nog niet overgestapt van energieleverancier?
Door Henk Wolf Toen ik op de website van de NPO een programma wilde bekijken, kreeg ik eerst een paar reclamefilmpjes te zien. Eentje daarvan begon met de vraag "Nog niet overgestapt van energieleverancier?" Dat vond ik een rare zin. … [Lees meer...] overNog niet overgestapt van energieleverancier?
Een negende huis
Door Henk Wolf Er is iets geks met rangtelwoorden. In een heleboel opzichten zijn dat gewoon bijvoeglijke naamwoorden. Maar er zijn kleine verschillen. En die verschillen manifesteren zich in het Nederlands net iets anders dan in het Fries. … [Lees meer...] overEen negende huis