Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

Henk Wolf

Helemaal terug naar de basis van het ontleden

door 8 Reacties

Door Henk Wolf Mijn stukje van vorige week over de ontleding van 'De paus is in Nederland' heeft heel wat oude discussies opgerakeld en nieuwe doen ontbranden, met de nodige emoties hier en daar. Zoals dat gaat op internet. Omdat ik vermoed dat niet iedereen alles precies zo heeft begrepen als ik het bedoeld had, wil ik hier nog eens de basaalste basis van het ontleden … [Lees meer...] overHelemaal terug naar de basis van het ontleden

Twee soorten tussen-n

door 5 Reacties

Door Henk Wolf In het Nederlands kun je twee woorden combineren tot een nieuw, samengesteld woord. Soms kan dat direct: piano+ leraar = pianoleraar. Soms valt er een stukje weg: aarde + verschuiving = aardverschuiving. En soms komt er een stukje tussen: regering + leider = regeringsleider.De geschreven tussen-n is NederlandsEen zo'n stukje dat je als stopverf tussen de … [Lees meer...] overTwee soorten tussen-n

Anekdote: een briefje dat je door ‘begrijpend lezen’ niet kunt ontcijferen

door 56 Reacties

Door Henk Wolf Goed begrijpend lezen is een belangrijke vaardigheid, daar waren de deelnemers aan de soms verhitte discussie over het eindexamen Nederlands hier op Neerlandistiek het de afgelopen dagen wel over eens. Begrijpend lezen houdt in het voortgezet onderwijs onder meer in dat je de in een tekst staande structuurelementen als alinea's en verwijswoorden gebruikt om de … [Lees meer...] overAnekdote: een briefje dat je door ‘begrijpend lezen’ niet kunt ontcijferen

Het regionale als rechtvaardiging voor afwijking van de norm

door Reageer

Door Henk Wolf "Maar hun is Brabants. In het Nederlands zeggen we: zij." Zomaar een zinnetje van het internet, waarop het gebruik van hun als grammaticaal onderwerp wordt geclaimd voor een bepaalde regionale variëteit. Juist is het niet wat de internetter schrijft: hun wordt vermoedelijk een dikke eeuw lang als onderwerp gebruikt en het heeft zich in Nederland overal … [Lees meer...] overHet regionale als rechtvaardiging voor afwijking van de norm

Sneustra’s, klungelsma’s en pafstra’s

door 3 Reacties

Door Henk Wolf Friezen zijn dol op hun -a-achternamen, zo dol dat ze op basis van bestaande patronen in de negentiende eeuw zelfs nieuwe familienamen zijn gaan vormen die niet helemaal etymologisch verantwoord waren. Zo werd -sma, dat oorspronkelijk een familierelatie aangaf, zoals in Jansma, toen ook achter plaatsbepalingen geplakt. Een naam als Dijksma is dan ook het … [Lees meer...] overSneustra’s, klungelsma’s en pafstra’s

Vage taal in de overheidscommunicatie over coronamaatregelen tast de rechtszekerheid aan

door Reageer

Door Henk Wolf Was iemand volgens Nederlands recht strafbaar als ie ergens in de afgelopen weken tien mensen te gast had in z'n eigen huis? Wie de noodverordeningen van 27 maart leest, kan die indruk krijgen. Daarin wordt het verboden om samenkomsten te organiseren of eraan deel te nemen. Die samenkomsten worden in hetzelfde document gedefinieerd als: openbare … [Lees meer...] overVage taal in de overheidscommunicatie over coronamaatregelen tast de rechtszekerheid aan

Hekelende agentieve samenstellende afleidingen als nieuwsmeme

door 10 Reacties

Door Henk Wolf Waxinelichthoudergooier. Damschreeuwer. Flatspringer. Gezichthoester. Coronahoester. Het zijn zomaar vijf persoonsbeschrijvingen uit nieuwsberichten van de afgelopen jaren. Ik heb de indruk dat deze persoonsbeschrijvingen van een type zijn dat relatief nieuw is. Meer dan een indruk is het niet, ik heb het niet onderzocht, maar goed, dit is een column, daarin … [Lees meer...] overHekelende agentieve samenstellende afleidingen als nieuwsmeme

Vijf personeelsleden hebben positief getest op het Covid-19-virus

door 3 Reacties

Door Henk Wolf Een paar weken geleden kwam ik in de media voor het eerst zinnen tegen waarin stond dat iemand 'positief was getest (op corona)'. Ik begreep de zinnen natuurlijk wel, maar ik vond het een gekke constructie. Positief lijkt in zulke zinnen 'met positief resultaat' te betekenen (natuurlijk niet in morele zin, maar in de zin dat het gezochte is gevonden). Voor … [Lees meer...] overVijf personeelsleden hebben positief getest op het Covid-19-virus

Een puzzel met ouwe en ouderwetse auto’s

door 2 Reacties

Door Henk Wolf Van de week zag ik op Facebook een foto waarop de voorruit en de motorkap van een auto te zien waren. Op de voorstoelen van de auto zaten een man en een vrouw. Aan de chromen randjes, de vorm van de motorkap en andere stijlkenmerken was te zien dat de auto gebouwd moest zijn in de jaren zeventig of tachtig. Mijn interne samenvatting van het beeld in … [Lees meer...] overEen puzzel met ouwe en ouderwetse auto’s

Is er juridisch iets te doen tegen het taalbeleid van de Universiteit Twente?

door 3 Reacties

Door Henk Wolf Tot nu toe was het protest tegen de verengelsing van Nederlandse universiteiten vooral gericht tegen het gebruik van het Engels als voertaal in het onderwijs. De organisatie Beter Onderwijs Nederland heeft geprobeerd daar via de rechter een einde aan te maken. Dat deed ze met de aanklacht dat Engels als voertaal bij de studie pyschologie aan de universiteiten … [Lees meer...] overIs er juridisch iets te doen tegen het taalbeleid van de Universiteit Twente?

Je kop

door 1 Reactie

Door Henk Wolf Het woord kop worden gebruikt om de bovenkant of de voorkant van voorwerpen of geografische ruimten aan te duiden, zoals van een paal, een haven of een pier. Dat is stilistisch vrij neutraal: aanstoot geeft het zeker niet. Dat geldt ook voor de aanduiding van de voor- of bovenkant van een dier. Van een mier, een hond en een tyrannosaurus rex kun je gerust … [Lees meer...] overJe kop

Hoe een kleine studie een middelgrote kon worden: de casus Fries

door 4 Reacties

Door Henk Wolf Wie op een dinsdagmiddag in Leeuwarden NHL Stenden Hogeschool binnen loopt en het lokaal opzoekt waar de eerstejaarscolleges Fries worden gegeven, ziet daar doorgaans een groep zitten van zo'n vijftien tot twintig studenten. Dat is al een paar jaar zo, maar vijf jaar geleden hadden we met heel andere aantallen te maken: drie, twee en soms maar één student, … [Lees meer...] overHoe een kleine studie een middelgrote kon worden: de casus Fries

Wie is Stijnen?

door 2 Reacties

Door Henk Wolf Maandag stond er in de Trouw een passage waar ik even niets van begreep. Het gaat om het volgende stukje tekst uit het artikel De partneralimentatie wordt verkort; vrouwen staan financieel op eigen benen van Barbara Vollebregt: De man van Susan Stijnen (44) verdient meer en werkt fulltime. Om te kunnen zorgen voor hun twee kinderen gaat Stijnen in goed … [Lees meer...] overWie is Stijnen?